Ik proat plat
WisselWachterWoning
WisselWachtersWoning is niet allinneg een mooi scrabble-woord met 3 W’s mor was ok n huuske aan t spoor bij Den Hörn. Joaren het e dienst doan mor nou is een uniek gebouwtje verdwenen uut ons gebied en dat ien ruil veur de veuruutgang?
Lang veurdat we de wereld aan mekoar knuppende met WiFi en Bluetooth, kwam het bij de bediening van veul zoaken aan op mankracht. De NS had op elk station een stationschef zitten om de slagbomen open en dicht te doen en om koartjes te verkopen. De stationschef woonde meestieds ien n aparte woonruumte boven de wachtkoamer en zien kantoor.
Bij spoorwegovergangen en wissels wadden der ok wissel- en overgangwachters, die belangriek wadden bij t veurkommen en oplössen van problemen aan t spoor. Vanzelf mosten ze stief bij hun waark wonen en dus werden der specioale huuskes bouwd veur NS-personeel.
Ik wiet dat er loat ien e joaren 60 nog n wisselwachterswoninkje aan e zuudkant van station Visvliet ston en aan e Hogeweg bij Den Hörn tot veur kört ok nog n mooi lut wit huuske. Noa n lange stried is dat huuske, bouwd ien 1866, dizze haarfst onder de sleuphoamer kommen.
t Huuske ston noar et idee van e plannenmoakers veuls te dicht op et spoor en dat kon gevoar oplevern en doarnoast was t ‘wooncomfort’ van de bewoners ien t geding. Deur de verdubbeling van t spoor tussen Grunnen en Leeuwarden gijt de snelheid en de frequentie van passerende treinen nog verder omhoog. De spoorwegovergang aan e Hogeweg stijt niet hoaks op e weg en dat is extra gevoarlek. De weg moet rechtrokken worden, mor dat kin pas as t huuske sleupt wordt. Ja en t uutzicht op t spoor zol ok verbetern, mor je kinnen je ofvroagen of goeie spoorbomen gien betere oplössing west was.
De leste bewoners van t huuske (dik ien de zeuventeg) kochten et stee ien 1993 en wonende der met veul plezier tussen de kikkers, hoazen en e koeien. De langsroazende treinen heurende ze eileks al lang niet meer. Toen ProRail met plannen kwam om t huuske te sleupen begon der n rechtzoak, omdat de bewoners en ok et dörp Den Hörn et niet met de plannen eens wadden. Het huuske was uniek en beeldbepoalend veur t aanzicht van t dörpke.
Ien 2017 leek de zoak hielemoal op zien pootjes terecht te kommen. De gemeenteroad van Zuudhörn besloot unaniem dat et huuske hoe dan ok bewoard blieven most. Eefkes loater werd zelfs aangeven dat er nog ‘wat puntjes op i’ zet worden mosten, mor dan zol t huuske ien zien geheel 50 meter verploats worden. Ien t bevingsgebied worden sums grote boerenploatsen optild, dus dit was n makkie. Toch ging et plan niet deur en werd ProRial de nije eigenoar noa n onteigening. De plannen van ProRail wadden dudelek, tegen e vlakte met et brutje!
Ien n tied woar we hard roepen over woningtekorten en verlies van ‘historische waarden’ stoan we bliekboar nog altied toe dat er markante, unieke gebouwen uut ons landschap verdwienen. Derteg joar terug werden we nog alles verrast omdat n monument ‘niet op e liest ston’ (station Visvliet) en zomor sleupt worden kon. Nou verprutsen we de historie nog altied en as we niet oppassen verlust et Westerkwartier nog veul meer olle gebouwen as de schoadeleke gevolgen van e delfstoffenwinning verder deurzet. t Is goed veur te stellen dat de oldste gebouwen et meeste last hemmen van bodembeweging. En omdat et herstel van e gebouwen peperduur worden zil, dreigt de sleupershoamer.
‘Burgers en bestuur van t Westerkwartier, weest op uw hoede!’
Geert Zijlstra
Mientje: ‘Wat eenmoal vot is, komt nooit weerom!’