Ik Proat Plat - Prott

Afbeelding
ik proat plat! doe ok?

Ik had lest minsen uut t Westen op bezoek. Ze vonden t hier stil en hiel mooi. Mor as je wat berieken willen moe-je hier niet opgroeien zeden ze, want dat wordt niks. Noa even noadenken zee ik dat dat wel metviel. Persoonlek ken ik n poar minsen die promofeerd binnen tot doctor. Eén is zelfs professor worden. Zelfs n olympisch kampioen judo op de deaflympics. En dat ien n gemeenschap van n poar duzend mensen. Noem mij n plak ien t Westen die dat ok het.


Ien Lutjegast hemmen ze t wat dat betreft nog beter veur mekoar. Iedereen het wel es van Abel Tasman heurt, of van Arjen Lubach of van Klaasje van K3. Mor host gien één het 


heurt van Bernard Johan van Prott. 


Prott werd geboren op 29 september 1632. De schriefwieze van zien noam is verschillend. De één schrift Prot en de ander van Prott, mor de veurnoamen Bernard Johan kloppen.


De man het n hiel oaventuurlek leven had. Ien zien warkzoame leven was er militair. Niet ien dienst van zien land, mor as huurling bij degene die et best betoalde en zo diende der ien hiel wat landen. Hij begon in 1650 als vaandrig bij de bisschop van Münster, Christoph Bernard Freiherr von Galen. Ien 1657 was er ien dienst van Zwitserland. Dat duurde niet zo lang, want n joar loater was er as kapitein ien dienst bij de keuning van Denemarken.  Weer n joar loater was er ien dienst van Zweden. Hier kwam er bij t peerdevolk terecht, want hij werd ritmeester noemt ien ploats van kapitein. Ien 1661 kwam er ien dienst bij de Ostfriese graaf Georg Christian. Loater het er nog met n compagnie cavaleristen ien Hongarije tegen de Turken vochten. Gien éénkenneg man dat bliekt wel.


Persoonlek vien ik et nogal ondernimmend, want ien n poar joar tied was er ien zoveul landen west. Ien 1665 had er schienboar zien nucht van alle oaventuren ien t butenland en  kwam er as kapitein ien dienst bij De Staten van Groningen en Ommelanden. Ok toen het er nog n butenlands oaventuur metmoakt, want ien 1667 ging er met Michiel De Ruyter noar de slag van Chatham. Ientussen had er schienboar n vertrouwenspositie kregen bij de Staten van Groningen. Hij werd noamelek begun 1672 ofvoardegd noar t hof van Hessen-Kassel. Hier most er Carl Rabenhaupt de functie van oppperbevelhebber van de Grunningse troepen aanbieden. Ien t ‘Rampjoar’ werd Prott commandant van Bourtange en kreeg er te moaken met Von Galen. Die stuurde Heinrich Mattel der op uut om t fort op te eisen. Dat was Prott hielemoal niet van plan, al boden ze hum 200.000 gulden of n landgoed ien Westfalen. Volgens overlevering was zien antwoord: Ik heb hier 200.000 kogels veur jim leggen. De Munstersen hemmen nog probeerd om de vesting ien te nimmen, mor dat is niet lukt. Noa Bourtange het er nog regelmoateg ien e zudeleke Nederlanden west, ok om te vechten.


Ien 1675 kocht Prott de boerderijen “Ryckerdaheerd” oost en west ien Lutjegast en op dat land het er de Ryckerdahborg opricht. Doar het er, veur zo ver zien wark dat toeliet, woont tot zien dood ien 1703. t Is onveurstelboar dat n man die zien hiele leven vochten het gewoon thuus op berre overleden is.


Ien die tied was t de gewoonte dat er n zwartmoakte woapenrusting achter de kist metdroagen werd, die loater aan n rouwbord ophongen werd. Zo’n rouwbord met et familiewoapen is ophongen boven de veurdeur van Rikkerda. Van dit rouwbord zol je verwachten dat er ien Lutjegast ien e kerk hangen zol. Dit is niet et geval. Hij hangt, soamen met de rouwborden van zien tweede en derde vrouw en nog wat andere spullen ien e kerk van Doezum. Die binnen doar kommen via t Grunniger museum woar ze ien bewoaring geven wadden noa n verbouwing van e kerk ien Lutjegast. Zeit men….


Privé het er nog al wat metmoakt. Prott is drie keer trouwd west. Hij het alle drie vrouwen overleefd. Zien eerste vrouw kwam op wel n hiel troagische manier om t leven. Hij had heur uut veiligheidsoverwegingen noar stad stuurd. Mor juust doar kwam ze om deur n granoat. Prott en zien vrouwen binnen bijzet ien e kerk van Lutjegast. Tegenwoordeg leit die grafkelder buten de kerk onder n grafheuvel. Dit komt omdat de kerk, vermoedelek noa n brand, ien 1878 ofbroken is en veul kleiner weer herbouwd.


Henk Wierenga


Mientje:  ‘Doe kinst gien twee heren toegelieks dienen.’

UIT DE KRANT

Lees ook