Ik proat plat - LEGO ien Grootegast
De leste tied kom ik geregeld ien e musea van Grodegast. Der binnen der drie onder één dak, t Victory museum, t drukkerijmuseum en t Legio museum. t Is biezunder dat et gebouw woar dizze drie musea huusvest binnen, oorspronkelek de vestigingsploats en t distributiecentrum van de Lego fabriek was. En doarom leek het me oardeg om wat over de geschiedenis van Lego te vertellen.
t Is allemoal begonnen ien e ploats Bieland ien Denemarken, woar Ole Kirk Christiansen een timmerbedrief had. Hij bouwde huzen en moakte meubels. Ien e datteger joaren van e veurege eeuw brandde zien warkploats of, mor hij bouwde een grotere weer. Hier begon er ok speulgoed te moaken. Ien 1934 werd de noam Lego veur t eerst bruukt. t Is ontstoan uut e Deense woorden ‘leg godt’, wat “speelgoed” betekent. Christiansen had zelf de noam Legio (woar heb ik dat voaker heurd) bedocht.
Noa de oorlog begon Lego plastic bouwstienen te moaken. Dit wadden stienen met bovenop nopkes en aan e onderkaant wadden ze hol. Doardeur konden ze steveg op mekoar zet wodden, mor ze wollen wel weer lös. De verkoop verliep eerst slecht.
Dat werd veul beter toen ze aan e onderkant holle buiskes moeken, wat beter koppelde en veur steviger bouwsels zörgde.
Ien 1956 werden de eerste stienen (allinneg rood-wit en rood-geel) ien Nederland importeerd. Die eerste zending werd deur de douane tegen holden, want ze wisten niet wat et was. De importeurs binnen toen midden ien e nacht noar de grens reden en kregen t uuteindelek toch veur mekoar dat de vracht deurrieden mocht. Die eerste stientjes werden niet verkocht, mor as promotiematerioal votgeven. De verkoop werd stimuleerd deur t verkopen van n plattegrond woar één huuske bij was. Zodoende werden de mensen host dwongen om meerdere huuskes te kopen.
De verkoop oversteeg alle verwachtings. t Duurde nog gien tien joar en toen hadden ze al te min ruumte. Op 21 juni 1963 werd er n advertentie ploatst ien t Nijsblad van t Noorden. Hier wer een fabriekshal te huur vroagd van ongeveer 500 m2 en der most krachtstroom wezen. De gemeente Grodegast had ien die tied nog n hal met woning (zie foto) op t industrie terrein. Burgemeester Koster schreef op 27 juni n brief aan Lego dat er n hal was van 827 m2, met woning. n Dag of tien loater hadden Lego en de gemeente een gesprek. Diezelfde middag schreef Lego al n brief dat ze t pand kopen wollen en 20 september was de overdracht bij de notoaris.
Lego had zien recloame perfect veur mekoar. De moanden veur Sunterkloas werden overal extra mensen ienzet om Lego te promoten. Met Sint Martinus stonden der kiender (sums meer dan duzend) uut e hiele omgeving, veur de deur van de directeur. Op n gegeven moment werd er zelfs één persoon aannommen om de brieven van kiender te beantwoorden. Dit was t begun van de consumenten ofdeling. Ok wadden der geregeld bouwwedstrieden met mooie priezen. Zo was er ien 1982 n grote jubileumwedstried. Lego was toen 25 joar ien Nederland. Om n idee te geven hoe groot dat was: Je konden ien 250 winkels n bouwwark ienlevern ien twee leeftiedscategorieën. Elke categorie had drie priezen, dus ien totoal al 1500 priezen. Al dizze winnoars kregen ok allemoal n specioal prieswinnoars-jack. Dan volgende der regionoale wedstrieden op vier verschillende ploatsen en uuuteindelek werd de finoale holden op Schiphol.
As recloame werden ok grote modellen bouwd veur verschillende winkels, zoas de Bijenkorf. Deur de perfecte kwaliteit (stientjes uut 1965 passen prima op stientjes uut 2021) en uutgekookte recloame werd de verkoop alsmor groter. Meer omzet betekent ok dat er meer ruumte kommen most. Lego was destieds n grote werkgever ien e gemeente Grodegast. Ien 1978 kwam de eerste uutbreiding en tien joar loater werd de tweede nijbouw opend deur prins Claus. De aannimmer had n ezel metnommen as cadeautje en de heer Avis, directeur van Lego, kocht er geiten, pieken, eenden, knienen, dwerggeiten enz. bij. t Meeste personeel had toch n agrarische achtergrond. Kees Vogelzang werd opperstalmeester van de menagerie.
Ien 1995 bouwde Lego een nij hoofdkantoor ien Breda en werd Grodegast slechts et distributiecentrum en gingen der 50 medewerkers met noar Breda. Eén joar loater is Lego hielemoal uut Grodegast verdwenen, toen wadden er nog 9 man ien vaste dienst met n poar uutzendkrachten. Veul meer over de geschiedenis van Lego is te lezen en te bekieken op: http://www.miniland.nl/LEGO%20in%20Nederland/grootegast.htm.
De geschiedenis van t speulgoed zelf kinnen jim ien t Legiomuseum bekieken.
Hier is niet allinneg te zien welke soorten Lego der allemoal west bennen, mor ok wat je der zoal met bouwen kinnen. Jong en old mag dat ien et museum zelf proberen.
Henk Wierenga
Mientje: ‘De leste snik moet ok vracht hemmen!’