Nienoord Spoorwegen in Leek nog altijd springlevend en vol ambitie
‘De circa 80 vrijwilligers dragen Nienoord Spoorwegen’
LEEK - Eerder dit jaar werd de Leefbaarheidsprijs van de gemeente Westerkwartier toegekend aan het unieke spoorwegbedrijf Nienoord Spoorwegen. Die prijs kan met recht een als een enorme blijk van waardering gezien worden voor de organisatie en haar vele vrijwilligers, die met veel toewijding, kennis en ervaring een topattractie op het Landgoed Nienoord al decennialang mogelijk maken. De toekenning van de prijs was voor De Krant/ De Streekkrant aanleiding om eens een kijkje te nemen bij het spoor en de treinen en zich te laten informeren over de laatste ontwikkelingen en de plannen op de wat langere termijn. Op advies gebeurde dit op een zondagmorgen, omdat op zon- en feestdagen niet alleen de dieseltreinen rijden, maar ook de nostalgische stoomtreinen die de stichting rijk is.
Op de zondagmorgen waren er voor 09.00 uur al meerdere vrijwilligers aanwezig, om alles in gereedheid te brengen voor de eerste ritten. Het viel uw verslaggever meteen op dat dit gedisciplineerd en zorgvuldig gebeurde. Later werd duidelijk dat dit ook een absolute vereiste is. Dit heeft niet alleen te maken met zorg voor alle materieel, maar ook met het oog op de veiligheid. Alle vrijwilligers liepen daarbij rond in uniforme kleding, wat ook zeker positief bijdraagt aan de totale indruk. Zo was er het echtpaar Johan en Ingrid Veening met hun 17-jarige zoon Marco. Ook hun dochter is als vrijwilliger actief bij Nienoord Spoorwegen, maar zij had die dag geen dienst. Johan begon al op jonge leeftijd en is intussen al zo’n 40 jaar vrijwilliger. Zoon Marco treedt dus in zijn voetsporen. Begonnen als conducteur, mag Johan zich nu hoofdmachinist noemen. Hij vertelt: “Iedereen begint als conducteur, wat overigens meer inhoudt dan alleen het knippen van de kaartjes. Je leert ook met mensen -al dan niet in een groep- om te gaan en ook leer je een goede invulling te geven aan het begrip gastvrijheid. Na conducteur wordt je leerling motormachinist, daarna motormachinist, leerling stoommachinist en uiteindelijk kun je stoommachinist worden. Daarbij leer onder andere hoe de remsystemen en de overige technieken van de treinen werken. Dit alles vraagt veel kennis en ervaring en die kun je hier dus opdoen. Als het allemaal goed verloopt ontwikkel je je steeds verder en kun je uiteindelijk hoofdmachinist worden. Ik doe dit vrijwilligerswerk met veel liefde en plezier. Ik kan me dan ook geen leven zonder Nienoord Spoorwegen voorstellen en dat geldt ook voor mijn vrouw en kinderen”. Johan en zijn zoon laten zien hoe de stoomlocomotief langzaam maar zeker wordt opgewarmd met kolen en vuur. Dat moet met aandacht en geduld worden gedaan.
De dienstregeling van de treinen op het nieuwe traject voorziet ieder half uur in een rit. Op het oude traject wordt de hele dag continu gereden. Een treinkaartje kost slechts 75 eurocent. Eerder dit jaar werd aan de ronde die gereden wordt, vanaf het perron op het Familiepark de rit vanaf het nieuwe station Nienoord-Zuid toegevoegd. Hiermee kan men vanaf de parkeerplaats naar het hoofdstation vervoerd worden. In 2024 wordt het spoor uitgebreid met een zogenaamde noordtak, waarbij nabij het Natuur Educatiepark achter het familiepark het nieuwe station Meulenhorn kan worden bereikt. Met de aanleg aan deze uitbreiding is al een begin gemaakt. Ronald Smits is coördinator van Nienoord Spoorwegen en leidt uw verslaggever niet zonder trots verder rond. Ronald benadrukt meteen het grote belang van de vele vrijwilligers, die zich kosteloos inzetten voor Nienoord Spoorwegen en alles mogelijk maken. Hij vertelt verder: “De circa 80 vrijwilligers dragen Nienoord Spoorwegen en ze doen veel meer dan het laten rijden van de treinen. Ze doen ook het onderhoud van het spoor en de treinen, de gebouwen, de groenvoorziening en houden zich verder onder andere bezig met de doorontwikkeling en wet- en regelgeving. We zijn een zelfstandig opererende vrijwilligersorganisatie. De treinen zijn in 1964 begonnen te rijden en we hebben in al die jaren meer dan 4 miljoen mensen mogen vervoeren. We zijn erg blij dat zich steeds weer nieuwe jongeren aanmelden als vrijwilliger, dat voorkomt te veel vergrijzing. Voor de jeugd is het naast een leuke hobby ook een educatief traject. Ze leren veel en het is goed voor hun persoonlijke ontwikkeling. Ik doel daarbij bijvoorbeeld op het ontwikkelen van verantwoordelijkheidsgevoel en omgangsvormen. Wij streven verder eigenlijk twee hoofddoelen na. De ene is de vervoersfunctie op het landgoed Nienoord, waarbij het aanvankelijke rondje van 400 meter uiteindelijk gaat uitgroeien tot een traject van circa twee kilometer. Het andere is minstens zo belangrijk en dat is de cultuur-historische waarde. Wij willen door middel van representatieve weergaven laten zien en ervaren hoe de Spoorwegen vroeger opereerden. We doen dat met replica’s op schaal, maar ook door de gebouwen en verdere aankleding het aanzicht en de sfeer van vroeger te geven. Zo is de perronkap nagebootst van het treinstation in Rotterdam uit de periode 1860-1870 en is de metalen spoorbrug die hier ligt een replica van de spoorbrug over de rivier de Rijn bij Rhenen. We willen de Nederlandse spoorhistorie levend houden en het publiek daar deelgenoot van maken. Dat laatste doen we door ze het hier te laten ervaren en erover te vertellen”. Smits legt verder uit dat de Stichting Nienoord Spoorwegen financieel gezond en springlevend is. De financiering van de uitvoeringsprojecten is een stevige klus, maar mede dankzij subsidies, fondswerving en sponsoring nog altijd te realiseren. Smits prijst daarbij ook de goede samenwerking en wisselwerking met de gemeente Westerkwartier, waarin de gemeente Leek, die ooit het Jeugdpark opgezet heeft, is opgegaan.
Intussen zijn de stoomlocomotieven ongeveer gereed voor de eerste rit. De dienstdoende machinist Raymond La Crois geniet zichtbaar van zijn rol. Hij beaamt dit als volgt: “Ik ben ooit in 1975 als jeugdige conducteur begonnen en met de hobby Nienoord Spoorwegen besmet geraakt. Mijn passie is in de loop der jaren alleen maar groter geworden. De groei van het spoor en alles wat daar mee samenhangt was fantastisch om mee te maken en smaakt alleen maar naar meer”. Gelet op de toekomstplannen, lijkt dit laatste voor Raymond daadwerkelijk invulling te krijgen. De eindconclusie is dat het dorp Leek met Nienoord Spoorwegen nog altijd een topattractie in huis heeft, dat als onderdeel van een leuk en bijzonder dagje uit zeer aan te bevelen is. Zie voor meer informatie de website www.nienoordspoorwegen.nl.