Vergadert de gemeenteraad van Zuidhorn te lang?

De Streekkrant ging op onderzoek uit:

ZUIDHORN – Voor de één is het een doorn in het oog, de ander ziet het probleem niet: de lengte van de raadsvergaderingen in Zuidhorn. De gemeenteraad staat er bekend om dat zij soms vele uren kan vergaderen. Voor het college reden om de spreektijden van wethouders in te binden. Regels voor raadsleden komen er niet. Wat vindt de raad zelf van haar vergadertijden? De Streekkrant ging op zoek naar zelfreflectie bij een raadslid dat kort van stof is, eentje die er langer over doet en een nieuwkomer.

Wethouders en de burgemeester van Zuidhorn mogen per raadsvergadering per onderwerp niet langer spreken dan tien minuten. Burgemeester Bert Swart (CDA) maakte de regel onlangs bekend. Uitzonderingen zijn er wel. Zo mag de wethouder langer spreken als het over de begroting of het sociale domein gaat. Dan moet de wethouder daarvoor wel toestemming vragen aan de gemeenteraad.
Daarmee komt de vraag hoe lang de spreektijd van raadsleden mag zijn. Waar de één met gemak tien minuten gebruikt, kan de ander bij hetzelfde onderwerp in anderhalve minuut klaar zijn. Arina Havinga (CU) is één van de raadsleden die voor haar bijdrages de minste tijd nodig heeft. “Ik heb vier jaar stage gelopen op de publieke tribune en dan merk je dat als je de aandacht erbij wilt houden, dat je het kort moet doen.”
Raadslid Alex Temmingh (GroenLinks) is het daar niet mee eens. Hij staat bekend om zijn uitvoerige betogen: een bewuste keuze. “De kwaliteit van de stukken die wij aangeleverd krijgen is over het algemeen hoog. Je moet dan recht doen aan de mensen die eraan gewerkt hebben. Aan het nieuwe milieuplan is bijvoorbeeld lang gewerkt. Dan moet je daar als raadslid ook iets zinnigs over zeggen en dat kan niet in drie minuten.”
Temmingh zegt in zijn betogen juist rekening te houden met de publieke tribune. “Als je je zou beperken tot afkortingen en jargon, begrijpen de mensen op de publieke tribune het niet. Ik onderschat ze niet, maar ze hebben gewoon de stukken niet gelezen. Ik zie het daarom als een stukje service naar hun. Ik zeg wat in het stuk staat en wat wij ervan vinden. Ik zou het werk lastiger vinden als ik het eerste niet kon doen.”
Waar Havinga zegt dat het persoonlijk voor haar allemaal wel wat korter mag, zegt Temmingh: “Ik vind dat er een beetje over de spreektijden gezeurd wordt. Wij vergaderen eens in de vier weken vier uur. Dat is gemiddeld een uur per week.
Een gemiddeld bedrijf zou haar handen daarvoor dichtknijpen.”
Havinga heeft wel ideeën over hoe het korter kan. “We hebben ooit afgesproken om technische vragen voorafgaand te stellen. Als ChristenUnie houden we ons daar redelijk aan, maar andere fracties stellen soms vragen die allang vooraf gesteld hadden kunnen worden.” Wel begrijpt ze waarom die vragen zo laat gesteld worden. “In onze raad heeft vrijwel iedereen er een fulltime baan bij. Vrij vaak wordt pas laat de voorbereiding afgerond en dan kom je in het weekend voor de vergadering nog met vragen.”
Temmingh kan zich deels in Havinga’s oplossing vinden. Al vindt hij de scheidslijn tussen technische en politieke vragen soms ‘vloeibaar’. “Sommige vragen vind ik minder belangrijk, maar daarbij vind ik het wel van belang dat het antwoord in het openbaar gegeven wordt. Misschien haalt iets daarvan de pers, nemen de mensen op de publieke tribune het mee of wordt er over getwitterd. Het vindt dan zijn weerklank.”

Nieuwkomer
Voor Mark Veenstra was het vrijdag precies een jaar geleden dat hij geïnstalleerd werd als raadslid voor de PvdA. Voorafgaand aan dat moment maakte hij enkele raadsvergaderingen mee vanaf de publieke tribune. Hij ziet dat de raadsvergaderingen lang duren, mede door de lange inbreng van veel fracties die vaak met dezelfde inleiding beginnen. “Als PvdA zijn wij vaak vijfde of zesde in de rij. Tijdens de betogen van anderen zit je dan al te schrappen in je eigen stuk. Dat is jammer, want je wilt graag je PvdA-geluid laten horen.” Bij de partij is het inmiddels een regel dat de beide raadsleden hun betoog op maximaal één A4 zetten. “Je statement maken moet in zo’n stuk kunnen.”

Interactie
Wat het drietal mist tijdens de vergaderingen is de interactie onderling. Temmingh: “De eerste termijn, die de fracties thuis hebben voorbereid, vind ik vaak kwalitatief best goed. Wat ik wel jammer vind is dat er daarna weinig discussie uitkomt. De hele vergadering is meer een wisselwerking met het college. Ik heb het gevoel dat dit breed gedragen wordt, maar toch blijkt het heel lastig om hier verandering in te brengen.” Volgens Temmingh is het nu ook niet de taak van GroenLinks om dit aan te jagen, omdat de partij in de coalitie zit. “Zeker niet als we het met de voorstellen eens zijn.”

Oplossing
Om tot meer interactie te komen, de vergaderingen korter te maken en het geheel toch duidelijk te houden voor het publiek, denkt Veenstra de oplossing te hebben. “Het zou mijn voorstel zijn als de portefeuillehouder eerst zijn plan kort presenteert. Dat is ook goed voor het publiek en het journaille. Raadsleden hoeven dan alleen nog te zeggen wat ze ervan vinden en in de tweede termijn kunnen we dan met elkaar in debat gaan. Ik denk dat we dan ook nader tot elkaar kunnen komen.”

Verplichte inkorting van de spreektijden ziet Temmingh in ieder geval niet zitten. “Er schieten wel eens raadleden uit de bocht, maar ik vind in zijn algemeenheid toch dat we vast moeten houden aan dat de raad het hoogste orgaan is. Als voorzitter moet je terughoudend zijn om in te grijpen, want jij hebt het als raadslid letterlijk en figuurlijk voor het zeggen. Dan moet er ook maar naar je geluisterd worden.”