Ik proat plat - De Grote Oren
As je richting et noordwesten van e gemeente Westerkwartier fietsen, dan moeten ze je wel opvallen ‘De Grote Oren/It Grutte Ear’ van Burum. De reusachtege schuttels van t grondstation luustern noar de ruumte en vangen berichten op. Toch liekt et er op dat ze gien laang leven meer hemmen, want ze bennen straks niet meer te bruken en moeten verploatst worden.
Et begon alpmoal ien 1973 toen keunegin Juliana et eerste Nederlandse ‘grondstation voor satellietcommunicatie’ opende. De oren van Burum zollen der veur zörgen dat de “Nederlandse tillefoonabonnees snel en goed bellen konden met Amerika, Canada en Israël’’. Dat stond ien 1973 ien t Nieuwsblad van het Noorden. Der was veur Burum kozen omdat et doar ruum was en er gien storing op t verkeer was. De directeur van e PTT zee dat “Burum de volkeren dichter bij elkaar zou brengen’’. En t was natuurlek ok n enorme impuls veur t dörp Burum, want er werd nogal wat baauwd op t grondstation en der mos vanzelf personeel kommen die best dicht bij de Oren wonen wol. Et begon met één installatie, mor al rap kwam er n tweede en meer. Hest nog n old tillefoonboek op zolder leggen, dan stijt er vast n foto van dit juweeltje van techniek op. De PTT was tröts op t grondstation, der werden ‘Open Dagen’ organiseerd en as middelboare scholier konden we op excursie. Ze zochten immers algedureg nij personeel. TV-icoon en techniekliefhebber Chriet Tilutaar nam meneg uutzending van zien ‘Wondere Wereld’ op ien Burum, veural a-der weer es wat biezunders uutvonden was.
De leste Open Dag was ien 2013, toen t grondstation 40 joar bestond. t Was toen flink drok met liefhebbers van radiotechniek en old-medewerkers. Der was op die dag wel n specioale route uutzet, zodat je mor op n beperkt deel van t terrein kwammen. De oard van de Grote Oren is noamelek staark verannerd en niet alles was openboar!
Veur et tillefoonverkeer speulde Burum toen niet zo’n biezundere rol meer, mor wel was t ien gebruuk as òfluusterstation. Noa ‘9/11’ ien 2001 ging Nederland metdoen aan e ‘War on Terror’ en werd et belangriek om met te luustern met de communicatie van groepen as Taliban en El Quaida. Dat kin van grote òfstand en bij Burum was nog wel plak en veul techniek. De Joint Sigint Cyber Unit (JSCU) die opricht is deur de geheime dienst, het ien Burum een station ienricht om droadloos verkeer op te vangen. Extra schotels luustern vanòf 2005 satellietverkeer (tillefoon en sms) òf en zo is Burum al mor groter mor ok geheimer worden.
Nou zigt et er noar uut dat Burum zien langste tied had het. De frequentie waarop de oren noar de ruumte luustern is vergeliekboar met et 5G-tillefoon verkeer en dat zol Burum te veul ‘ruus’ geven. En luustern met veul achtergrond geluud is niet allinneg lasteg veur oldern. Et is dus kiezen of delen. Gien 5G op 50 km (denk aan Grunnen, Ljouwert, Drachten) van Burum of de hiele bups verploatsen. De regering het kozen veur t leste en zuken nou noar n mooie, ruume, 5G-stille omgeving om de oren te herploatsen ien t butenland. Dat zol eileks veur 2022 al gebeuren moeten, mor noar mien idee is er nog gien bestemming vonden.
Wat er dan met dat enorme terrein noabij buurtschap de Keegen gebeuren gijt wieten ze ok nog niet. Mooi rusteg plekje veur wat vakantiehuuskes. Zet de schuttels op e kop, moak er roamen en deuren ien en bist host al kloar.
Wie Burum nog ien volle glorie zien wil moet mor eefkes langs rieden. Rie dan vanòf Warfstermeulen over t fietspad deur de ruilverkoaveling, dan komst et monument veur hardloopster Foekje Dillema tegen. Doar hemmen we et ok nog n moal over.
Geert Zijlstra
Mientje: ‘Sstt, stil nou, lutje potjes hemmen grote oren!’