Et brune boekje

Afbeelding
facebook

t Is n chaos ien ons olle meestershuus. Noa joaren van bewonen ien olle stoat, is de kugel deur de kerk, we goan de zolder verbouwen. De olle sloapkoamerkes hemmen muurkes van schrootjes en dat is makkelek as je wat ophangen willen, mor wel slim geheureg. We hemmen  alles, behalve de overloopzolder al uutbroken. Ik wurm t schiftiezer tussen et holt en e plint, zet kracht en t hiele spul komt ien n wolk van stof ommeneden. Tussen et gruus en e versturven muzeliekjes leit op één van e planken open en bloot n old bruun boekje. Ik pak et op, begun te bloadern en zie op t tweede blad n stempel van e boekhandel uut Gruupskerk. De noam komt mij niet bekend veur. De bladzieden van t boekje hemmen alpmoal dezelfde iendeling. Bovenaan een ploatsnoam, Auwerd, Boerakker, Lutjegast etc. en doaronder dan drie kolommen, doatum, noam en n bedrag. Gien idee wat et is,  mor t is zeker wieten old en geheimzinneg woarom leit et aans bij ons op zolder verstopt? 


Een dag loater fiets ik noar mien buurman ‘dörpshistoricus’ om et boekje zien te loaten. Hij wenkt me binnen en nimt et boekje aan, bloadert wat hinneweer en zeit: ‘Wiest wat ik denk dat t is?’  


‘Moest rekenen dat Piederziel vroeger allinneg een openboare schoel had. Alle  kiender  gingen noar die schoel en deupers, jeuds, fien of van-alles-niks, de kiender zatten deur mekoar ien e schoelbankjes. Noa de òfscheiding van de Cock kwammen der meer gereformeerde schoeltjes en kiender uut ons dörp mosten n hiel enne lopen om bij n schoel te kommen van heur eigen kerk. 


Ze wollen doarom ok groag n gereformeerde schoel ien Pietderziel en dus werd er n stuk bouwgrond kocht veur n schoel en n meestershuus. Et schoelbestuur kreeg n hypotheek veur de bouw en ze konden lös. De olders hielpen met om e fundamenten te groaven, stienen te oppern en specie te moaken. Bij t dakdekken stonden er wel  40 man ien n lange riegel om e dakpannen, stuk veur stuk, deur te geven. Ien 1913 was de gereformeerde schoel kloar en werd ‘Ons Schoel’ met lange toesproaken en t zingen van plechtege psalms ien gebruuk nommen. De veurzitter van t bestuur zee tröts dat een dreum woar worden was en dankte alle broeders en zuster veur de noeste arbeid.’


‘Mor…’, zee buurman bedachtzoam: ‘Der is n groot verschil tussen wat hin zetten en wat ien e benen holden. Al snel was dudelek dat e schoelvereniging muite had om centen bijmekoar te kriegen veur t traktement van de meesters en juffen. De olders hadden ien die tied niet veul centen omhanden. De schoel wol de meester niet kwiet en ok niet schulden roaken, ze  hemmen toen ien e winter n collecte holden onder ‘geloofsgenoten’ ien andere dörpen. Loater zeden ze wel dat Piederziel n schoel van dubbeltjes en kwartjes had, omreden dat er voak zukse bedroagen geven werden.


Mien buurman vertelde dat e openboare schoel ien zien jeugd sloten was en dat doarnoa host alle kiender noar de gereformeerde schoel gingen. Noa 50 joar werd er zelfs n nije schoel bouwd en werd e olle schoel met man en macht ombouwd tot n gereformeerde kerk, want die was er ok niet. 


Buurman was zelf van een ‘andere´ kerk en vertelt verder: ‘Et was wel apart heur. Ien t doageleks leven warkende je ien zo’n klein dörp alpmoal gewoon met mekoar. Al zöcht een gereformeerde boer wel noar n knecht of meid van ‘eigen kerk’ en was stuut van e ‘eigen bakker’ wel lekkerder, want dat werd  met e juuste zegen bakt. Mor op zundag was t aans. t Kon weden dat buren mekoar stief veurbij liepen, zunder mekoar te groeten. Beiden ien t nijste pak, onderweegs noar zien eigen kerkbankje. 


Rond 2010 was er gien animo meer veur de kerk en kwam et gebouw leeg te stoan.


‘Gien roarder goed dan minsen moest mor rekenen jong!,  zee buurman toen er mij et boekje weer aanlangde. Het mysterie was oplöst. Ik ree weerom noar ons meestershuus en as ik van e fiets stap komt n jong stel op mij of. Ze hemmen de olle kerk, eileks de olle schoel, kocht en binnen et gebouw aan t verbouwen tot woonhuus, 


‘Mogen er zaterdag een paar auto´s bij u op de oprit staan? Dan komen mensen van onze kerk helpen om de pannen te leggen en het is wat onhandig als de hele straat vol staat met auto’s!’ 


Ze goan soamen waarken aan e dreum van t jonge stel. Doar ging et ien et bruune boekje ok al om! 


Geert Zijlstra 


Mientje: ‘Wel aargenswoar ien leufd, krigt alles veurmekoar!’

UIT DE KRANT

Lees ook