Rudolf de Mepsche, deupt op vieftien meert 1695 op e Wedderbörg ien Wedde en ien december 1754 i-der doar ok overleden. Hij werd begroaven ien e Martinikerk ien Stad.
Rudolf was n Grunneger jonker, hij trouwde ien 1718 met Susanna Elijsabeth Alberda, een dochter van n jonker. Rudolf en Susanna heurende bij de aanzienlekste families van Grunnen en Drenthe. De familie kwam oorspronkelek uut Drenthe, vlakbij t plakje Meppen, woarschienlek vandoar de noam de Mepsche.
Dit heurt allemoal heul veurnoam, mor schijn bedriegt. Veural ien Ollekerk, t Foan en Zuudhörn dut de noam de Mepsche de minsen nog altied huvern.
Rudolf kreeg deur n arfenis van twee van zien ooms de börgen Bijma (zie afbeelding) op t Foan en Bloemersma ien Niekerk.
Der is nargens n portret van Rudolf te vienden, dus we hemmen gien idee hoe der er uut zien het.
Rudolf het studeerd ien Stad en toen er ien t Foan kwam te wonen i-der kozen tot rechter.
Ien die tied werd n rechter kozen uut en deur t volk. De rechter kon beslissen over leven en dood, ok kon hij beschikken over t geld en bezittingen van de veroordeelden. t Volk had toen ze Rudolf kozen nooit docht dat et zo’n verkeerde keuze weden zol.
De macht ien die streek lag tot dan toe veurnoamelek bij t geslacht Clant, vestigd op e Hanckemabörg bij Zuudhörn. Deur de familie Clant werd Rudolf zien as n ongewenste iendringer.
De Hanckemabörg was n prachtege grode börg, met twee verdiepings.
Rudolf wol zo mogelek nog n mooiere en grodere börg, mor doar was veul geld veur neudeg en dat had er niet, hoewel hij en zien oadeleke vrouw veul bezittings en landerijen hadden. Rudolf is wel begonnen met et bouwen van n prachtege nije börg, mor t is nooit heulemoal ofbouwd, der miste een vleugel. Deur zien gebrek aan geld en zien gloepenste hekel aan Clant, onstond er ien zien zieke brein n ofschuwelek wreed plan. Hij werd doarbij slim beïnvloed deur dominee Van Byler, een studiegenoot van hum. Dominee Henricus Carolinus van Byler van Ollekerk, Niekerk en t Foan had n pamflet schreven over sodomie, genoamd “Helsche Boosheit of grouwelyke zonde van Sodomie”. Rudolf het dit heul nauwgezet lezen en ging et bruken bij zien wrede plan.
De Mepsche het tien gewoapende soldoaten uut Stad huurd.
Kletterend met heur woapens kwammen de soldoaten lopend deur Niekerk op e Bijmabörg aan.
Vervolgens liet de Mepsche n aantal mannen oppakken, mannen woar hij n hekel aan had of omdat ze hum dwars zeten hadden. Hij liet ze aan ketten vastleggen ien zien gevangenen kelder. Dizze mannen werden gruwelek mishandeld, net zo lang tot ze n noam noemende die de Mepsche heur veurzeid had. Ze mosten zeggen dat die mannen zich schuldeg moakt hadden aan sodomie.
As gevolg doarvan werden der nog meer mannen oppakt, ien e kelder opsloten en zwoar mishandeld.
Eindelek had er één zover dat hij de noam van Clant noemde, dat was t doel van de Mepsche, Clant uut e weg rumen en zien bezittings overnimmen. Clant had er gelukkeg lucht van kregen en was net op tied met zien heule familie noar Stad vertrokken.
Clant was machteloos, hij most toezien hoe 22 mannen zwoar mishandeld werden en uuteindelek bekenende, hoewel ze heulemoal niet homoseksueel wadden, meschien niet eens wisten wat et ienhield. De 22 mannen werden ophongen ien Zuudhörn en doarnoa oneervol verbrand ienploats van begroaven. Eén van dizze 22 was al tiedens de verheuren op e pienbank bezweken, mor werd nog wel veroordeeld. De jongste jongen die ophongen werd was nog mor vieftien joar. Twee andere jongens van vittien joar werden dwongen om alles aan te zien en verdwenen veur de rest van heur leven ien n tuchthuus. Ien t heule proces is niet dudelek worden of er nou echt sproake was van sodomie, woarschienlek niet, de mannen hemmen deur de mishandelingen zeid wat de Mespsche heuren wol.
t Heule proces het de Mepsche wel de das omdoan, zien geldgebrek werd allinneg mor groder en uuteindelek is er failliet goan. Hij ging terug noar Wedde. Zien vrouw Susanna en zien twee zeuns, wadden al lang niet meer bij hum. Op t lest kreeg er ok nog n vremde ziekte, hij kreeg overal bulten en had verschrikkelek pien. De Mepsche was deur elkeneen ien e steek loaten, allinneg zien huusknecht Hendrik was hum trouw bleven. Ien 1754 is De Mepsche met veul pracht en proal begroaven ien e Martinikerk.
Hoe is t nou mogelek dat zo’n man die zukke gruweleke doaden verricht het, ok nog n mooie begroafenis kregen het. De heule affaire het n diepe iendruk achterloaten bij de bevolking van t Westerkwartier, de wrede gruwel verhoalen doen nog steeds de ronde.
Volgens een volksverhoal is t heul aans met Rudolf de Mepsche oflopen, mor dat komt volgende week.
Leneke Struiksma
Mientje: ‘Hij gunt n aander t licht ien e ogen niet!’
