Ook uitvaartverzorgers worstelen tijdens coronacrisis
“Mensen begrijpen het en accepteren dat je de leiding neemt”
OPENDE – Al bijna twee maanden is het coronavirus het gesprek van de dag in Nederland. Op 27 februari van dit jaar werd de eerste coronapatiënt in Nederland gemeld en inmiddels zitten we al over de ruim dertigduizend (bekende) besmettingen. Op 12 maart kondigde het kabinet de eerste ‘coronamaatregelen’ af en op 15 maart werden deze nog eens aangescherpt. Inmiddels leven we al enige weken met de strenge maatregelen die zijn gesteld om verdere verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Een ieder houdt zich eraan, zo ook de uitvaartondernemers. Ook voor hen is het een lastige tijd. Hoe gaan zij ermee om? De Streekkrant ging in gesprek met uitvaartverzorger Akke de Haan uit Opende.
“Het is een zeer bijzondere tijd”, begint De Haan. “Iedereen moet zich aanpassen en ook uitvaarten zien er anders uit. Hierdoor moet ik ook mijn werkzaamheden veranderen, wat natuurlijk logisch is. Er zijn strenge regels opgelegd, waar wij ons allemaal aan moeten houden. Zo moeten we een bepaalde afstand bewaren en dat is misschien nog wel het lastigste”. Waar uitvaartverzorgers normaal gesproken zo dicht mogelijk bij de familie willen komen en contact willen maken, is dat nu wat lastiger dan anders. “Dat begint al bij het eerste gesprek”, gaat De Haan verder. “Aan de telefoon moet ik al andere vragen stellen dan normaal. Bij alles wat je zegt, houd je het coronavirus in het achterhoofd. Dat is voor niemand leuk, voor mij niet, maar ook niet voor de betrokken families”.
Het gesprek met de familie is lastig in deze coronacrisis. “Een goede oplossing nu is dat je bij de mensen in de tuin kunt gaan zitten”, laat De Haan weten. “Op deze manier kun je toch contact maken en dichtbij de familie komen. Op een afstandje kun je prima overleggen, maar het blijft apart. Normaal gesproken kom ik juist dichtbij mensen en geef ik hen altijd een hand. Ook dat kan nu niet”. Een ander bijzonder verschijnsel zie je bij de uitvaart zelf. Waar bij sommige uitvaarten meer dan honderd betrokkenen aanwezig zijn, is dat nu niet toegestaan. “De regel is dat een uitvaart door maximaal dertig personen mag worden bezocht. Dat is inclusief mijzelf en bijvoorbeeld een dominee. Dat is lastig, maar iedereen moet er rekening mee houden. En dat gebeurt ook wel. Mensen begrijpen het en veel ouderen zien het ook niet zitten om te komen, omdat ze bang zijn om zelf besmet te raken”, aldus De Haan.
Zo had De Haan onlangs een uitvaart, waar 25 personen bij aanwezig waren. De familie had een eigen ‘gastenlijst’ gemaakt en alleen de mensen die hierop stonden werden toegelaten. “Bij binnenkomst leidde ik de mensen naar hun plek en zorgde ik ervoor dat allen voldoende afstand bewaarden”, vertelt De Haan. “En dat ging prima. Zoals ik al aangaf begrijpt men het. Mensen laten het nu ook toe dat je de leiding neemt, waar je normaliter vaak de mensen zelf de vrijheid geeft”. Ten tijde van de coronacrisis houdt De Haan zich strikt aan alle voorschriften die gelden en neemt ze bovendien nog meer maatregelen: “Zo was er bij de uitvaart afgelopen week gelegenheid om je handen te desinfecteren. Ook het tekenen van een condoleanceregister is nu niet gewenst en daarom doen we dat ook niet.
Op deze manier komen de mensen zo min mogelijk met elkaar in aanraking”.
Het is een rare tijd om te overlijden. Niet alleen bij de uitvaart zelf gelden andere regels, ook op de begraafplaats. “Op de begraafplaats mogen in principe ook dertig personen aanwezig zijn, maar dan exclusief de uitvaartbegeleider of dragers. Daarom kunnen ook daarbij velen niet aanwezig zijn”, vertelt De Haan. “Wat je nu ook veel meer ziet, is dat mensen hun overleden dierbare eerder begraven, omdat er niet veel mensen bij de begrafenis aanwezig kunnen zijn. Men kiest er dan soms voor om de kaarten achteraf te versturen om toch een aankondiging van overlijden te doen”. De uitvaartverzorger uit Opende hoopt dat deze situatie zo snel mogelijk voorbij is. Tot die tijd, houdt ze zich uiteraard aan de opgelegde maatregelen. “Ik houd rekening met 1 juni, maar wellicht duurt het nog langer. Ik houd alles nauwlettend in de gaten”, aldus De Haan.
Voor De Haan, die zelf ook woonachtig is in Opende, is de gehele situatie redelijk nieuw. Ze werkt pas veertien maanden als uitvaartverzorger, dus een echte ‘rot in het vak’ is ze (nog) niet. “In 2015/2016 heb ik een opleiding gedaan voor uitvaartverzorger”, laat De Haan weten. “In 2010 werd ik door de Uitvaartvereniging Doezum gevraagd of ik de uitvaartzorg niet op mij wilde nemen. Dat zag ik eerst niet zitten, ook omdat mijn kinderen op dat moment nog wat jonger waren. Toen de jongste twaalf was, wilde ik het wel proberen”. Inmiddels is De Haan alweer ruim een jaar actief in het vak en tot nu toe bevalt haar dat vrij aardig. In januari 2019 begon ze haar nieuwe ‘carrière’ en sindsdien verzorgt ze de uitvaarten voor met name overledenen die lid zijn van de Uitvaartvereniging Doezum. Maar ook als zzp’er heeft ze al een aantal uitvaarten verzorgt. “Ik ben er ruim een jaar geleden in gestapt en ik gaf mezelf een jaar om te kijken hoe ik het zou doen. Ik wil niet iemand anders uitvaart verprutsen omdat ik het werk mooi vind. Gelukkig bevalt het van beide kanten tot nog toe prima”, aldus De Haan.
De uitvaartverzorger uit Opende is in ieder geval van plan om haar werkzaamheden nog lange tijd uit te blijven voeren. Het is een mooi vak, vindt ze zelf. “Ik vind het bijzonder om dichtbij mensen te komen in een verdrietige situatie. Er komt veel op mensen af wanneer er een dierbare overlijdt en ik kan dan de familie ontzorgen door de ‘regeldingen’ uit handen te nemen. Op deze manier kunnen zij zich focussen op het afscheid nemen. Dat is het allerbelangrijkste”, besluit De Haan.