Kerkje Harkema: de droom leeft voort
DEN HAM – Deze keer gaat de Streekhistorie over een bijzondere plek. Daarbij kan het niet anders, dan dat er ook teruggeblikt wordt op een bijzonder man: Albert Harkema. Hij verwezenlijkte zijn droom en bouwde op zijn grond een eigen kerkje. Hij schuwde de media niet en trok op die manier veel bezoekers. In zijn hoogtijdagen kwamen er maar liefst 20.000 bezoekers naar zijn kerkje Harkema in Den Ham. Helaas is Harkema zelf vorig jaar overleden, maar gelukkig leeft zijn droom wel voort. Durk en Elizabeth Ykema kochten de voormalige boerderij en het kerkje van Harkema.
In 2009 ging het eigendom van de boerderij en alles daarbij over. Durk en Elizabeth hebben geen moment getwijfeld. “Het is zoiets aparts, op zo’n mooie plek”, vertelt Durk. “We reden hier elke dag al langs”, voegt zijn vrouw Elizabeth toe. Hun eigen boerderij werd verkocht en ze stapten zonder twijfel in dit bijzondere geheel dat gecreëerd werd door Albert Harkema. Hij begon op de grond naast zijn boerderij met het graven van een gracht en planten van bomen. Hij bouwde een klein miniatuurboerderijtje, een duiventil en uiteindelijk in 1998 bouwde hij een kerkje. In 2000 volgde ook nog een theehuis. Om gezondheidsredenen was hij uiteindelijk genoodzaakt zijn erf te verlaten. “De loop was er wel een aantal jaren af”, vertelt Durk. “Maar het loopt nou wel weer redelijk door. Er komen hier altijd mensen, iedere dag. Soms zie je ’s avonds ook wel iemand die komt kijken. Er zijn er maar weinig die zeggen dat ze het niks vinden.” “Oh ja”, beaamt Elizabeth, “de meesten vinden het prachtig.” Zelf genieten ze er ook enorm van. “’s Avonds als het dan haast donker is, maar nog net niet, dan is het net een schilderij.”
Elizabeth is degene die het meest aanwezig is. Durk doet het werk op de boerderij en op een boerderij in Niezijl die ze pachten. Vaste vrijwilligers Berend Oosterhof en Jan Meeuwsen zijn om en om een dag aanwezig. Nadat hij twee nieuwe bezoekers heeft begroet, schuift Jan ook aan. “Wat voor man Harkema was? Zeer eigenzinnig”, begint Jan. “Hij ging dwars tegen alle wettelijke regels in. Hij had ontzettend veel energie. En wat hij in de kop had, dat ging er niet meer uit.” “Ja, zo man was het”, stemt Durk in. Het is bijna niet in te denken dat er 20.000 man naar deze plek kwamen. “Maar Harkema was dan ook gek op publiciteit”, vertelt Elizabeth. “Hij zocht de media op en verscheen bijvoorbeeld in de stoel bij Felderhof en in het programma Kruispunt.” “Menig museum zou er jaloers op zijn, 20.000 bezoekers”, aldus Durk. “Maar Harkema was dan ook echt een gezelschapsmens”, weet Jan. “Oh, je kwam hier niet weg. Hij beleefde er veel genoegen aan als er veel mensen kwamen. Hij zat aan een soort van stamtafel in de kerk en deed zijn verhaal aan iedereen. Iedere bezoeker werd met een handdruk verwelkomd: ‘fijn dat je er bent’.”
Er is maar weinig veranderd aan de droom van Harkema. Bij aankomst springen direct het vrijheidsbeeld, “dat staat voor de vrije boer”, en de adelaar, “vechten tegen de overheid”, in het oog. Durk en Elizabeth beamen dat ze er weinig aan veranderd hebben. Het ontvangen van de bezoekers doen ze vooral voor het plezier. “We hoeven er niet per se beter van te worden”, vertelt Durk. “Mensen kunnen gratis het kerkje bekijken. Natuurlijk moeten de koffie en thee wel gewoon betaald worden. We moeten het geheel wel onderhouden.” “Nou, het is degelijk gebouwd, dat is wel een voordeel”, voegt Jan toe. “Echt op zijn boers gebouwd”, zegt Durk lachend.
“Je moet het vooral zien als een museumpje”, vertelt Elizabeth over de bijzondere plek. Maar het is wel veel meer dan dat. Kerkje Harkema is een officiële trouwlocatie bijvoorbeeld en het geheel kan ook afgehuurd worden voor feesten en partijen. Met Pasen en Pinksteren wordt er een Groningse dienst georganiseerd en daar tussendoor in mei altijd een Friese. Op 6 oktober vindt er weer een concert plaats in het kerkje.
Een bezoek aan deze, zoals Harkema vijf jaar geleden zelf verwoordde in de Streekkrant, “mooie en speciale plek” is sowieso de moeite waard. “Ik vind het heerlijk als mensen plezier hebben”, voegde Harkema er toen nog aan toe. Een opvatting die zijn opvolgers klaarblijkelijk hebben overgenomen. Ook vrijwilliger Jan geniet nog altijd met volle teugen. Voor de eerste bezoekers van de dag zet hij een prachtige lied van Schubert in. Durk zoekt de boerderij weer op en Elizabeth zorgt voor de koffie en thee. Ondertussen komen buiten alweer verbaasde fietsers aan. Precies zoals Harkema het ooit voor ogen had.
Meer informatie over het kerkje is te vinden op www.kerkjeharkema.nl. Het kerkje is geopend van woensdag tot en met vrijdag van 13.30 tot 18.00 uur en zaterdag en zondag van 10.00 tot 18.00 uur.
