Poëziefiets en workshop gedichten schrijven
Wat: Poëziefiets en workshop gedichten schrijven
Wanneer: Donderdag 8 september
Waar: Bibliotheek Zuidhorn
Van 8 tot en met 14 september is het de Week van Lezen en Schrijven. Tijdens deze week kunnen mensen die moeite hebben met lezen, schrijven en/of digitale vaardigheden op een laagdrempelige manier kennis maken met taal. Taalhuizen in de gemeente Westerkwartier organiseren verschillende activiteiten in de bibliotheken van Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn. De (on)genode gast schoof op een regenachtige donderdagochtend spontaan aan bij de workshop gedichten schrijven in de bibliotheek te Zuidhorn.
Bij binnenkomst wordt er net koffie en thee ingeschonken. Echter dwaalt het oog al gauw af naar de cupcakes. Wanneer iedereen de cupcakes eenmaal achter de kiezen heeft, gaan de deelnemers aan de slag. De workshop gedichten schrijven wordt vandaag gegeven door woordenkunstenaar Diana Willemsen, die behalve workshops gedichten schrijven, ook verkeerslessen geeft aan mensen met verschillende culturele achtergronden. Ze vertelt dat taal ook in het verkeer een belangrijke rol speelt. ‘Om bijvoorbeeld verkeersborden met daarop taalkundige aanwijzingen te snappen, moet je de woorden natuurlijk wel kunnen interpreteren.’
Terug naar de workshop. Diana geeft een voorbeeld van een ‘elfje’. Dit is een bescheiden gedichtje dat bestaat uit precies elf woorden. ‘Een ‘elfje’ kan over van alles gaan, denk bijvoorbeeld aan de alledaagse dingen in je omgeving. Ze geeft een voorbeeld: ‘het kan gaan om iets heel simpels, zoals een tas of een afwasborstel.’
We wagen een eerste poging en blijven voor het gemak bij het beeld van de afwasborstel. Het resultaat laat nog wat wensen over, maar voor een eerste poging is het best aardig: ‘Afwasborstels, dansen in de zomer op tafels als prinsessen in sprookjes.’ Ook de andere deelnemers delen hun resultaat door het hardop voor te dragen. Het is verbazend hoe zo’n opdracht uitnodigt tot fantasierijke beelden. Waar de een schrijft over een tas in een storm, schrijft de ander over de liefde voor fietsen. Nu het ijs is gebroken, verschijnen er bijna als vanzelf meer elfjes op papier. De (on)genode gast wordt echter uitgedaagd tot het maken van een streepgedicht. De opdracht is simpel, men neemt een oud boek of tijdschrift en kiest een bladzijde uit. De woorden die je aanspreken op de bladzijde, laat je staan. De rest van de woorden en zinnen op de bladzijde streep je met een dikke zwarte stift weg. Zo ontstaat er als vanzelf een gedicht. Terwijl er hard wordt gewerkt, stapt er iemand op de Poeziëfiets van kunstenaar Twannie. Twannie heeft de fiets bedacht en zelf in elkaar gelast. De fiets bestaat uit wielen waaraan woorden zijn bevestigd zoals ‘stoute’, ‘ontbloot’ of ‘de hond’. In totaal zijn er negen wielen die als tandwielen op elkaar aansluiten. Het werkt als volgt; men stapt op de fiets, stopt na een aantal seconden met fietsen en zet dan de schakelaars op het stuur om. Dit resulteert vervolgens in negen verschillende woorden, die gezamenlijk een gedicht vormen. Een van de resultaten: ‘Vieze tenen lachen onder de man tussen korte warme gekte’. ‘Op deze manier kan iedereen dichten en kom je op een laagdrempelige manier in aanraking met taal’, vertelt Twannie. Verschillende mensen proberen de fiets uit. Iedereen die zijn of haar ‘gefietste’ gedicht vervolgens leest gaat lachend weer weg. Die lach kunnen mensen goed gebruiken.
Van zowel Diana, Twannie als verschillende medewerkers van de bibliotheek, begrijpen we dat er nog veel schaamte is over het niet vaardig zijn met taal. ‘Veel mensen durven er geen hulp bij te vragen, terwijl taal juist zo’n belangrijke rol speelt in de maatschappij. Wanneer je niet goed kunt lezen of schrijven, levert dat behoorlijk wat maatschappelijke beperkingen op. Zo wordt het lastiger om een baan te vinden of om dingen te regelen. Bovendien kan er tegenwoordig steeds minder vaak gebeld worden met instanties. Nu er minder gebeld kan worden heeft dat als gevolg dat het voor mensen die moeite hebben met taal, steeds lastiger wordt om mee te doen in de maatschappij. Er wordt steeds meer geregeld via appjes, mailtjes en online formulieren,’ zegt Diana. ‘Probeer dan nog maar eens mee te komen.’ En ze heeft gelijk. Juist daarom zijn de Taalhuizen in het leven geroepen. Mensen die moeite hebben met lezen, schrijven, rekenen of het bedienen van een computer, kunnen hier zonder schaamte te hoeven voelen terecht voor hulp. ‘Niet dat we op de stoel van hulpverlener gaan zitten, we bieden praktische hulp bij regelzaken,’ vertelt Willy de Boer. Overigens is die hulp hard nodig, volgens de Stichting Lezen en Schrijven hebben maar liefst 2,5 miljoen in Nederland moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. In de gemeente Westerkwartier gaat het om 6% van de volwassenen. Er worden in de bibliotheken verschillende cursussen georganiseerd om mensen vaardiger te maken met taal. De (on)genode gast vertrekt dan ook hoopvol, met twee elfjes en een fietsgedicht op zak.
