“Naar de kerk gaan is niet meer zo vanzelfsprekend als dat het vroeger was”

PKN Niekerk-Oldekerk-Faan-Enumatil op zoek naar nieuwe vormen 

NIEKERK/OLDEKERK – In de gemeente Westerkwartier zijn vele, verschillende soorten kerken. Eén daarvan is de Protestantse gemeente Niekerk-Oldekerk-Faan-Enumatil. Een gemeente die pas sinds 2016 in deze hoedanigheid bestaat. “In dat jaar is de gereformeerde kerk in Enumatil samengegaan met onze gemeente”, vertelt voorganger Wybe Feenstra. De leden van de PKN Niekerk-Oldekerk-Faan-Enumatil wonen in een vrij groot gebied. Van Oldekerk tot Oostwold en van Niekerk tot Lettelbert. Met ruim duizend leden is het nog steeds een vrij grote gemeente. Echter, het dagelijkse bestuur van de kerk merkt ook dat er het nodige veranderd is. De Streekkrant ging met dominee Feenstra en Herman Oldekamp (kerkenraad) in gesprek.

“Vergeleken met jaren geleden neemt het wekelijkse aantal kerkgangers gestadig af”, laat Feenstra weten. “Bij onze gemeente hebben we elke zondag een dienst: in de Ichthuskerk (Oldekerk) twee zondagen achtereen en de derde zondag in de Liudgerkerk (Niekerk). In de zomermaanden is dat ‘om en om’. Elke zondag zitten er zo’n 100 à 150 mensen in de kerk, uiteraard afhankelijk van de soort dienst die gehouden wordt. Jaren geleden was dit aantal nog een stuk hoger”. De afname van het aantal kerkgangers is een landelijke trend. Dit komt, volgens Oldekamp, met name door de betrokkenheid van jongeren. “Tegenwoordig zie je steeds minder jongeren in de kerk zitten”, legt Oldekamp uit. “Ook het aantal jonge gezinnen neemt af. De wereld verandert en dat is duidelijk zichtbaar. Niet iedereen zit er tegenwoordig op te wachten om op zondag naar de kerk te gaan. Daar waar het vroeger heel normaal was om naar de kerk te gaan, is dat nu niet meer het geval. Het vanzelfsprekende is voorbij. Nu gaat men bewuster naar de kerk”.

Daarnaast wijst Feenstra erop dat ook de sociale controle is verdwenen. “Als iemand vroeger niet aanwezig was in de kerk, werd er al gauw gevraagd ‘waar was je gisteren?’”, vertelt de voorganger. “Maar dat zie je nu ook minder. Het is moeilijk om iemand daar op directe wijze op aan te spreken. Men is tegenwoordig gewoon kieskeuriger en kritischer en dat moeten we respecteren”. Ondanks de afname van het aantal kerkgangers zijn beide heren positief over de omvang van de kerk. Een echte dorpskerk, met om en nabij duizend leden. “Naast de kerkdiensten organiseren we ook nog veel meer activiteiten”, laat Oldekamp weten. “Zo hebben we bijvoorbeeld jeugdwerk, waar wel zo’n dertig jongeren op afkomen. Daarnaast zijn er maandelijks bijeenkomsten met diverse sprekers die over variërende onderwerpen praten. Een van onze andere activiteiten zijn de ‘koffieochtenden’ op woensdag in het bijgebouw van de Liudgerkerk in Niekerk. Hier kunnen bezoekers een praatje maken en in contact komen met anderen. Ook deze bijeenkomsten worden vaak goed bezocht”.

Tegenwoordig is alles in ontwikkeling en ook de PKN wil met de tijd meegaan. “We zoeken naar vernieuwingen om de leden het christelijk geloof op een mooie manier te laten beleven. Bijvoorbeeld in de ’40 dagentijd’ voor Pasen” , vertelt Oldekamp. “Veertig dagen voor Pasen stellen sommige leden van de PKN één of meer keren hun huis beschikbaar voor diverse activiteiten, zoals spelletjes en onderlinge ontmoetingen. Ook komend jaar gaan we dit weer organiseren”. In diezelfde 40 dagentijd worden ook de kerkdiensten wat anders dan anders vorm gegeven. Voor elke zondag wordt dan een gemeentelid of een dorpsgenoot gevraagd om iets te vertellen over zijn of haar leven of een bepaalde activiteit waar diegene bij betrokken is. Hierdoor wordt het persoonlijker. “Dit werd goed ontvangen”, legt Feenstra uit. “We willen bereiken dat mensen enthousiast zijn. Dat dat op deze manier lukt, is heel mooi”.

Het is bekend dat kerkgangers een behoorlijke waarde hechten aan de kerk. Maar dat geldt niet alleen voor hen. Ook voor andere dorpelingen is het kerkgebouw een belangrijk onderdeel van het dorp. “Je ziet vaak dat men vindt dat de kerk bij het dorp hoort”, vertelt Oldekamp. “Men vindt het belangrijk dat een kerkgebouw in stand blijft. Dat zie je ook hier in Oldekerk en Niekerk. Zowel de Ichtuskerk als de Liudgerkerk zijn geliefd bij de inwoners”. In deze kerken zijn dan ook regelmatig activiteiten die voor inwoners en belangstellenden te bezoeken zijn. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de jaarlijkse bazaar. “De komende jaren willen we er ook voor zorgen dat we echt een kerk blijven voor zowel onze leden als voor andere inwoners van het dorp”, gaat Oldekamp verder. “We willen nog meer in dienst blijven van het dorp. We willen laten zien dat we er zijn. Op deze manier kunnen we ook blijven voortbestaan”.

Om te blijven ontwikkelen en om het voortbestaan van de PKN Niekerk-Oldekerk-Faan-Enumatil te waarborgen, heeft de kerkenraad begin dit jaar een beleidsplan opgesteld. Hierin wordt beschreven dat men wil nadenken over de vormgeving van de kerkdiensten, om variatie aan te brengen in de kerkelijke activiteiten, na te denken over de kerkgebouwen en proberen de jeugd er bij te betrekken. “Voor dat laatste is onder andere een kerkelijk werker in dienst”, laat Feenstra weten. “Daarnaast willen we, en dat is misschien wel het belangrijkste, gewoon ‘gemeente’ zijn. We zijn blij met wat we hebben, maar er zijn ook zorgen. Daar moeten we onze organisatie op aanpassen”.

De PKN Niekerk-Oldekerk-Faan-Enumatil kan niet bestaan zonder vrijwilligers. Veel leden vervullen jaarlijks één of meerdere werkzaamheden en die zijn meer dan welkom. “Vrijwilliger zijn bij de kerk is een belasting, maar geeft ook vreugde en voldoening”, vertelt Oldekamp. “Ik vind het fantastisch om samen na te denken over vraagstukken en dan ook gezamenlijk tot een oplossing te komen. Het geeft een heel warm gevoel”. Ook rondom Kerst organiseren de vrijwilligers van de gemeente verschillende activiteiten. Zo zijn er onder andere twee kerstnachtdiensten, is er op eerste kerstdag een musical die wordt opgevoerd door kinderen en zijn er acties voor ouderen. “Ook bij deze activiteiten staat samen zijn en samen beleven centraal. Daar waar het christelijke geloof ook voor staat”, aldus Feenstra.