Inwoners Westerkwartier kunnen niet rondkomen vanwege stijgende energieprijzen

“Dit mag niet mogelijk zijn in een land als Nederland”

WESTERKWARTIER – Het is niemand ontgaan. De aardgasprijs is de afgelopen maanden wereldwijd fors gestegen en daardoor wordt ook elektriciteit en warmte duurder. De hoge energieprijzen hebben gevolgen voor de energierekening van verschillende huishoudens, zo ook in het Westerkwartier. Mensen die al leefden met een smalle beurs, komen door de stijgende energieprijzen nu echt in de problemen. Ze kunnen domweg niet meer rondkomen. Daar hebben ook Reina uit Leek en Jet uit Opende mee te maken. Vanwege het gevoelige onderwerpen worden zij niet met achternaam genoemd. Hun achternamen zijn wel bij de redactie bekend.

Reina was twintig jaar geleden nog secretaresse, maar door toestanden in het gezin is ze met haar drie jonge kinderen in de crisisopvang terechtgekomen. Via de gemeente lukte het haar wel om rond te komen en voor haar kinderen te zorgen. “Toen mijn kinderen groot waren, was er echter een grote werkeloosheid en lukte het mij niet om een baan te krijgen”, vertelt Reina. “Daardoor zit ik sindsdien in de bijstand. In al die jaren heb ik wel vrijwilligerswerk gedaan en als er bij deze organisaties een betaalde functie vrij kwam, solliciteerde ik ook geregeld. Echter, als ze je gratis kunnen krijgen, gaan ze je niet aannemen. Dat is gewoon de werkelijkheid”. Inmiddels heeft Reina wel weer betaald werk, maar verdient ze niet genoeg om rond te komen. “Dit bedrag wordt gewoon afgetrokken van de bijstand. Hierdoor leef ik nog steeds heel zuinig”.

Met haar huidige leefpatroon heeft Reina een inkomen van zo’n veertienhonderd euro per maand en twaalfhonderd euro aan vaste lasten. Deze twaalfhonderd euro is exclusief ziektekosten, afvalstofheffing en eventuele reparaties. “Als er thuis iets kapot gaat, heb ik een probleem”, zegt Reina. “Dan maak ik extra kosten en heb ik voor andere zaken geen geld”. Door de stijgende energieprijzen komt Reina nu maandelijks in de problemen. “Ik betaalde eerst 180 euro per maand voor de energierekening, maar per 3 december wordt dit 305 euro. Het eerste voorschot heb ik onlangs al betaald. Ik moet nu per maand 125 euro meer betalen, maar waar moet iemand in de bijstand dat vandaan halen? Twintig jaar geleden ben ik gescheiden en sindsdien heb ik een spaarpotje van tweeduizend euro. Daar moet ik nu een beroep op doen. Ik kan even ademhalen, maar ook dit bedrag is er zo doorheen. Daar komt bij dat ik momenteel niet goedkoper aan energie kan komen. Ik moet straks gaan kiezen tussen goed eten of de verwarming uitzetten. De bijstand heeft geen ruimte voor 125 euro per maand extra aan vaste lasten. Dat bedrag blijft per maand echt niet over als je bijstand of al een smalle beurs hebt. Ik leef altijd al zo ontzettend zuinig, maar kan straks gewoon niet meer rondkomen. Daarnaast is er geen uitzicht op verbetering. Ik heb al drie dagen buikpijn, omdat ik me heel erg zorgen maak”.

Jet zit in hetzelfde schuitje. Samen met haar partner en twee van haar drie kinderen woont ze in Opende. 8,5 jaar geleden is ze vanwege privéomstandigheden in de schuldhulpverlening terechtgekomen. “Vooral toen de jongens nog naar school gingen, maakte ik me ontzettend druk”, vertelt ze. “Gelukkig hebben ze altijd mee kunnen doen met alles, maar dat is wel omdat we altijd heel zuinig zijn geweest. Nu komen we echter op een punt dat het allemaal teveel wordt. Zo worden de boodschappen steeds duurder en door de stijgende energieprijzen ben ik op het punt gekomen dat ik tegen mijn jongens zeg: ‘Eet nou niet al het brood op. Je moet morgen ook wat mee naar het werk’. Dat vind ik echt heel erg”. Momenteel betaalt Jet 285 euro per maand aan energiekosten. Ze heeft nog geen bericht gehad over haar nieuwe bedrag, maar zeker is wel dat dit fors gaat stijgen. “Ik vind het niet kloppen in een land als Nederland dat energie zo duur wordt. Energie is een basisbehoefte, daar heeft iedereen recht op”.

Door de hoge energiekosten moet Jet ook op energievlak bezuinigen. En dat met drie mannen thuis die vijf en soms zes dagen per week werken. “De jongens komen aan het eind van de middag thuis, hebben hard gewerkt, gaan douchen en willen op hun kamer even gamen. Dan moet ik tegen hun zeggen dat ze de verwarming uit moeten zetten. Je wilt je kinderen er niet mee belasten, niet bij hen aankloppen, maar dat is straks wel nodig. Vooral omdat ik geen geld heb om te verduurzamen.”
De overheid geeft inwoners van Nederland een belastingvoordeel voor gas, waardoor zij allen vierhonderd euro krijgen. Een mooi bedrag voor de korte termijn, maar niet een bedrag waar Reina en Jet veel aan hebben. “Het klinkt misschien ondankbaar, maar met vierhonderd euro kan ik drie maanden vooruit. En dan? Ik was altijd al zuinig met energie, maar moet nu in de winter maar geen verwarming op andere kamers aanzetten”. Naast de vierhonderd euro per huishouden die vanuit de overheid beschikbaar is gesteld als belastingvoordeel op de energieprijzen, is de gemeente Westerkwartier ook druk bezig om te kijken hoe dit probleem snel kan worden opgelost. “Toen we het nieuws van de stijgende energieprijzen te horen kregen, hebben we gelijk actie ondernomen”, zegt wethouder Pieter van der Zwan. “Wethouder Hielke Westra en ik hebben het armoedepact bijeen geroepen om te kijken wat we kunnen doen. Op dit moment liggen er verschillende zaken op tafel waar we mee aan de slag gaan. Zo hebben we in ieder geval geregeld dat mensen niet kunnen worden afgesloten van energie en denken we ook over een financiële tegemoetkoming. Op 6 december hebben we een nieuwe bijeenkomst en hakken we knopen door, want we beseffen ons heel goed dat het een acuut probleem is”.

Jet en Reina maken zich ontzettend zorgen over de toekomst en luiden daarom de noodklok. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor alle anderen die te maken hebben met een smalle beurs. Daarnaast praten ze openlijk over dit onderwerp om anderen van de situatie op de hoogte te brengen. “Mensen weten vaak niet dat mensen die te maken hebben met een smalle beurs ook gewoon werken. Men denkt vaak dat het hun eigen schuld is. Dat is een vooroordeel dat niet klopt. Het is bij ons zelfs zo dat het eigenlijk voordeliger is om te stoppen met werken, want dan gaan we er honderden euro’s op vooruit. Echter, mijn man wil niet stoppen met werken. Dat tast zijn eigenwaarde aan”, aldus Jet.

De dames zijn ervan overtuigd dat er wat moet gebeuren om armoede in Nederland te bestrijden. “Wij leven echt met de dag en kijken altijd naar aanbiedingen. Daarom doen we boodschappen in verschillende winkels. Daarin zijn we echt niet de enigen. Er is zoveel verborgen armoede in Nederland. In een welvarend land als Nederland kan dat toch niet zo zijn? Jet geeft aan dat er veel vooroordelen zijn, “Iedereen is opgevoed met in het achterhoofd: ‘Als je werkt, kom je niet in de schulden’. Bij ons is dat wel gebeurd en dat zorgt ook voor een stukje schaamte. Echter weten wij inmiddels ook dat het niet onze schuld is. Soms kom je in een situatie terecht waar je écht niets aan kunt doen”.

Jet vindt veel steun bij Humanitas Westerkwartier. Deze organisatie helpt inwoners om op eigen kracht iets aan hun situatie te veranderen. Er komen daar veel nieuwe aanmeldingen met vragen over de energiekosten binnen. Beide dames schuiven regelmatig aan bij een panel van Humanitas. Zij kijken daarbij met de gemeente mee naar allerlei zaken met betrekking tot armoede. Hierbij hebben beide dames ook echt het gevoel dat zij gehoord worden en hun mening invloed heeft op de plannen van de gemeente. “Het is ontzettend belangrijk dat hier iets aan gedaan wordt. We gunnen het niemand dat ze hier ooit mee te maken krijgen”.