Overdracht Sint-Vituskerk Doezum naar SOGK
DOEZUM – Op donderdag 1 oktober draagt de Protestantse gemeente te Doezum de monumentale kerk te Doezum over aan de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). Met deze overdracht heeft de SOGK 95 kerken, twee synagogen, 57 kerkhoven/begraafplaatsen en negen (vrijstaande) torens in haar bezit. De overdracht zou oorspronkelijk al plaatsvinden op 24 april jl. maar moest uitgesteld worden in verband met de coronacrisis. Ook nu wordt dit een overdracht in aangepaste (besloten) vorm, dit om de coronamaatregelen te volgen. Na de overdracht wordt de kerk terug gehuurd door de Protestantse gemeente te Doezum.
De opvallende tufstenen toren en het kerkgebouw stammen beiden uit de twaalfde eeuw. De tufstenen muren van de kerk echter zijn vervangen door baksteen. Bovendien is in de dertiende eeuw het schip met een halfrond koor verlengd. In 1808 zijn de muren van het schip nagenoeg geheel vervangen en werden grote ramen geplaatst. Het resultaat van al die aanpassingen is een kerk met een opvallend uiterlijk. Binnenin het sober gehouden interieur wordt het schip gedekt door een blauwe houten plafond en is er een gepleisterde overwelving boven de koorsluiting. Op de zeventiende-eeuwse herenbank na, is het meubilair negentiende-eeuws.
De kerk is oorspronkelijk gewijd aan Sint-Vitus. Vitus is een heilige en martelaar van de rooms-katholieke en de orthodoxe Kerk. Hij werd in de derde eeuw geboren op Sicilië. Hij moet een historisch persoon geweest zijn, maar het enige wat er van hem bekend is, is dat hij rond het jaar 304 de marteldood stierf. Vitus is de beschermheilige van dansers, zangers en epileptici, en in Nederland schutspatroon van Het Gooi. Zijn naamdag is op 15 juni.
Het orgel is in 1866 gebouwd door firma G.P. Dik en Zoon. Het is het enige nieuwgebouwde orgel van deze bouwer. In 1911 werd het orgel gerepareerd door J. Doornbos en bij de kerkrestauratie van 1929 kreeg het orgel een donker-eiken kleur. In 1954 werd het orgel gedemonteerd en in 1957, na de restauratie van de kerk, opgebouwd en hersteld door Faber uit Dokkum. Door onoordeelkundig herstel werd het pijpwerk ernstig beschadigd. In 1992 restaureerde de firma Bakker & Timmenga het orgel en werden de meeste ingrepen uit 1957 ongedaan gemaakt. Het orgel heeft 1 klavier met 11 stemmen en een aangehangen pedaal.
De cultuurhistorische waarde van de kerk is zeer groot, vooral van de toren. Zowel als onderdeel van het dorp als het gebouw. De kerk wordt na de overdracht voor minimaal 5 jaar terug gehuurd door de Protestantse gemeente te Doezum en blijft in gebruik voor de eredienst.
