Oud-kroegbaas t ‘Trefpunt’ Harrie Kuipers blikt terug op zijn leven
“Of ik iets zou willen overdoen? Ja alles!”
ZUIDHORN - De Streekkrant belde tijdens de vakantie regelmatig bij iemand aan. Om kennis te maken met Streekgenoten. Ook na de vakantie blijven we dat af en toe doen. Deze keer ging de bel van een legende in het dorp, oud kroegbaas Harrie Kuipers uit Zuidhorn.
De buurman stapt over het hek om het konijn van Harrie te voeren. Het grote zwartwit bonte dier, een heuse Lotharinger, is door Harrie vorig jaar gered van de braadpan en trekt veel bekijks. Vooral kinderen zijn gefascineerd door het maar liefst zes kilo wegende dier.
“Maar ook volwassenen en buitenlanders komen vaak een kijkje nemen. Soms nemen ze zelfs foto’s”. Het is nog altijd erg warm buiten, maar in de schaduw is het te doen. Van de 87-jarige Kuipers die graag gewoon Harrie genoemd wil worden mag het snel wat kouder worden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog geboren en opgegroeid in een tijd waarin alles heel anders ging. Zonder telefoon, zonder computers en in een tijd waarin een glas melk nog letterlijk onder de koe vandaan werd gehaald. Een tijd waarin vrijheid werd gevierd. Dat vieren deed de ‘oude baas’ met veel overgave, zo blijkt uit zijn verhalen. De laatste jaren moest hij weer een groot deel van zijn vrijheid inleveren vanwege de coronamaatregelen van de overheid. Verdwenen zijn de kaartclub, zijn jeu de boule-middag en zijn cafébezoekjes. Harrie zag het leven in de loop van de tijd onderhevig zijn aan veel veranderingen. Al die maatregelen trok de oud cafébaas maar moeilijk en met een aantal vrienden zochten ze elkaar wekelijks op. “Anders wordt het leven wel heel eenzaam. De één krijgt corona en de ander niet. Ik heb er nooit veel rekening mee gehouden. Een beetje praten over het leven, een kaartje leggen en een biertje erbij. Zulke dingen zijn belangrijk. Helemaal omdat je als oudere steeds minder mensen om je heen krijgt die je kent. Omdat ze doodgaan. Maar tijden zijn enorm veranderd. Vroeger was niet alles leuker, maar veel wel’, is de conclusie van de levensveteraan die nog goed bij de pinken is. “Het leuke aan een café was vooral de band met mensen. Het was vroeger heel gewoon om vrijdag na het werk met elkaar de week af te sluiten in de kroeg met een biertje. En in het weekend was het café altijd stampvol met mensen. Dat was echt een hele leuke tijd! Doordeweeks was het vaak rustiger, maar het was een plek waar je altijd even heen kon wanneer je behoefte had aan gezelschap. Veel alleenstaande mannen en vrouwen kwamen bij ons een biertje halen en een praatje maken. Dagelijks rijdt Harrie in zijn auto met zijn hondje een vaste route die hem langs plekjes leidt met herinneringen. Wat zijn geheim is van het zo gezond oud worden is, weet hij niet. “Het kan in ieder geval niet een gebrek aan alcohol zijn geweest,” grapt Harrie. “Of ik iets over zou willen doen? Ja! Alles, het was niet altijd makkelijk, maar ik heb een leuk leven gehad.”
Het is een waar feest om oude verhalen aan te horen. Niet alle zijn even geschikt voor een plekje in de krant. Eigenlijk zou iemand zulke verhalen moeten bundelen. Gewoon, voor de overlevering. De jeugd van nu zou ongetwijfeld moeite hebben veel van deze verhalen te geloven. “We waren denk ik, een stuk zelfredzamer. En avontuurlijker.”
Zijn levensavontuur begon aan de Noordwerweg in Noordhorn op 9 augustus 1935. Van de oorlog kan hij zich weinig herinneren. “Vooral later kregen we verhalen mee van onze ouders. Dan werd er gewezen naar bepaalde mensen die dan NSB’ers waren geweest in de oorlog. Maar eigenlijk snapte je alleen dat die mensen niet goed waren. Voor de rest was het vooral een leuke tijd. Mensen waren blij dat ze weer vrij waren”. Op zijn zestiende ging hij werken bij Garage Oosterhof in Grijpskerk. Maakte een uitstapje als elektricien, maar kwam uiteindelijk toch weer bij Oosterhof uit. “Ik wilde wat meer geld toen ik als elektricien werkte, maar dat wilde de baas niet. Toen heb ik tijdens de schaft mijn broodtrommeltje gepakt en ben weggegaan. Het kostte wat moeite, maar ik kon weer bij Oosterhof terecht. Daar heb ik 25 jaar gewerkt.”
Als zestienjarige bestond er een leven naast het werk en dat speelde zich vooral in het weekend af. “In Noordhorn en Zuidhorn waren meerdere cafés. De bekendste was natuurlijk Balk, wat in die tijd vooral een café was en later ook een disco. Zondags gingen we dansen in Midwolda. Het was natuurlijk niet echt dansen, maar vooral bier drinken en kijken of we een dame aan de haak konden slaan. De dancing ging om 16:00 uur in de middag open en om ongeveer 23:00 uur dicht. Met een beetje pech had je dan een meisje die helemaal aan de andere kant van Midwolda woonde. Dan moest je nog veel verder fietsen. Maar om 7:00 uur werd ik wel weer in Groningen verwacht om te werken. En dat moest ook op de fiets. Dat deden we gewoon, maar was soms wel zwaar.”
Verhalen uit een nog niet eens zo ver verleden. We kunnen ons nauwelijks voorstellen dat er vroeger geld werd verdiend met het ophalen van stront bij de boeren. Dat een man met een kar op de fiets bij boeren langsging. Dat de buurman van Harrie drie koeien had, maar geen land. En dat de koeien dus in huis stonden. En dat de eigenaar overdag met zijn paard, die ook nog ergens in huis stond, en wagen op pad ging om gras voor de koeien te maaien. En ondertussen keek hij of hij nog iets tegenkwam dat hij kon verhandelen. Een verhaal over het café dat hij in het holst van de nacht tijdens een kaartavondje kocht voor 92.000 gulden. “Ik wist dat een café in Zuidhorn te koop was. Er ontstond wat ruzie en uiteindelijk kocht Jan Berry Drenth het café. De kaartavond was bij hem thuis. Ik vroeg wat hij met het café wilde doen. Dat wist hij nog niet. Verkoop het aan mij, zei ik en om een lang verhaal kort te maken, en toen ik thuiskwam kon ik mijn vrouw vertellen dat we de nieuwe eigenaars waren van een café”. Sinds mensenheugenis gaat een legendarisch verhaal de ronde dat één van Harrie zijn vrienden ooit tijdens een vechtpartij in een café een stuk uit iemand zijn oor beet. Het verhaal blijkt te kloppen: “Dat was ‘Zwarte Job. Dat is inderdaad echt gebeurd, in een café in Kommerzijl.”
En dan de hoofdrolspeelster in het leven van Harrie, zijn vrouw Anneke. Zijn rechterhand. Zijn alles. Vijftien jaar geleden overleed de vrouw die overal bekend stond als de zacht- en goedheid zelf. Ze overleed veel te vroeg aan kanker. “Met haar heb ik 25 jaar lang café en cafetaria het ‘Trefpunt’ in Zuidhorn gehad en twee kinderen gekregen. Baukje en Albert. Als ik haar niet had gehad was het met mij niet goed gekomen. Ik heb zoveel aan haar te danken.” Harrie zwijgt even als zijn gedachten teruggaan naar zijn overleden vrouw. En vervolgt dan zijn verhaal: “Ons café ging lange tijd in de ochtend om half tien open. Later in de ochtend nam ik ook wel eens een biertje en in de avond nog een borreltje. Wanneer Anneke dacht dat het wel genoeg was, stuurde ze me naar boven en ging ik slapen. Anneke bleef tot de late uurtjes.”
Harrie en Anneke. Decennia lang een begrip in Zuidhorn en omstreken. Zelden was er ruzie in het café wat ongetwijfeld te maken had met het respect dat iedereen voor Harrie had. En anders waren er nog de sussende en gemoedelijke woorden van Anneke die altijd kalmerend werkten. Harrie stond bekend als goedzak, maar ook als iemand die je niet kwaad moest maken. En wanneer hij éénmaal kwaad was kon je maar beter wegwezen. “Natuurlijk was er wel eens ruzie. Maar dat waren wel de uitzonderingen. Ik weet nog dat ik eens een klant de kroeg uit had gestuurd omdat die stomvervelend was. Hij bleef maar om het café heen lopen en klanten lastigvallen. Op een gegeven moment was ik daar zo klaar mee dat ik boos naar buiten liep. Hij rende de schuur in, waar hij zijn fiets had geparkeerd. Ik zag een stuk touw in de schuur, pakte dat en riep naar hem dat ik hem op ging hangen”. Harrie glimlacht als hij aan de situatie terugdenkt. ‘Dat had ik natuurlijk nooit gedaan, maar de man vluchtte al schreeuwend als een haas. Dat zijn leuke verhalen om aan terug te denken. En zo zijn er vele, vele verhalen. Nog één verhaal, besluit de voormalig kroegbaas: “Er was een feestje en een man had nogal diep in het glaasje gekeken. De man die het feestje gaf, bracht die dronken persoon met zijn melkwagen naar huis. Ik hield de beschonken man vast achter in de melkwagen en naast die man zat zijn dochter te huilen. Ik troostte het meisje en zei dat ik haar die avond mee uit zou nemen en haar een leuke avond zou geven.” Harrie hield woord. Hij nam het meisje mee naar de bioscoop en bezorgde haar een leuke avond. Ze stelde zich voor als Anneke.