Op 26 oktober 1814 werd er n korps marechaussee opricht. Hun toak werd omschreven as: handhaving van de orde, uitvoering der wetten en het waken voor de veiligheid aan de grenzen en op de grote wegen.” Ien eerste instantie wadden ze allinneg actief ien t verre zuden` onder de Moerdijk”. De noodzoak om ien t noorden rechtsdienoars te hemmen drong pas deur ien Den Hoag noa de stoakings en het hongeroproer ien t leste kwart van de 19e eeuw. Ien 1889 werd er n divisie opricht die t grootste deel van Noord-Nederland bediende. Ien e joaren doarop werden de regio’s verder verdeeld en ien 1895 was alles rond en werd de formoatie verstaarkt tot 795 man.
De toakomschrieving veur de marechaussee was dudelek. Mor hoe ze dat doen mosten was de eerste joaren slim ondudelek. Der was noamelek gien opleiding. Jonge marechaussees mosten et politievak ien e praktiek leren. Onderviening is de beste leermeester. De huusvesting was gebrekkeg en oefenterreinen wadden der al hielemoal niet. Pas ien 1830 mocht de commandant een poar onderofficieren en marechaussees het vak leren. As ze voldoende wisten dan konden zij mooi hun kennis overdroagen aan de brigades. Ok werd er ien Dordrecht een Depot Compagnie opricht om nij personeel op te leiden. Ien 1840 werd dit depot alweer opheven. De opleiding van de Depot Compagnie werd vervangen deur zogenoamde concentratieoefeningen. Ze konden ien e summermoanden een week oefenen ien peerdrieden, exercitie en het omgoan met soabel en klewang.
Rond 1860 kregen ze ok nog les ien rekenen, lezen en de Nederlandse toal, van gewone schoelmeesters. Ze mosten uuteindelek wel n fatsoenlek proces verboal schrieven kennen. Zo rond 1870 kwam der meer structuur ien e opleiding. De kandidoaten mosten aan bepoalde eisen voldoen en een exoamen ofleggen. Ien e winter konden ze dan deurleren veur onderofficier.
Ien ongeveer 1890 wordt het echt n opleiding tot marechaussee. Een onderofficier brocht de leerlingen de theoretische kennis van verordeningen, wetten en veurschriften bij. Militaire voardigheden aanleren stond ok op het lesprogramma. Ze mosten onder andere exerceren (op een peerd en te voet), schieten met de karabijn en de revolver, koartlezen en zich verdiepen ien verschillende andere militaire vakken. Noa 1903 kommen de eerste dienstveurschriften veur het woapen.
Ze kregen dus n hiele brede opleiding en dat was ok wel neudeg. Ze hadden ok n groot toakenpakket. Noast het handhoaven van gezag en orde werden ze ok nog belast met het opsporen van misdrieven en mosten optreden as hulpofficier van justitie. Het was ien die tied een leven van hard warken. Ze hadden altied dienst. Dag en nacht en ok op zun en feestdoagen. Ze hadden ien principe recht op twaalf vrije doagen ien t joar, as de dienst het toeliet natuurlek.
Ok ien t Westerkwartier wadden verschillende marechaussee posten. Dit was onder andere het geval ien Moarum. Hier werd ien 1895 een brigade “uitgezet” zoas dat toen hiette. Ze kregen onderdak ien villa “Wendstein”, eigendom van Jonkheer J.W. Alberda van Ekenstein. Hier hemmen ze tot 1923 zeten. Ze kwammen ien n splinter-nij gebouw dat aanbesteed werd deur de Genie. Op verscheidene plakken woaronder Wijhe en Zweeloo, kregen ze een kazerne die vanof dezelfde tekening en bestek bouwd werd as die ien Moarum.
Ien e loop van e joaren (en veural ien oorlogstied) is der natuurlek van alles gebeurd. Ik wil me dit keer beperken tot één biezunder persoon en dat is Wester. Toen hij negentien joar was kreeg er verkering met de zestien joarege Anna. Noa zien opleiding kon hij ien Moarum terecht. Hij most dan wel n contract ondertekenen dat hij de eerste 6 joar niet trouwen zol. Toen de Duutsers de boas werden verdween die regel. Zien toak was onder andere onderdukers opsporen, mor ienploats doarvan verstopte hij de jongens. Ok was er betrokken bij overvallen op distributiekantoren en woapendroppings. Hierveur het er noa de oorlog nog veul onderscheidings kregen.
Noa de oorlog is Wester hoofd van e politie ien Houtigehage worden. Dat Wester veul kwaliteiten had bliekt wel uut de functies die hij noa zien politiecarrière had het. Directeur van n bejoardenhuus, adjunct-directeur bij n grossier. Zien echte roeping vond hij as dominee. Toen hij 57 was kreeg er zien eerste gemeente. Hij ging ien 1988 met emeritaat, mor het nog verscheiden joaren met regelmoat preekt en hij werd ok nog reisleider veur t Friesch Dagblad.
Ondanks al die mooie joaren het, het echtpoar Wester ok veul verdriet had. Ze hemmen drie kiender kregen, woarvan der twee op jonge leeftied overleden binnen. Een zeun was 7 joar toen hij verongelukte en n dochter overleed toen ze 43 was. Dit het vanzulf een grote domper op heur geluk west.
MIENTJE : Die kin we wel eefkes soldoat moaken!
