Ik proat plat

Afbeelding
ik proat plat! doe ok?

De Klompmoaker


Mien hiele leven heb ik niet veul mensen “veurgees” warken zien. Nou was het bij dizze man ok niet “vergees” oftewel omme-nucht, mor letterlek veur Gees. De noam van zien vrouw was Gees. De man woar ik het over heb was onze overbuurman, Dirk Wijkstra de klompmoaker. Een beroep dat host uutstörven is. Mensen die nou nog met de hand klompen moaken waarken vrijwel altied ien e toeristen industrie. Vroeger was dat aans.


Toen was der host ien elk dörp wel n klompmoaker. Die kocht bij de boeren ien e omgeving geschikte populieren en wilgen bomen.  De wilgenbomen wadden het meest geschikt om klompen uut te moaken. Die werden bij de klompmoakerij ien plakken zoagd die even dikker wadden dan de klompmoat. Die schijven werden ien blokken kapt woar n klomp uut kon. De blokken werden met n groot hoalmes (dat aan één kant vast zat) ien model sneden. Dan werden ze ien n bok zet en met verschillende boren en hoalmessen tot klompen modelleerd. Doarnoa werden ze mooi ofwaarkt met n stukje glas en verkocht.  Mor meestal werden de klompen vaarfd en voak werden der dan nog n poar figuurtjes ien moakt met n ritsmes. Dirk had niet allinneg kapklompen en leertjeklompen (trippen zeggen ze tegenwoordig), hij had elke soort ok nog ien drie uutvoerings: normoal, Amerikoanse snellopers en nooit te dik.


Normoal was de gangboare klomp, de Amerikoanse snellopers wadden licht en nooit te dik en hadden hiele dikke onderkanten. Jim magen drie keer roaden welke wij groag hemmen wollen en welke we kregen.


Dirk was n vakbekoame klompmoaker. Uut de verre omgeving kwammen ze bij hem om klompen te kopen. Wat je tegenwoordig orthopedisch schoeisel noemen,  moek hij toen al. As je platvoeten hadden of argens een bult, dan paste hij de klomp aan. As je om nije klompen kwammen keek er eerst noar de olle om te zien aan welke kaant de klompen het meest ofsleten wadden. Vervolgens boorde hij een klein gatje ien e nije klomp aan dezelfde kaant as woar de olle het meest versleten wadden. Dan pakte hij n mergpiepke, zoagde doar met de iezerzoag een kegje uut en tikte dat ien dat gatje. Omdat bonk harder is dan holt sleet je de klompen mooi geliekmoatig of. Veur hem zelf het er scheuveliezers onder een poar klompen moakt.  Dat moeten zo ongeveer de eerste “Noren” west hemmen ien dizze omgeving.


Dirk was niet allinneg een goeie klompmoaker, hij was ook n biezunder mens. As lut jonkje hielp ik hem voak te zoagen. Toen docht ik natuurlek dat ik flink hielp met het  trekken aan de trekzoag. Pas loater kwam ik der achter dat as je allinneg aan t zoagen bennen, het aandere uutenne hinneweer zwabbert. En dat kon ik met mien lutje handjes wel tegen holden. As beloning kreeg ik zo nou en dan een cent. Hij zee dan: “Die moest ien e tuun stoppen dan groeien der wel meer aan, krekt as bij eerpels.”  Mien moeke stuurde me weerom met de boodschap dat Dirk mij zukke dingen niet wies moaken mocht.  “Dien moeke wiet der niks van”, zee er dan. “Zeg mor dat het woar is en dat, dat ien e biebel stijt”.  En doar had er geliek ien. Ok mocht er groag wandelen. As hij het op t zin had dan liep er noar Boerakker. As der dan weer ien e Kornhörn terugkwam was het vaste gezegde: “Ik heb even ien Boerakker mien horloge liek zet.”


Tot op hoge leeftied het er twee doagen ien e week klompen moakt. Dit op advies van e huusarts, want as hij niks dee had er ok geen aansproak en doar kon er niet tegen. Ien e zestiger joaren was er de oldste klompmoaker van Nederland. Eén van zien leste poar klompen het er op n poaltje ien e polder zet. Mien pa het ze vonden.  “Voor de eerlijke vinder” stond er met potlood onder schreven. Hij is ien 1968 overleden, mor der binnen hiel wat mensen die nog herinneringen aan hem hemmen.


Henk Wierenga


Mientje: Gut oh gut, het lopt hom aal over de klompen

UIT DE KRANT

Lees ook