Gebiedscoöperatie Westerkwartier: samen stappen maken
Landelijke interesse voor koploper in het noorden
WESTERKWARTIER – In december werd een samenwerkingsovereenkomst getekend door verschillende partijen om de start van de Gebiedscoöperatie Westerkwartier te markeren. Waar deze coöperatie precies voor staat, is voor de buitenstaander ‘een beetje vaag’. “Dat snap ik wel”, zegt voorzitter Leendert Klaassen. “We zitten nog in een soort ontwikkelingsstadium. Het is moeilijk om het concreet te maken, als je nog niks in de praktijk kunt laten zien.” Voor de niet-buitenstaander is het een ander verhaal. Soortgelijke initiatieven op andere plekken in het land volgen deze koploper in het noorden van het land met grote interesse.
“In het Westerkwartier is van alles gaande”, vertelt Klaassen. “Er spelen bijvoorbeeld heel wat ontwikkelingen op het gebied van landschap en natuurbeheer. Het moet allemaal ecologischer en de opgave wordt groter, terwijl de middelen minder worden. Daarnaast heerst er de tendens om het gebied meer verantwoordelijkheid te geven. Een coöperatie is een vorm die daarvoor het meest geschikt is. Hierin worden verschillende sectoren en disciplines met elkaar verbonden en de coöperatie gaat door publieke en private activiteiten heen.” Het idee is samen sterker te staan en samen stappen te maken. “Samen krijg je dingen voor elkaar, die je anders niet voor elkaar krijgt.”
De agrarische natuurverenigingen, Staatsbosbeheer en AOC Terra nemen deel in de Gebiedscoöperatie. Daarnaast ondersteunt wethouder Fred Stol van Zuidhorn namens de vier Westerkwartierder gemeenten het geheel en is Klaassen, zelf oud-burgemeester van Zuidhorn en nog altijd woonachtig hier, dus voorzitter. “Ik ben een proces bestuurlijk leider. De inhoudelijke kennis komt van de partners.” In eerste instantie richten ze zich op groene activiteiten in het Westerkwartier. Een trekkersgroep waarin alle partijen vertegenwoordigd zijn, komt geregeld bij elkaar en heeft inmiddels een aantal programmalijnen opgesteld. Zeer binnenkort hoopt de coöperatie de eerste concrete stappen te zetten.
De houtwallen, een zeer karakteristiek element in het Westerkwartierse landschap, is één van de eerste onderwerpen waarmee de deelnemers bezig gaan. “Het eigendom hiervan is versnipperd, de ene keer bij particulieren, dan weer bij gemeentes of de provincie, en er is een enorme achterstand in het onderhoud”, vertelt Klaassen. “Als gebiedscoöperatie willen we een soort van offerte uitbrengen aan de provincie en Staatsbosbeheer om bijvoorbeeld een honderd kilometer houtwal tegen een bepaalde vergoeding te onderhouden.” Hij noemt het een activiteit op het snijvlak van het publieke en private belang. “Ook met de opbrengst van de houtwallen, het hout, willen we iets verantwoordelijks meedoen, iets wat weer ten goede komt aan het gebied, zoals bijvoorbeeld het gebruiken voor bio-brandstof.” De werkzaamheden worden weer uitgevoerd door bijvoorbeeld regionale agrarische ondernemers, die zo weer een steuntje in de rug krijgen. “Ja, hier worden bepaalde ondernemers weer beter van, maar dat is ook de bedoeling. De agrarische ondernemers zijn belangrijke beheerders van het gebied.”
Daarnaast richt de Gebiedscoöperatie zich op de verbinding tussen stad en platteland, waarbij wordt gekeken of voedsel en agrarische producten dichterbij kunnen worden afgezet, en de onderwijskant, met als belangrijkste doel de jongeren in het gebied te betrekken bij de activiteiten. Ook willen ze meewerken aan een gebiedsvisie voor het Westerkwartier. Hoewel het verhaal voor de ‘gewone mens’ misschien een ver-van-mijn-bed-show lijkt, is het belang van de gebiedscoöperatie dat van alle inwoners van het Westerkwartier. “Het instand houden van de waarden en de structuur die het gebied kenmerken. En dan heb ik het niet alleen over het landschap, maar ook over hoe mensen met elkaar leven. Inwoners van het Westerkwartier vinden het ook belangrijk dat dat bewaard blijft.” Onderwerpen als leefbaarheid of duurzaamheid zouden dus ook van interesse kunnen zijn voor de coöperatie. “Ik sluit niet uit dat we het in de toekomst breder trekken, bijvoorbeeld op het niveau van voorzieningen. Theoretisch zou het ook goed kunnen, dat er uiteindelijk andere partners aansluiten.”
Maar dat is allemaal toekomstmuziek, net als de eerste concrete stap. Toch is het Westerkwartier een letterlijke koploper met de Gebiedscoöperatie. “Heel veel plekken in Nederland kijken hoe dit vorm krijgt, als voorbeeld voor soortgelijke initiatieven”, beaamt Klaassen. Zelf woont hij alweer twintig jaar in het gebied. “Zelfs de acht jaar dat ik in Den Haag werkte, heb ik nooit overwogen weg te gaan. Het is gewoon een heel prettig gebied.”
