Ik proat plat - Kroonsfeld
Op de foto hierboven zien jim de boerderij “Kroonsfeld” zo as die der meer dan honderd joar leden uutzag. Dit gebouw is niet altied n boerderij west. Hij is veul deftiger begonnen. Hij is noamelek al veur 1698 as börg bouwd. De eigenoar ien die tied was de familie Cloot. Die hemmen de börg dan ok de noam “Clootstede” geven. Loater kwam de börg ien handen van Rudolp de Mepsche.
Rudolph de Mepsche woonde zelf op de börg ”Bijma” op t Foan. Hij had deur veraarving en deur manipulatie veul macht kregen. Hij was zelfs grietman worden. Een functie die wij nou niet meer kennen, mor die veurloper is zowel van het ambt van burgemeester as dat van rechter.
Rond 1730 schreef dominee Henricus Carolinus van Bijler, dominee van t Foan Niekerk en Oldekerk, een pamflet met de titel: “Helsche Boosheit of grouwelyke zonde van Sodomie” De Mepsche was onder de iendruk van dit warkje. Wat nou precies de zonde van Sodomie was is niet hielemoal dudelek. Vermoedelek ging het om homofilie. Hij besloot om hier poal en perk aan te stellen en liet meer dan twinteg mensen arresteren en berechten. Ze wadden allemoal marteld en hadden allemoal bekend. Ok tiedens de rechtszoak is niet dudelek worden wat er nou precies met sodomie bedoeld werd. De mannen werden allemoal ter dood veroordeeld en op 24 september 1731 werden de 20 mannen onder grote publieke belangstelling op de Westergast ien Zuudhörn wurgt. Eén persoon was as gevolg van de martelingen al overleden mor is toch met de twintig anderen op de brandstoapel verbrand.
Dat de Mepsche dit allinneg dee om ien zien ogen verkeerde levenswieze uut te bannen valt nog te bezien. Ien die tied had de grietman der financieel veurdeel van as de verdachten veroordeeld werden. Het was noamelek gebrukelek dat de kosten veur de procedure en uutvoering van het vonnis bij één die tot de dood veroordeeld werd veur rekening van de erfgenoamen kwam. Nou had hij ien dit geval pech want zien optreden had hiel veul protest oproepen. Zien politieke tegenstanders hemmen hiervan gebruuk moakt deur allerlei bezwoaren ien te dienen bij de Landdag. Deur dizze acties duurde de procedure zo lang dat de Mepsche ien financiële problemen kwam. Het kwam zelfs zo ver dat hij failliet ging.
Deur dat faillissement kwam “Clootstede” ok te koop. De börg was toen bliekboar al ofbroken want het land is kocht deur Johannes Christoph Smellentin van Croonenfels, ridder des Heiligen Roomschen Rijks der Duitse natie. Dizze Croonenfels het er n landhuus bouwd en die de noam “Croonsfelt” geven
Ien 1757 het Abraham Frylinck, advocoat van Gedeputeerde Staten en gecommitteerde van de raad van de Ommelanden dit landhuus kocht. Dit om er soamen met zien vrouw Willemina Coenders van Helpen te genieten van heur pensioen.
Negen joar loater zit heur dochter Bauwina Geertruida ien e veurkoamer. Heur olders binnen der ok en de olders van heur minnoar, Temme Reitsema. Ze was 19 joar old en 6 moanden zwanger. Bauwina en Temme wollen, min of meer gedwongen deur het feit dat ze zwanger was, groag trouwen. Mor der wadden nog een poar materiële zoaken die het huwelek ien de weg stonden. Mor dizze middag i-der overeenstemming beriekt en n contract tekend. Een week loater trouwen ze.
Omdat Bauwina van redelek goeie kom òf was keek ze wat aans tegen de dingen aan dan de meeste andern. Eerappels bijveurbeeld werden nog niet zo lang eten, die wadden pas n poar joar ien Friesland te koop. Mor zij kookt ze al en dient ze op een platte tinnen schoal op, met een snoek die ien butter stoofd is. As bijgerecht geft ze der roggebrood met spek bij. As toetje een brij van wotter, bessensap gort en rezienen. Dit dut mij toch stark aan krentjebrij denken.
Loater het der nog een zekere Lubbers uut Weener (Dld.) woond en uuteindelek is een ienwoner van Oldekerk eigenoar van de boerderij worden.
MIENTJE: Hij is zien eerappels aan t òfgieten