Job Kat van t Kret, een biezunder persoon

|
| Foto: |
ik proat plat! doe ok?
As je wat van n biezundere persoon vertellen willen, dan moet je noatuurlek wieten wat biezunder is, en wat normoal is. Wat is normoal? Dat n snoek ien t kenoal zo groot is dat er eerst noar t Leekstermeer moet zwemmen om doar te keren zodat er de aandere kaant weer uut kin? Is dat normoal? Of is dat biezunder?
Toen ik vroeger as jonkje ien t diep ston te vissen met mien kammeroad, toen kwam olle Keegstroa der aan en vroeg of we aal wat vongen haren. “Nee Keegstroa, nog niks”!  “Nou, dan moeten jim even n stukje die kaant op goan, want doar stak net zo’n joekel van n karper de kop boven t wotter, en hij haar n grote bril op”!! En wij geleufden m dan moar haalf, moar we vonden t wel zo biezunder dat we even loater toch n stukje verder op zitten gingen.
En nou goan wij jim hier wat van Job Kat te vertellen, Job Kat, van t Kret, n hiel biezundere man. Volgens zeggen. We hemmen het hier over de tied van de vervening. Ien t gebied was leegveen aanwezeg en dat leegveen wer der uuthoald. Dat deden ze met n zogenoamde beugel, n grof net an n lange steel en doar wer die drab met noar boven hoald. t Was allemachteg zwoar wark. En dan wer dat natte veen te dreugen legd en zo kregen je dan de bagels, vette törf. As je t ien de kachel haren dan walmde en rookte het, t was hartstikke ongezond.
Die vervening was noatuurlek al joaren bezeg, allerlei kleine boerkes die zich doar ien e loop van eeuwen vestegd haren, haren doar al stukken uutgroaven om zo wat vruchtboare grond veur heur zulf te kriegen. En zo ontstonden de petgoaten. Pet betekent ien dit geval niet meer dan put. Veenput. t Was n onbegoanboar gebied. Pas an t inne van de 19e eeuw wer t almoal wat georganiseerder aanpakt.
De Mensumaweg was niet meer dan n karrespoor veur boeren en aander volk en pas loater kwam er n padje noast woar de post laangs fietste en woarlaangs de Tolberters noar t café kuierden. En ien e winter was t een slecht bereikboar gebied, doar midden ien t wotter, t was gevoarlek ok.
Jacob Kats, zo hiette de man officieel, moar elkeneen nuumde m Job Kat, was zulf vervener en hij wer begun van die twindegste eeuw de uutboater van t café. Job was n zeun van Hinderikus Kat en die zien pabbe, die ien 1821 geboren was, was Koene Kat.  Job was ok krudenier en zien vrouw was boakster. Alle post veur de mensen ien t veen wer bij Job ofgeven net as t brood van e bakker en die mensen kwamen dat zulf met heur bootjes bie Job ofhoalen. Om t mor even zo te zeggen: Job was de spin ien t web en hij haar alle touwkes ien handen.
En t belangriekste wat Job bedocht haar, dat was dat alle lonen zotterdagsmiddags ien e kroeg uutbetoald werden. Dan kwamen alle veenarbeiders bij mekoar en bij t uutbetoalen gaf Job ze allemoal n glaske jenever. En zo kreeg er de mannen geleidelek wel an t drinken en kreeg Job n groot deel van e lonen zo weer ien handen. Job was n apart man. Hij was zulf was berestark. En dat kwam goed van pas. Wat denk je, ien zo’n café met aal dat roege volk, doar was nog wel s wat klapperij en ellende, moar as Job stoan ging en zich der met bemuuide, dan waren ze as pasgeboren lamkes.
Die Job, hij demonstreerde zien kracht ok groag n beetje, dan tilde der met zien tanden zo moar de stamtoafel op. En Job was veur de Duvel niet bang. Veur gien één. Zulfs niet veur de leden van e zwaarde bende. Die zwaarde bende was n groepke jongens die de buurt nogal onveileg moakten. Moar Job gaaf er niks om. Toch hemmen ze hem n keer pakt, die jonges, en toen hemmen ze m ien t diep gooid.  Toen Job ien t diep laag, en hij kon niet zwemmen, toen vloog zien lutje wicht noar Moeke toe en vertelde t. En ze zee der hoopvol bie: “En misschien verzupt er nou wel”! Moar dat mog ze niet zeggen van Moeke, denken is wat, moar zukke dingen zeg je niet. Ja, want die Job was thuus ok niet zo makkelek. Hij lustte zulf ok hiel groag n drupke en adder dan thuus kwam dan kon er te keer goan, roazen en tieren, dan kropen e kiender vot en zien vrouw mos alle charmes toe de kast uut hoalen om m weer wat normoal te kriegen.
Over Job Kat is nog veul te verhoalen. Ien t kört meer over dizze biezunder kirrel.
|

UIT DE KRANT