Johan van der Dong roept Groningers op om trots op hun provincie te zijn
‘Blijf het licht zien, ondanks de donkere situatie’
OLDEHOVE – Op 4 juli dit jaar werd hij overvallen door een vierde beroerte. Echter is hij er niet minder strijdlustig om. Johan van der Dong is niet het type om bij de pakken neer te zitten. ‘Ik ben een vrij opgewekt persoon en neem het leven zoals het komt. Hoewel er natuurlijk wel verdriet is om het feit dat mijn lichaam me steeds vaker in de weg zit, is mijn geest helder. Ik heb aan een stuk door creatieve invallen. Soms denk ik wel eens dat de beroertes mijn creatieve kant hebben versterkt. Ik sprak een tijd terug met een neuroloog en eigenlijk weten we nog maar weinig over hoe de hersenen werken. Wellicht liggen die hersenverbindingen dichter bij elkaar dan we denken.’ Zijn nieuwste dichtbundel Kleimonologen is een duidelijk statement naar Groningers.
15 jaar geleden kreeg Johan zijn eerste beroerte. Hij liet zich hier echter niet door ontmoedigen. Hij begon in samenwerking met een aantal andere kunstenaars de ‘Hotline van God’, waarmee hij diverse keren het wereldnieuws haalde. ‘Het was ongelooflijk, men bleef maar bellen. We kregen telefoontjes van over de hele wereld, wel 300.000 per jaar. Ik wilde mensen hiermee een spiegel voorhouden. Maar ik ben meer dan de ‘Hotline’ alleen. Ik schilder, fotografeer en schrijf. Met de tentoonstelling en bundel ‘Kleimonologen hoop ik Groningers een hart onder de riem te steken.’
Johan’s dichtbundel ‘Kleimonologen’, bevat een duidelijk statement, waarin hij Groningers oproept om minder bescheiden te zijn. ‘Wees trots op je provincie en al het moois dat de Groninger bodem te bieden heeft,’ aldus Johan. Groningers zijn volgens hem onterecht nog te vaak te bescheiden. ‘En dat terwijl we over zo’n rijke cultuur beschikken. Waar anders vind je sporen van de Waddenzee in het land? Bovendien vormde Groningen in de vroege Middeleeuwen het middelpunt van Europa, er was veel handelsverkeer, wat weer tot het ontstaan van die typerende combinatie aan industrie, het platteland en bouwwerken heeft geleid. Voor wie goed kijkt, is Groningen ontzettend rijk aan historie en allerlei creatieve initiatieven. Ondertussen ontstaan er scheuren in huizen en wordt het landschap door allerlei partijen geschonden.’ Volgens Johan kijkt het provinciale bestuur nog te vaak naar de Randstad, over hun eigen schaduw heen. Hij is het vooral zat dat Groningen door de Haagse politiek zo eenzijdig wordt neergezet. ‘De politiek heeft geen flauw idee van wat er hier leeft en speelt. Maar de Randstad is maar een klein onderdeel van de samenleving. Daarbuiten leeft en speelt er ook nog van alles. En daar wil Johan aandacht voor vragen, via kunst en door actief gebruik te maken van het moois dat Groningen te bieden heeft.
Niet alleen via de bundel ‘Kleimonologen’, maar ook in samenwerking met andere kunstenaars wil Johan aandacht vragen voor het Groningse landschap. ‘Kijk.’ Vanuit een opslag tovert hij een koffer vol tekeningen tevoorschijn. Ik heb er wel 5000. Ik schuur de tekeningen met schuurpapier. Zo ontstaan er gaten in de tekeningen die ik maakte van het Groninger landschap en haar huizen. Dat staat symbool voor de bevingen die ‘letterlijk’ gaten in mensen hun huizen en het landschap maakte en bovendien in Groningers hun ziel.’ Ondanks het duidelijke statement, blijft hij wel optimistisch. ‘Weet je wat het is? Zo’n situatie biedt ook mogelijkheden en kansen. Deze tekening bijvoorbeeld, zie je de hoeveelheid licht, ondanks de gaten? Ik vind het belangrijk dat mensen het licht blijven zien, ondanks de donkere situatie. Met aardigheid is natuurlijk nog nooit een oorlog gewonnen. Maar laten we dan in ieder geval iets doen aan de bewustwording. Met de tekeningen, de Kleimonologen en in samenwerking met andere kunstenaars, hoop ik de komende 2 á 3 jaar langs kerken door heel Groningen te reizen. ‘Ik hoop dat de boodschap zich daardoor als een olievlek verspreid. Mijn droom is om de reizende tentoonstelling te eindigen in een grote fabriek of bijvoorbeeld in het Groninger museum, hoe mooi zou dat zijn?’
De toekomst
Op Johan’s website is een video-opname te zien van een aflevering van de Kleimonologen in Garmerwolde. Hij werkte samen met professionele videograaf waarmee hij al zo’n 47 jaar bevriend is. ‘Zolang het kan, blijf ik me bezig houden met maatschappij en kunst. Met behulp van anderen hebben we een stichting opgezet, zodat de dingen die ik heb gemaakt, na mijn dood behouden blijven. Het zou zonde zijn als het verloren gaat. Kunst tipt aan het geheim van het leven, het is een spiegel, probeert om het hoekje te kijken. Toekomstige generaties hebben met kunst die behouden blijft, de sleutel tot de geschiedenis in hun handen.’
