Verhildersum jaar lang in teken van Werkmanjaar

Kinderen duiken in jeugd van H.N. Werkman

LEENS – Landgoed Borg Verhildersum in Leens opende afgelopen week haar deuren voor het nieuwe seizoen. Voorafgaand aan de opening moest er nog hard gewerkt worden in onder andere de museumboerderij, die een fikse make-over onderging. Het belooft een bijzonder jaar te worden voor de Borg en het museum. 2015 staat namelijk in het teken van Hendrik Nicolaas Werkman. 2015 is het jaar dat het zeventig jaar geleden is dat de kunstenaar en drukker overleed. Werkman werd drie dagen voor het einde van de Tweede Wereldoorlog gefusilleerd in het Friese Bakkeveen waar hij ook begraven ligt. Werkman werd geboren in Leens en woonde daar de eerste tien jaar van zijn leven. Deze tien jaren zouden later een belangrijke bron blijken voor de kunstenaar. In de tentoonstelling ‘H.N. Werkman, Verhildersum en de jeugd van nu’ wordt werk van de kunstenaar tentoongesteld én is er een bijzondere rol weggelegd voor de jeugd van Leens van nu.
Met dank aan een achterneef van H.N. Werkman, Martin Werkman, kon er in de museumboerderij een bijzondere expositie samengesteld worden. Zo zijn er minutieuze kindertekeningen te zien. ‘Fascinerend’, noemt conservator Lenny Bulthuis de kleine tekeningen. ‘In die tekeningen zie je zijn passie voor de wereld terug. Zo zijn er bijvoorbeeld kleine landkaarten nagetekend op papier van twee bij drie centimeter. Ik kan er wel de hele dag naar kijken’, glundert Bulthuis.  Voor het Werkmanjaar werden de kinderen van de OBS Lydinge, CBS de Regenboog en Gereformeerde basisschool De Handpalm ingeschakeld om een bijzondere bijdrage te leveren in de vorm van het project ‘Klasse(n)conservatoren. De kinderen zijn door hun dorp Leens op zoek gegaan naar het Leens uit de tijd van de broertjes Hendrik, Pieter en Martinus Werkman. Welke gebouwen zijn er nog? Wat is er veranderd in ruim een eeuw tijd? Onder begeleiding van onder andere Lenny Bulthuis hebben de kinderen hun ervaringen vertaald in een creatief project. Zo is er behang gedrukt op de ouderwetse manier, en zijn er soort kijkdozen gemaakt met daarin afbeeldingen van de smid, de brouwerij en andere oude ambachten die ooit in Leens zijn geweest. ‘We vonden het heel belangrijk om de kinderen van Leens bij het Werkmanjaar te betrekken. De groepen vijf tot en met acht zijn betrokken bij dit project. Zij hebben ongeveer de leeftijd van Werkman toen hij hier in Leens zijn belangrijkste indrukken opdeed’.  Dat Werkman zijn tijd in Leens erg belangrijk geweest is voor zijn vorming bleek uit brieven die hij aan het einde van zijn leven schreef. Ook in zijn werk grijpt Werkman terug naar de beelden die hij in zijn jeugd registreerde.
In de museumboerderij is een fotowand gemaakt waarin ook bezoekers een grote rol gespeeld hebben en nog kunnen spelen. Bezoekers is gevraagd naar jeugdfoto’s van hun tijd in het Hoogeland en Leens in het bijzonder. Zo’n veertig bezoekers stuurden foto’s van hun jeugd. Daarmee is een bijzondere tijdlijn gemaakt met foto’s van ongeveer 125 jaar geleden tot nu. De fotoreeks begint met foto’s van de broertjes Pieter en Hendrik Werkman. De foto’s zijn in potjes met aarde geplant, omdat het gaat om mensen die op de vruchtbare klei zich hebben ontwikkeld. De fotowand is een doorlopend project, en daarom zijn er nog steeds foto’s welkom op het e-mailadres info@verhildersum.nl o.v.v. Jong op het Hoogeland. ‘Het is een interactief kunstwerk waar zowel het museum als de bezoekers in participeren,’ aldus Bulthuis. ‘Dat vinden we belangrijk’, voegt directeur Gerrit Alssema daar aan toe. ‘Als museum worden we steeds meer een zogenaamd ‘netwerkmuseum’. Dat is een museum dat als belangrijkste doel het verbinden heeft. Daarom hebben we als museum als bewust gekozen voor het samenwerken met de bezoekers en de jeugd in het dorp. Wij hebben een collectie, maar de mensen hebben de herinneringen. Dat laten we graag samenkomen in het museum’.
Waar het ‘netwerkmuseum’ ook in terugkomt is het kunstproject van kunstenaar Renger Koning. Deze kunstenaar is ook geboren in Leens. Hij interviewde zijn vader, die in Leens boer was. Dit is gefilmd, en in een panoramavorm wordt dit vertoond in de museumboerderij. De vader van Renger woonde vroeger enige tijd in wat nu de museumboerderij is.
Niet alleen in Leens bij Borg Verhildersum wordt er aandacht besteed aan Werkman. Ook in het Groninger Museum, Museum Drachten en veel meer locaties worden activiteiten georganiseerd in het kader van het Werkmanjaar. De expositie in Leens is te zien tot en met 31 oktober. Deze week worden de schoolkinderen uitgenodigd om het resultaat van hun harde werken te bekijken. Informatie is te vinden op www.werkman2015.nl.