“Kunst verbindt. Alleen daarom al verdient het extra aandacht”
voorpagina groningen
Stichting Uit de Kunst; Voor de kunst
ZUIDHORN – Niet veel mensen zullen de naam Stichting Uit de Kunst herkennen. Natuurlijk, kunstenaars wel. Gelukkig maar. En ook bij kunstliefhebbers uit Zuidhorn en omgeving zal een belletje gaan rinkelen bij het horen van ‘Uit de Kunst’. Voor het grote publiek is de stichting misschien minder bekend. En dat is uiteraard geen probleem. Want van de initiatieven van de stichting hebben de meeste mensen wel gehoord, “en dat is veel belangrijker”, vindt voorzitter Gerdie Klaassen.
De stichting heeft vele mooie activiteiten op haar naam staan. Niet meer als voornamelijk organiserende partij, dat is sinds 2010 veranderd, maar als faciliterende partner voor kunstenaars. Met af en toe nog een uitschieter naar een organiserende rol. Speciaal voor de kersteditie van de Streekkrant dompelen wij ons onder in de wondere wereld van Stichting Uit de Kunst. En wie kan ons daar nu meer over vertellen dan voorzitter Gerdie Klaassen. “Laten we beginnen bij het begin”, stelt Gerdie voor. “Want om te begrijpen wat wij doen en waar wij ons mee bezig houden is het verstandig om de oorsprong te kennen.” Gerdie vertelt dat Stichting Uit de Kunst in 2000 is opgericht om de kunst in het dorp –let wel, niet de gemeente- Zuidhorn te promoten. “De stichting bedacht destijds zelf initiatieven en activiteiten en zette deze op. Er zijn mooie dingen gebeurd. Denk bijvoorbeeld aan het maken van een schilderij waar het hele dorp aan mee kon schilderen. Maar ook de Kunstetalageroute -waarover later meer- werd in deze periode voor het eerst georganiseerd. En Kunst te Gast natuurlijk.” De activiteiten van de stichting werden in de jaren na de oprichting steeds sporadischer, totdat Marlies Bosch in 2010 constateerde dat de stichting wel héél erg diep in slaap was gevallen. “Zij wilde een nieuwe editie van Kunst te Gast organiseren, maar trof een slapende stichting aan”, aldus Gerdie. “Dat vond Marlies dermate jammer dat zij besloot Uit de Kunst weer te activeren.” Bosch moest op zoek naar een nieuw bestuur en kwam voor de voorzittersrol al snel uit bij Gerdie Klaassen. Een vrouw met een kunstachtergrond én bewezen bestuurlijke kwaliteiten. Na het volgen van een opleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht en het geven van theaterlessen maakte zij –eenmaal verhuisd naar de provincie Groningen- een omslag naar besturen. In deze provincie is zij onder meer directeur geweest van Kunststation C, het bureau voor cultuureducatie in de provincie Groningen. “Ik zag dus ook deze rol wel zitten”, vertelt Gerdie. “Het bestuur is daarop verder ingericht en sinds een jaar of zes zijn we weer springlevend. Maar dan wel in een andere vorm. Van een organiserende partij zijn we een faciliterende stichting geworden. Wij ondersteunen kunstenaars. En dat is ook hard nodig.” Dat laatste is niet omdat de Zuidhorner kunstenaars niet in staat in om zaken voor zichzelf te regelen, maar omdat sommige zaken simpelweg niet door hun te regelen zijn. Als voorbeeld komt de dichtkunstenaar Willem-Tjebbe Oostenbrink ter tafel. “Een groot talent”, vindt Gerdie. “Zijn werken zijn pareltjes en zijn dichtbundels een schitterende aanvulling voor iedere collectie dichtbundels en boeken. Ik heb een literaire opleiding genoten, en geloof mij, hij is écht goed. Maar voordat zijn werk het levenslicht ziet, gepubliceerd en uitgegeven wordt, is er een behoorlijk traject afgelegd. Een lastig traject ook.” Gerdie schetst dat kunstenaars personen zijn en dat personen geen fondsen kunnen aanspreken. “Om een fonds te kunnen aanspreken moet je een rechtspersoon zijn”, duidt ze. “Bijvoorbeeld een stichting. Zoals Uit de Kunst.” In het geval van Oostenbrink is Gerdie zelf met de dichter gaan zitten om een plan te ontwikkelen en te bespreken wat Willem-Tjebbe zelf voor ogen had. “Daar komt uiteindelijk een plan en een traject uitgerold dat we volgen”, legt Gerdie uit. Het heeft in het geval van Willem-Tjebbe Oostenbrink toe geleid dat er inmiddels twee prachtige dichtbundels zijn uitgegeven, waar de dichter zichzelf niet financieel op stuk hoefde te bijten.
Toch kruipt het bloed waar niet gaan kan. Beetje bij beetje is Stichting Uit de Kunst zich ook weer bezig gaan houden met het organiseren van kunstgerelateerde activiteiten. Zo werd vorig jaar voor het eerst weer een Kunstetalageroute georganiseerd. Vanuit Uit de Kunst, dat de contacten legde tussen de diverse kunstenaars en de ondernemers. “Een behoorlijke onderneming”, vindt Gerdie. “De Kunstetalageroute past perfect bij onze visie dat kunst niet alleen voor een bepaalde ‘elite’ is, maar voor iedereen toegankelijk moet zijn. Kunst verbindt. Alleen daarom al verdient het extra aandacht. Met de Kunstetalageroute halen we kunst uit de galerieën en ateliers en laten we het zien aan een breed publiek. Ook de ondernemers in Zuidhorn varen er wel bij. Zij krijgen extra aandacht en meer mensen die hun etalages bekijken. Vaak zijn er ook schitterende combinaties mogelijk.” Zoals bijvoorbeeld bij Brilmode Zuidhorn, waar de geëxposeerde stukken op een prachtige manier iets extra’s kregen door de inrichting en de aard van de winkel. “We spreken hier over lokale ondernemers”, aldus Gerdie Klaassen. “Daar proberen we –in eerste instantie- regionale kunstenaars aan te koppelen. Al is dat niet altijd realistisch. De kunstenaar moet wel beschikbaar zijn én zelf ook willen. Neem Margot Brekelmans. Vorig jaar nog één van de kunstenaars die haar werk tentoonstelde in een etalage. Dit jaar had ze haar eigen speciale expositie in het Rechthuis. Zij gaf aan daarom de Kunstetalageroute over te willen slaan. Logisch natuurlijk, maar het zorgt er wel voor dat wij verder moeten zoeken.” Veel verder uit de buurt dan de eigen regio komen de kunstenaars niet, geeft Gerdie aan. “Er staat namelijk geen vergoeding tegenover. De kunstenaar moet het zelf willen. Ze moeten op eigen kosten deze kant op komen.” Dit jaar heeft de Kunstetalageroute een nieuwe stap gezet. Na de herintroductie in 2016 was de 2017-editie een groter succes. “Meer ondernemers en meer etalages”, vat Gerdie het samen. “Ook na deze week hoorden we veel positieve geluiden vanuit het dorp en de ondernemers. Volgend jaar wordt er dus zeker weer een Kunstetalageroute georganiseerd. En hopelijk is dan nog meer kunst te bewonderen in de Zuidhorner etalage. Want nogmaals, kunst is voor iedereen.”
Kunst verbindt
Nog zo’n mooi project waar Stichting Uit de Kunst een voortrekkersrol in heeft gespeeld zijn de drie social sofa’s die tegenwoordig de drie pleinen in het winkelhart van Zuidhorn verbinden. “Het oorspronkelijk plan was één bank”, blikt Gerdie Klaassen terug op het mooie project. “Nadat het centrum was vernieuwd en opgeknapt bleef het enigszins triestig. Daar wilden wij wat mee doen. Uiteindelijk kwamen we uit bij het idee om een bank neer te zetten.” Met dat idee klopte de stichting aan bij verantwoordelijk wethouder Henk Bakker. “Hij was direct enthousiast”, aldus Gerdie. “Dat gaf ons zo’n impuls en zoveel nieuwe energie dat we hebben doorgepakt en met het idee naar Jan Oomkes zijn gestapt. Ook Oomkes, als voorzitter van de Zakenkring Zuidhorn, vond het een mooi idee.” Marlies Bosch gaf de plannen handen en voeten door beeldhouwster Natasja Bennink uit Ezinge voor te stellen om de banken te maken. “Natasja kwam vervolgens met de plannen van brons en reliëf, en met het idee om oudere Zuidhorners samen te laten werken met de jonge inwoners van het dorp. Oomkes verdrievoudigde de plannen om de drie pleinen te verbinden. Het ‘grote’ plan kreeg vorm en ik moet zeggen: het heeft fantastisch uitgepakt.” Klaassen heeft meerdere keren in het interview aangegeven dat kunst moet verbinden. “En om verscheidene redenen past dit project perfect in die visie”, stelt ze. “Ten eerste is een bank –of social sofa- een plek waar mensen samenkomen. Zich verbinden. De sofa’s verbinden ook de drie pleinen in het centrum van Zuidhorn met elkaar en de ontwikkeling van de sofa’s bracht oud en jong samen. Driemaal verbinding. Vooral dat laatste was ontroerend én indrukwekkend om te zien. Jonge kinderen die ouderen -bij wie de motoriek het links en rechts wat laat afweten- helpen bij het maken van hun kunststukje. Andersom stonden ouderen de kinderen bij met raad en hun ervaring. Er is wat bijzonders gebeurd. En met ‘bijzonder’ doe ik het project nog te kort ook. Het Zonnehuis en het onderwijs samen. Ja, hier moet zeker een vervolg op komen. De banken hebben ouderen verbonden met kinderen én vervolgens met het dorp waar zij allen in leven.” Gerdie lijkt nog altijd te worden gegrepen door het hele gebeuren rondom de social sofa’s die meer betekenen dan een mooie aanvulling voor het dorpscentrum. De vraag die er nog ligt is wat Stichting Uit de Kunst straks gaat doen na de herindeling. De stichting richt zich voornamelijk op het dorp Zuidhorn. Dus hebben zij met een behoorlijke schaalvergroting van de gemeente op komst nog wel bestaansrecht? “Jazeker”, denkt Gerdie. “Je ziet nu al dat veel dorpen, in ieder geval de grote kernen, al een eigen beweging hebben die zorg draagt voor kunst en cultuur in dat dorp en haar omgeving. Grijpskerk heeft bijvoorbeeld een eigen Culturele Raad. Je moet ‘ons’ allemaal straks niet op één bult gooien. Daar wint niemand iets mee. Wel, en dan komen we weer uit bij het verbinden, moeten we gaan samenwerken. Samen om tafel en ideeën uitwisselen. Daar worden we allemaal wél beter van. Men moet in verbindingen denken. Een eigenschap die kunst ook heeft.” Stichting Uit de Kunst dus. Mocht u er nog niet eerder van gehoord hebben, dan nu wel. Kunst is belangrijk in Zuidhorn en is overal aanwezig. Mede dankzij Uit de Kunst, die als sterke motor stilletjes op de achtergrond draait en zorg draagt dat Zuidhorn kennis blíjft maken met haar kunstenaars en hun werken.
ZUIDHORN – Niet veel mensen zullen de naam Stichting Uit de Kunst herkennen. Natuurlijk, kunstenaars wel. Gelukkig maar. En ook bij kunstliefhebbers uit Zuidhorn en omgeving zal een belletje gaan rinkelen bij het horen van ‘Uit de Kunst’. Voor het grote publiek is de stichting misschien minder bekend. En dat is uiteraard geen probleem. Want van de initiatieven van de stichting hebben de meeste mensen wel gehoord, “en dat is veel belangrijker”, vindt voorzitter Gerdie Klaassen.
De stichting heeft vele mooie activiteiten op haar naam staan. Niet meer als voornamelijk organiserende partij, dat is sinds 2010 veranderd, maar als faciliterende partner voor kunstenaars. Met af en toe nog een uitschieter naar een organiserende rol. Speciaal voor de kersteditie van de Streekkrant dompelen wij ons onder in de wondere wereld van Stichting Uit de Kunst. En wie kan ons daar nu meer over vertellen dan voorzitter Gerdie Klaassen. “Laten we beginnen bij het begin”, stelt Gerdie voor. “Want om te begrijpen wat wij doen en waar wij ons mee bezig houden is het verstandig om de oorsprong te kennen.” Gerdie vertelt dat Stichting Uit de Kunst in 2000 is opgericht om de kunst in het dorp –let wel, niet de gemeente- Zuidhorn te promoten. “De stichting bedacht destijds zelf initiatieven en activiteiten en zette deze op. Er zijn mooie dingen gebeurd. Denk bijvoorbeeld aan het maken van een schilderij waar het hele dorp aan mee kon schilderen. Maar ook de Kunstetalageroute -waarover later meer- werd in deze periode voor het eerst georganiseerd. En Kunst te Gast natuurlijk.” De activiteiten van de stichting werden in de jaren na de oprichting steeds sporadischer, totdat Marlies Bosch in 2010 constateerde dat de stichting wel héél erg diep in slaap was gevallen. “Zij wilde een nieuwe editie van Kunst te Gast organiseren, maar trof een slapende stichting aan”, aldus Gerdie. “Dat vond Marlies dermate jammer dat zij besloot Uit de Kunst weer te activeren.” Bosch moest op zoek naar een nieuw bestuur en kwam voor de voorzittersrol al snel uit bij Gerdie Klaassen. Een vrouw met een kunstachtergrond én bewezen bestuurlijke kwaliteiten. Na het volgen van een opleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht en het geven van theaterlessen maakte zij –eenmaal verhuisd naar de provincie Groningen- een omslag naar besturen. In deze provincie is zij onder meer directeur geweest van Kunststation C, het bureau voor cultuureducatie in de provincie Groningen. “Ik zag dus ook deze rol wel zitten”, vertelt Gerdie. “Het bestuur is daarop verder ingericht en sinds een jaar of zes zijn we weer springlevend. Maar dan wel in een andere vorm. Van een organiserende partij zijn we een faciliterende stichting geworden. Wij ondersteunen kunstenaars. En dat is ook hard nodig.” Dat laatste is niet omdat de Zuidhorner kunstenaars niet in staat in om zaken voor zichzelf te regelen, maar omdat sommige zaken simpelweg niet door hun te regelen zijn. Als voorbeeld komt de dichtkunstenaar Willem-Tjebbe Oostenbrink ter tafel. “Een groot talent”, vindt Gerdie. “Zijn werken zijn pareltjes en zijn dichtbundels een schitterende aanvulling voor iedere collectie dichtbundels en boeken. Ik heb een literaire opleiding genoten, en geloof mij, hij is écht goed. Maar voordat zijn werk het levenslicht ziet, gepubliceerd en uitgegeven wordt, is er een behoorlijk traject afgelegd. Een lastig traject ook.” Gerdie schetst dat kunstenaars personen zijn en dat personen geen fondsen kunnen aanspreken. “Om een fonds te kunnen aanspreken moet je een rechtspersoon zijn”, duidt ze. “Bijvoorbeeld een stichting. Zoals Uit de Kunst.” In het geval van Oostenbrink is Gerdie zelf met de dichter gaan zitten om een plan te ontwikkelen en te bespreken wat Willem-Tjebbe zelf voor ogen had. “Daar komt uiteindelijk een plan en een traject uitgerold dat we volgen”, legt Gerdie uit. Het heeft in het geval van Willem-Tjebbe Oostenbrink toe geleid dat er inmiddels twee prachtige dichtbundels zijn uitgegeven, waar de dichter zichzelf niet financieel op stuk hoefde te bijten.
Toch kruipt het bloed waar niet gaan kan. Beetje bij beetje is Stichting Uit de Kunst zich ook weer bezig gaan houden met het organiseren van kunstgerelateerde activiteiten. Zo werd vorig jaar voor het eerst weer een Kunstetalageroute georganiseerd. Vanuit Uit de Kunst, dat de contacten legde tussen de diverse kunstenaars en de ondernemers. “Een behoorlijke onderneming”, vindt Gerdie. “De Kunstetalageroute past perfect bij onze visie dat kunst niet alleen voor een bepaalde ‘elite’ is, maar voor iedereen toegankelijk moet zijn. Kunst verbindt. Alleen daarom al verdient het extra aandacht. Met de Kunstetalageroute halen we kunst uit de galerieën en ateliers en laten we het zien aan een breed publiek. Ook de ondernemers in Zuidhorn varen er wel bij. Zij krijgen extra aandacht en meer mensen die hun etalages bekijken. Vaak zijn er ook schitterende combinaties mogelijk.” Zoals bijvoorbeeld bij Brilmode Zuidhorn, waar de geëxposeerde stukken op een prachtige manier iets extra’s kregen door de inrichting en de aard van de winkel. “We spreken hier over lokale ondernemers”, aldus Gerdie Klaassen. “Daar proberen we –in eerste instantie- regionale kunstenaars aan te koppelen. Al is dat niet altijd realistisch. De kunstenaar moet wel beschikbaar zijn én zelf ook willen. Neem Margot Brekelmans. Vorig jaar nog één van de kunstenaars die haar werk tentoonstelde in een etalage. Dit jaar had ze haar eigen speciale expositie in het Rechthuis. Zij gaf aan daarom de Kunstetalageroute over te willen slaan. Logisch natuurlijk, maar het zorgt er wel voor dat wij verder moeten zoeken.” Veel verder uit de buurt dan de eigen regio komen de kunstenaars niet, geeft Gerdie aan. “Er staat namelijk geen vergoeding tegenover. De kunstenaar moet het zelf willen. Ze moeten op eigen kosten deze kant op komen.” Dit jaar heeft de Kunstetalageroute een nieuwe stap gezet. Na de herintroductie in 2016 was de 2017-editie een groter succes. “Meer ondernemers en meer etalages”, vat Gerdie het samen. “Ook na deze week hoorden we veel positieve geluiden vanuit het dorp en de ondernemers. Volgend jaar wordt er dus zeker weer een Kunstetalageroute georganiseerd. En hopelijk is dan nog meer kunst te bewonderen in de Zuidhorner etalage. Want nogmaals, kunst is voor iedereen.”
Kunst verbindt
Nog zo’n mooi project waar Stichting Uit de Kunst een voortrekkersrol in heeft gespeeld zijn de drie social sofa’s die tegenwoordig de drie pleinen in het winkelhart van Zuidhorn verbinden. “Het oorspronkelijk plan was één bank”, blikt Gerdie Klaassen terug op het mooie project. “Nadat het centrum was vernieuwd en opgeknapt bleef het enigszins triestig. Daar wilden wij wat mee doen. Uiteindelijk kwamen we uit bij het idee om een bank neer te zetten.” Met dat idee klopte de stichting aan bij verantwoordelijk wethouder Henk Bakker. “Hij was direct enthousiast”, aldus Gerdie. “Dat gaf ons zo’n impuls en zoveel nieuwe energie dat we hebben doorgepakt en met het idee naar Jan Oomkes zijn gestapt. Ook Oomkes, als voorzitter van de Zakenkring Zuidhorn, vond het een mooi idee.” Marlies Bosch gaf de plannen handen en voeten door beeldhouwster Natasja Bennink uit Ezinge voor te stellen om de banken te maken. “Natasja kwam vervolgens met de plannen van brons en reliëf, en met het idee om oudere Zuidhorners samen te laten werken met de jonge inwoners van het dorp. Oomkes verdrievoudigde de plannen om de drie pleinen te verbinden. Het ‘grote’ plan kreeg vorm en ik moet zeggen: het heeft fantastisch uitgepakt.” Klaassen heeft meerdere keren in het interview aangegeven dat kunst moet verbinden. “En om verscheidene redenen past dit project perfect in die visie”, stelt ze. “Ten eerste is een bank –of social sofa- een plek waar mensen samenkomen. Zich verbinden. De sofa’s verbinden ook de drie pleinen in het centrum van Zuidhorn met elkaar en de ontwikkeling van de sofa’s bracht oud en jong samen. Driemaal verbinding. Vooral dat laatste was ontroerend én indrukwekkend om te zien. Jonge kinderen die ouderen -bij wie de motoriek het links en rechts wat laat afweten- helpen bij het maken van hun kunststukje. Andersom stonden ouderen de kinderen bij met raad en hun ervaring. Er is wat bijzonders gebeurd. En met ‘bijzonder’ doe ik het project nog te kort ook. Het Zonnehuis en het onderwijs samen. Ja, hier moet zeker een vervolg op komen. De banken hebben ouderen verbonden met kinderen én vervolgens met het dorp waar zij allen in leven.” Gerdie lijkt nog altijd te worden gegrepen door het hele gebeuren rondom de social sofa’s die meer betekenen dan een mooie aanvulling voor het dorpscentrum. De vraag die er nog ligt is wat Stichting Uit de Kunst straks gaat doen na de herindeling. De stichting richt zich voornamelijk op het dorp Zuidhorn. Dus hebben zij met een behoorlijke schaalvergroting van de gemeente op komst nog wel bestaansrecht? “Jazeker”, denkt Gerdie. “Je ziet nu al dat veel dorpen, in ieder geval de grote kernen, al een eigen beweging hebben die zorg draagt voor kunst en cultuur in dat dorp en haar omgeving. Grijpskerk heeft bijvoorbeeld een eigen Culturele Raad. Je moet ‘ons’ allemaal straks niet op één bult gooien. Daar wint niemand iets mee. Wel, en dan komen we weer uit bij het verbinden, moeten we gaan samenwerken. Samen om tafel en ideeën uitwisselen. Daar worden we allemaal wél beter van. Men moet in verbindingen denken. Een eigenschap die kunst ook heeft.” Stichting Uit de Kunst dus. Mocht u er nog niet eerder van gehoord hebben, dan nu wel. Kunst is belangrijk in Zuidhorn en is overal aanwezig. Mede dankzij Uit de Kunst, die als sterke motor stilletjes op de achtergrond draait en zorg draagt dat Zuidhorn kennis blíjft maken met haar kunstenaars en hun werken.