Nieuw herinneringsmonument Zoutkamp symboliseert ontwikkeling van het dorp
“De afsluiting van de Lauwerszee had voor Zoutkamp grote gevolgen”
ZOUTKAMP – Afgelopen vrijdag werd op de dijk in Zoutkamp het herinneringsmonument Afsluiting Lauwerszee onthuld. Het monument, dat ontworpen is door beeldend kunstenaar Gert Sennema, doet de Zoutkampers denken aan de Lauwerszee, die op 23 mei 1969 werd afgesloten. Door deze afsluiting ging Zoutkamp een moeilijke periode tegemoet. In 2019 stond het dorp dan ook stil bij de afsluiting van de Lauwerszee. Toen is eveneens het idee ontstaan voor de ontwikkeling van een monument. Nu, ruim twee jaar verder, is het prachtige kunstwerk er ook daadwerkelijk gekomen.
De afsluiting van de Lauwerszee is inmiddels 52 jaar geleden. Een afsluiting die voor Zoutkamp grote gevolgen had en dan ook leidde tot veel verdriet. “De zee was voor de Zoutkampers een goed gebied voor de visserij en daarnaast deden vele schepen de haven van Zoutkamp aan”, vertelt oud-visser Kees Bakker. “Dit zorgde voor veel recreatie en toerisme, met als gevolg een goed draaiende economie”. Na de afsluiting van de Lauwerszee veranderde er voor het dorp veel en braken er spannende tijden aan. “Daar waar het eerst een komen en gaan van schepen was, werd het al vrij snel een dood gat”, gaat Bakker verder. “Zoutkamp moest als het ware opnieuw worden opgebouwd. Uiteindelijk is dat gelukt, maar dat heeft jaren geduurd. Toch heeft het zich in de afgelopen periode dusdanig ontwikkeld tot een prachtig recreatiegebied”.
Tot vorige week was er in Zoutkamp niks tastbaars wat aan de tijden van de Lauwerszee herinnerde. Daarom werd in 2019 al het initiatief genomen om een herinneringsmonument te creëren. “Het was eigenlijk best gek dat nergens een monument stond”, vertelt Jan Bakker van het Visserij Museum Zoutkamp. “Verschillende groeperingen in het dorp hebben daarom het initiatief genomen om een monument te laten maken. Hiervoor zijn drie kunstenaars uitgenodigd die met een idee voor het monument konden komen. Deze ideeën zijn door een werkgroep, bestaande uit het Visserij Museum, Dorpsbelangen Zoutkamp, Stichting Vlaggetjesdag en de ondernemers in het dorp, bekeken. Uiteindelijk is het idee van Gert Sennema uitgekozen om verder uit te werken”.
Volgens de werkgroep symboliseert het ontwerp van Sennema uitstekend hoe het dorp Zoutkamp zich na de afsluiting van de Lauwerszee ontwikkeld heeft. De kunstenaar is bij het ontwerpen van het kunstwerk dan ook niet over één nacht ijs gegaan. “Het bedenken van een idee duurt altijd even”, zegt Sennema. “Ik heb me georiënteerd op de plek, maar deze kende ik ook al goed. Ik ben een enthousiast vogelaar en liep vroeger elke zondagochtend op de dijk in Zoutkamp. Ik zag daar vogels die ik nog nooit had gezien. Bij het bedenken van het ontwerp wist ik dan ook zeker dat de natuur erin verwerkt moest worden”. Sennema had, toen hij nadacht over het monument, al gauw een soort ‘Titanic-achtig’ beeld in zijn hoofd, waarbij de boeg nog boven de waterspiegel staat. “Bij dat beeld kun je je afvragen: ‘rijst ‘ie op of zinkt ‘ie?’ Dat was met het dorp Zoutkamp eigenlijk hetzelfde. Daarom heb ik ervoor gekozen om een boeg te ontwerpen, waarvan je niet weet wat er mee gebeurt. Het model van de boeg is vergelijkbaar met de Zoutkamp 49, die in het Visserijmuseum staat. Ik wilde namelijk dat het écht bij Zoutkamp hoorde. Op de top van de boeg staat een zeearend, het nieuwe icoon van het Lauwersmeer. Daarnaast staat op de boeg ZK69 (Zoutkamp 1969) vermeld”. Het herinneringsmonument heeft niet alleen een buitenkant, maar ook binnenin is er iets te zien. Zo is er een projectie te zien op het scherm, dat weergeeft hoe een zeearend het gebied ziet.
Het ontwerp van Sennema is in de afgelopen twee jaar tot stand gekomen. De afgelopen maanden is het door Karel Kuperus uit Noordhorn gecreëerd. “Ik ken Karel al ontzettend lang en weet dat hij een tovenaar is met metaal”, zegt Sennema. “Daarom heb ik ervoor gekozen om het bij hem te laten maken. Ik kwam uiteraard elke week kijken en we hebben alles samen overlegd hoe we het uiteindelijk wilden hebben. Ik ben ontzettend blij met het resultaat. De werkelijkheid overtreft echt het idee. Je kunt het wel bedenken, maar als het er daadwerkelijk staat, word je overdonderd door de kwaliteit en de vorm. Het is het grootste werk wat ik ooit heb ontworpen en daar sta je dan wel even van te kijken”.
Tijdens de onthulling van afgelopen vrijdag sloten de Zoutkampers het monument direct in hun armen. Een monument dat doet denken aan de tijden van de Lauwerszee en de ‘wederopstanding’ van Zoutkamp laat zien. Ontzettend waardevol!