Raden Westerkwartier stellen Herindelingsadvies vast

Afbeelding
voorpagina groningen
Herindelingsproces vanaf nu onomkeerbaar
WESTERKWARTIER – Onomkeerbaar. Dat klinkt vrij heftig, maar eigenlijk was dat al het geval. Vanaf het moment dat duidelijk werd dat de gemeenten in de provincie Groningen moesten gaan herindelen begonnen de vier Westerkwartiergemeenten met andere ogen naar elkaar te kijken. Er werd op veel vlakken al intensief samengewerkt en ook werden meer dan eens werknemers aan elkaar ‘uitgeleend’ om expertise uit te wisselen. Woensdag gaven de gemeenteraden er een laatste definitieve klap op. Het Westerkwartier wordt één gemeente. De leidraad voor die gemeente is vastgelegd in het Herindelingsadvies dat nu ter goedkeuring langs andere partijen wordt geleid.
De eerste tekenen van een aanstaande herindeling dienen zich in 2013 aan als de vier gemeenteraden (Leek, Zuidhorn, Grootegast en Marum) het rapport Grenzeloos Gunnen onder ogen krijgen en bespreken. In het rapport staat beschreven dat gemeenten in de nabije toekomst voor andere, moeilijkere opgaven en opdrachten komen te staan. Op het gebied van het sociaal domein, economie en werkgelegenheid zal meer van de gemeenten worden gevraagd en is een grotere bestuurskracht noodzakelijk. Voorzichtig worden al woorden gebezigd die ‘samenwerken’ overstijgen. Herindelen dus. Fuseren. De politieke partijen die zitting hebben in de afzonderlijke gemeenteraden zijn nog lang niet onverdeeld positief. Er is nog geen hoge nood en er wordt toch al goed samengewerkt? Leek kijkt nog een keer naar Noordenveld, terwijl Zuidhorn zich vooral druk maakt over het mogelijke verlies van het Middag-Humsterland, dat volgens de commissie Jansen beter af is bij de gemeenten die nu het Hoogeland gaan vormen.
De ontwikkelingen voor de gemeenten volgen zich daarna in rap tempo op. Onder meer de zorg wordt gedecentraliseerd, waardoor gemeenten opeens geconfronteerd worden met dure uitgaven en zaken waar zij tot dan toe weinig kaas van hadden gegeten. Schaalvergroting lijkt opeens veel aantrekkelijker. Niet alleen wordt de kennis gebundeld, ook kan er een groter ambtelijk apparaat worden gecreëerd met de inmiddels broodnodige grotere bestuurskracht. Het is november 2015 als de meeste partijen in de gemeenteraden van de vier gemeenten de noodzaak van een herindeling inzien en besluiten het proces in werking te zetten. De gemeente Westerkwartier moet op 1 januari klaar zijn. Bijna een jaar na het besluit om te gaan herindelen mogen de gemeenteraden zich buigen over het Herindelingsontwerp. In het ontwerp staat beschreven welke vier gemeenten gaan herindelen, waarom zij goed bij elkaar passen, wat zij meenemen naar de nieuwe gemeente en wat voor gemeente er uiteindelijk gevormd moet worden. In meerderheid kunnen de gemeenteraden prima leven met het Herindelingsontwerp. In Zuidhorn blijft GroenLinks zich verzetten tegen de herindeling en ook in Grootegast laat GroenLinks-collega Jan Wessels zich kritisch uit over de plannen. Grootegast is sowieso verdeeld, daar de grootste partij VZ2000 nog altijd niet wil herindelen. ‘Slecht voor inwoners die meer moeten gaan betalen’, heeft fractieleider Ytsen van der Velde meermaals aangegeven. Tegenstanders van de herindeling zijn bovendien bang dat een grotere gemeente synoniem is voor een grotere kloof tussen het bestuur en haar inwoners. Een beeld dat ook Toekomst voor Marum en Gemeentebelangen Marum hebben. Eigenlijk zijn er alleen geen tegenstanders te vinden in Leek, waar de raad zich moeiteloos door de stukken heen vergaderd.
Begin december 2016 wordt ook duidelijk dat Winsum een grote rol gaat spelen in het herindelingsproces. Drie jaar eerder constateerde de commissie Jansen dat het Middag-Humsterland in zijn geheel naar het Hoogeland moest gaan. Onbespreekbaar voor de inwoners van Oldehove, Niehove, Saaksum en Den Ham en dus geen optie voor de gemeente Zuidhorn. Zuidhorn noemde het tijdens herindelingsgesprekken in 2014 zelfs nog een ‘breekpunt’ voor de herindeling. Het hele Middag-Humsterland moest in één gemeente komen te liggen en dan bij –sterke- voorkeur natuurlijk in het Westerkwartier. Samen met Winsum werd er een volksraadpleging op poten gezet waarbij de inwoners van de dorpen zich mochten uitspreken over bij welke toekomstige gemeente zij zich wilden aansluiten. Een overweldigende meerderheid kiest voor het Westerkwartier en er tekent zich een scenario af die vooraf door burgemeester Bert Swart van Zuidhorn werd bestempeld als ‘kat in’t bakkie’. Swart hoopte op een grote meerderheid en kreeg deze. In het voordeel van zijn gemeente wel te verstaan. De gemeenteraad van Winsum besluit op 6 december de dorpen Feerwerd, Ezinge en Garnwerd op 1 januari 2019 over te dragen aan het Westerkwartier. Een cadeautje dat een dag later dankbaar wordt geaccepteerd door de gemeenteraad van Zuidhorn. “De echte helden zaten gisteren in Winsum en niet hier in Zuidhorn”, aldus GroenLinks-leider Klaas-Wybo van der Hoek een dag na het grote Winsumer offer.
Na het vaststellen van het Herindelingsontwerp is het woord aan de inwoners van het Westerkwartier. Middels het indienen van zienswijzen mogen zij hun lichtje laten schijnen over het ontwerp waar de nieuwe gemeente Westerkwartier in staat beschreven. Veertien indieners maken gebruik van de mogelijkheid, waarvan één zienswijze leidt tot een aanpassing van het ontwerp. Tijdelijk. Want de geschrapte passage over krimp wordt door de gemeenteraden zo snel mogelijk weer terug gezet. Het Westerkwartier kampt nu zeker nog niet met krimp. Getuige ook het driftige bouwen dat momenteel plaats vindt in Leek, Zuidhorn en Grootegast. Toch voorzien de raden krimp in de toekomst, dus blijft het probleemkindje ‘krimp’ onderdeel van het ontwerp, dat na het indienen van de zienswijzen overigens gepromoveerd is naar Herindelingsadvies.
Dit Herindelingsadvies is woensdag dus door de vier gemeenteraden van het Westerkwartier vastgesteld. Daarmee krijgt de herindeling een definitief karakter en is er geen weg meer terug, voor zover die weg er nog was. Het ligt niet meer in de handen van de vier gemeenteraden. Nu zijn de provincie, het Kabinet en het parlement aan zet. De provincie Groningen geeft haar zienswijze op het Herindelingsadvies. Het Kabinet maakt een Herindelingswet, die de Tweede en Eerste Kamer moeten goedkeuren. Komen er nog kinkjes in de kabel? Waarschijnlijk niet. Goedkeuring door de provincie, het Kabinet en het parlement is vaak niets meer dan een formaliteit. We zijn stevig onderweg naar de gemeente Westerkwartier. Daar werd enerzijds vrolijk op geproost door de gemeenteraad van Leek die –na het unanieme besluit- maar eens een fles lekkere bubbeltjes opentrok. In de andere gemeenten waren niet alle raadsleden even enthousiast en bleven de flessen gekurkt tot een passender moment.

UIT DE KRANT

Lees ook