Ik Proat Plat - Boakster
Zuster Anneke, Anna de Groot, was n bekende kroamverzörgster ien Grodegast en omstreken. Zij het honderden potjes metholpen om op e wereld te kommen, ze wogen, wast en aankleed en ontelboare olders bijstoan met goeie road en zörg. Een meroakelse vrouw bij et meroakel van de geboorte.
Zuster Anneke is as boakster veur dag en nacht begonnen ien Grunnen. Ien die tied most de kroamvrouw zeker elf doagen plat op bèrre leggen blieven. Veur de oorlog was de boakster 12 tot 13 doagen ien n gezin, ja sums wel drie week as t niet goed ging met moeke of kiend.
Ien e oorlog werden der vanzelf ok kiender geboren, dat was n moeileke tied, overal was gebrek aan, ziep en luiers en goa zo mor deur. Wat er wel was wadden… luzen en vlooien.
Zuster Anneke had de opleiding kroamverzörgster volgd en dee doarnoa allerlei cursussen om de moekes en kiender zo goed mogelek bij te stoan. Noa de oorlog kwam ze ien Grodegast as ‘Wijk kraamverzorgster’. Ze moek veul nachteleke tochtjes op heur fiets of brommer, gladde wegen, modderpadjes, snij, störm en regen doar gaf ze niks om. Ze had er alles veur over om een potje gezond op e wereld te helpen. Loater hiel ze heur riebewies en schafte ze n Volkswoagen aan.
Der brak n andere tied aan met ofnimmende geboorteaantallen en reorganisoaties. Noodgedwongen most zuster Anneke stoppen met heur wark. Ze ging niet achter de geroaniums zitten, mor organiseerde van alles, gaf lezings en moakte reiskes. Tiedens de reiskes werden der dia’s moakt en doar vertelde ze dan weer over. Ze had ok plakboeken vol met geboortekoartjes, mienent die van mien zus en broer zatten der ok ien.
Op 3 november 2012 is Zuster Anneke op 96 joarege leeftied ien Zuudhörn overleden.
De miesten kinnen zich zuster Anneke zo weer veur de geest hoalen, ze was lang n bekend en gewaardeerd figuur ien Grodegast en omstreken. Ze ston mien moeke ok bij tiedens de bevallingen. Ze bleef niet ien huus veur de huusholding enzo, doar kwam mien oma Bos-van der Sluis veur. Zij was ok n bekende boakster en kwam uut Seballeburen. Oma is rond 1957 begonnen, noadat mien opa overleden was. Ze ging te boakern ien Griepskerk, Seballeburen en Grodegast en hielp hiel wat huusholdens draaiende te holden ien de twinteg joar dat ze boakster was. Ze was al flink op leeftied toen ze met boakern stopte.
Aafke Olthoff uut Doezum was boakster van 1959 tot 1964. Ze begon met zeuventien joar en ging op heur fietske, met t koffertje achterop, noar de gezinnen toe. Meestal veur tien doagen en sums as t niet goed ging, vittien doagen. Heur vrijer mog zotterdagoavends op bezoek kommen. Aafke had gien boaksteropleiding, ze was er zo ien rugelt. Ze werd n keer vroagt deur n gezin ien Doezum en ze vondt t waark zo mooi, dat ze der met deurging, want er was vroag genog. t Was haard waarken en veul van huus, sums zo ver vot dat ze wènst kreeg. Ze ging zelfs n keer midden ien e winter noar Briltil op n boerderij ver achteruut. As ze doar buten ston kon ze de Martinitoren ien e verte zien.
Zummers as t dreug was, wa-der sums niet genog wodder om e was ien uut te spoelen. Dan werd et wodder uut e gracht bruukt. Ze most dan eerst et eendekroos uut e gracht vegen veurdat ze de kleren uutspoelen kon. Ze kwam ien allerlei gezinnen, van dominees en rieke boeren tot heule grote arme gezinnen woar eiglek niet genog te eten was. Mor et was dankboar waark en ze het er goeie herinnerings aan.
Ver veur ons tied, werd n pasgeboren potje de eerste drie moand heulemoal ienboakerd met linnen en wollen luiers, dan werd et nog met n zwachtel stief omwonden. Zo stief dat et niet bewegen kon dat zol veurkommen dat et kiend kromme pootjes kriegen zol. Zo zol et kiend n mooi recht figuur kriegen met brede scholders en ok n navvelbreuk werd op die manier uutsloten. Doar komt de term boakerproatjes vot, want de boaksters hadden host gien medische kennes, wadden voak niet eens noar schoel west en et klopte lang niet altied wat ze zeden.
Boakerproatjes doen nog altied de ronde, voak berust et op bijgeloof.
Bij n spitste buuk zol je n zeun kriegen en bij n bolle buuk n dochter.
Ben je slim misselek tiedens de zwangerschap dan wordt et zeker n wichtje.
Had je zin ien zoetegheid dan wordt et n meiske, mor had je zin ien zure of zolte dingen, dan wordt et n jonkje. Vrouwen die veul last hemmen van moagzuur kriegen een kiend met veul hoar.
Der binnen nog veul meer boakerproatjes, allemoal onzin, mor mooi dat die proatjes van de vroegere boaksters nog steeds de ronde doen
Leneke Struiksma
Mientje: ‘Moakt mij niks uut, zee de boakster as t potje der mor is