Ik Proat Plat - Vrijheid verstopt ien beton
Op t hiem van e eeuwenolle CazemierBoerderij ien Tolbert stijt n grote olle grieze betonsilo. Vroeger werd doar t veevoer ienkuuld. Toen ‘75 joar bevrijding’ vierd werd kreeg de olle silo de bestemming oorlogsmonument.
Uut et dagboek van postkantoorholder Jacobus J. Schuurman, dat hij tiedens de oorlog bieholden had, werden zeuven fragmenten selecteerd en deur de Tolberter kunstenoar Anneke Ekhart ien griestinten op e silo schilderd.
De taferelen herinnern aan gebeurtenissen ien Tolbert tiedens de Tweede Wereldoorlog.
Zeuven schilderingen met n verhoal.
- Ofweergeschut. Op 10 mei 1940 wordt Tolbert opschrikt as Duutse soldoaten, onderwegens noar de Ofsluutdiek, et dörp ientrekken en n kampement moaken op e iesboan.
- Katrijn Huizenga. Tolberter verzetsvrouw. Koerierster Katrijn Huizenga wordt met n olle Fongersfiets ofbeeld, ze wordt verroaden om t bezit van n radio woarmet ze codeerde berichten ontvangt. Via t Scholtenshuus en Kamp Vught wordt ze op transport zet noar Duutsland woar ze de concentroatiekampen Ravensbrück en Dachau overleeft.
- De klok uut e Tolberter toren. Veur de oorlogsindustrie had de vijand metoal neudeg, veural brons.
- Beschieten van e Drachtster Tram. Midden ien Tolbert wordt de tram deur twee Engelse Joagers vanuut e lucht beschoten.
- Onderdukers. Jongkirrels die niet warken wollen veur de Arbeidseinsatz doken onder.
- Evacués. Ien t leste oorlogsjoar het Tolbert zo’n 300 Noord-Limburgse evacués opvongen.
- De Nederlandse vlag ien kleur. Bevrijding op 5 mei 1945, de vlag mag weer uut.
Aan e binnenkant van e silo hangen borden met uutgebreide ienformoatie over de schilderingen. Hiel biezunder is dat je middels n QR code op e smartphone filmkes zien kinnen. Doar vertellen (ienmiddels overleden) Tolberters, die de oorlog metmoakt hemmen, heur verhoal.
Van t geheel is n SCHOLENPROJECT moakt. Groepen 6 van e basisschoelen kommen n dagdeel op e CazemierBoerderij en beleven de oorlogsherinneringen die op e silo ofbeeld binnen. Ien e boerderij moeten de kiender op zuuk noar allerlei veurwarpen.
- Een man uut Tolbert kreeg bij de trambeschieting een kogel ien zien been, ien t ziekenhuus is de kogel der weer uuthoald. Die kogel moeten de kiender opzuken.
- Onderduken? Woar kin je ien dizze ruumte onderduken? Hoe moak je licht?
- De klok was van brons, mor de minsen mosten ok huusholdeleke metoalen spullen ienlevern. Dus moeten de kiender op zuuk noar n koperen ketel, een poffertpan enzo.
- Katrijn Huizenga brocht stiekem, met n kienderwoagen, distributiebonnen noar onderduukadressen. Woar had ze die bonnen en verboden krantjes verstopt?
- Toen de evacuékiender Toke en Theo op e boerderij kwammen was er
oorlogstoart. Hoe moak je die? Woar mosten ze sloapen?
Bij elk onderdeel heurt n verhoal dat deur vrijwilligers op n spannende menier verteld wordt. De kiender stoppen met heur reis deur de oorlog ien e silo. Doar magen ze heur verstopte rood/wit/blauwe speldje zichtboar droagen en zingen ze het Wilhelmus. De silo is te bekieken tiedens de openingsuren van t museum op zotterdag van 13.30 tot 17.00 uur.
Greet Atsma/Piet de Vries
CazemierBoerderij
Hoofdstraat 27 Tolbert.
Entree: € 3,00
Mientje: De eerste dode ien elke oorlog is t gezond verstand.
