Rondje deur Mien Westerkwartier: De Wilp
rondje deur mien westerkwartier
DE WILP – De Wilp is een dorp in de gemeente Marum in het Westerkwartier van de Nederlandse provincie Groningen. Het dorp heeft ongeveer 1750 inwoners. Het ligt zo’n vier kilometer ten zuidwesten van Marum. De naam van het dorp komt van de weidevogel de wulp dat op het uithangbord van de lokale herberg stond. In het Fries wordt deze vogelsoort met wylp aangeduid. De oorspronkelijke bewoners houden vast aan hun eigen taal.
De Wilp, Opende, Kornhorn en Marum zijn de enige plekken in Groningen waar tegenwoordig nog (een dialect van het) Fries wordt gesproken.
De Klokkenstoel
Als je in de Wilp op zoek gaat naar iets karakteristieks, dan valt dat nog niet mee. Ja, de waterwegen en de restanten daarvan. Maar een eeuwenoude historie is er niet, daarvoor is het dorp te jong. Het kende geen Hoekse en Kabeljauwse twisten om maar een voorbeeld te noemen. Toch staat er een prachtig monument in het dorp. Op de begraafplaats staat namelijk een klokkenstoel. De klok in deze stoel wordt met name gebruikt bij begrafenissen. Het zogenaamde uitluiden. Men zei dan ook wel eens als er iemand was overleden dat hij was “uitgeluid”. Een alternatief voor: “uut de tied kommen”.
De originele klok is in de tweede wereldoorlog weggevoerd naar Duitsland. In 1949 is er een nieuwe klok gekomen. Een historisch gegeven waaraan je niets meer kunt doen. Iets anders is de buitenkant van de stoel. Op oudere foto’s zie je de klokkenstoel voorzien van een dak met gepotdekselde planken. In de huidige tijd is de stoel gezadeld met moderne stalen dakpanplaten. Tsja, zo ben je natuurlijk wel van een stuk onderhoud af, maar van enige eerbied voor het oorspronkelijk gebouw getuigt het niet. Die eerbied zou best eens beter aan de man gebracht kunnen worden, getuige het volgende verhaal.
In het begin van de vorige eeuw leefde er in de Wilp een man van de “burger” stand. Hij was altijd druk, druk, overdag werken en ’s avonds de ene vergadering na de andere. Altijd laat thuis en bijna nooit vrije tijd. Hij was er eentje van het type dat zich overal mee bemoeide. Zonder zijn inbreng zou het immers nooit goed kunnen gaan. Het moet gezegd worden, hij had ook de kwaliteiten ervoor. Financieel kwam hij niets te kort, de zaken gingen goed. Hij was getrouwd en had twee kinderen, een jongen en een meisje. Ook voor de kinderen was er niet veel tijd, zijn vrouw deed de opvoeding en zorgde dat alles op rolletjes liep.
Op een keer wordt hij midden in de nacht wakker. Hij ziet licht in het huis en dat is op zich vreemd, want het is 3 uur op de klok. Hij staat op en gaat naar de slaapkamer van zijn zoon, maar die kamer is leeg. Ook de kamer van zijn dochter laat een leeg bed zien. Dan luistert hij, want er klinken geluiden. Geluiden van gehuil en jammerende mensen. Maar boven alles uit hoort hij buiten de klok luiden. Het is de klok uit de klokkentoren. Hij begrijpt er niets van. Midden in de nacht en dan wordt er iemand “uitgeluid”? Niet wetende wat er aan de hand is keert hij terug naar zijn eigen slaapkamer.
En dan weet hij het. Hij ziet zijn eigen lichaam in het bed liggen en er staan huilende mensen om hem heen. Het is duidelijk, hij is dood. Het wordt hem koud om het hart. In enkele secondes flitst het leven aan hem voorbij. Zijn lichaam begint te trillen. Hij wordt doodsbang en begint te schreeuwen: “Wacht nog eem, ik wil nog niet dood, ik wil eerst nog wat aan mien vrouw en kiender zeggen, noamelek dat ik hiel veul van ze hol! Loat mij nog n dag of wat leven om ze dat te vertellen! Ze moeten wieten dat mien hiele hart veur heur klopt!”
Dan schrikt hij wakker. Het duurt even voordat hij het beseft. Hij ligt gewoon in bed. Er zijn geen huilende mensen. De klokkenstoel luidt niet, het is doodstil. Het was gewoon een boze droom. Er komt een groot gevoel van opluchting over hem. Hij is niet dood. Hij heeft nog steeds de tijd om alles anders aan te pakken. Waar liggen de waarden in het leven. Het luiden van de klokkenstoel heeft hem dus een duidelijke boodschap afgegeven. En die zal niet eerder weer voor hem luiden dan dat hij zelf “uitgeluid” moet gaan worden.
De volgende dag verandert hij zijn leven. Hij besteedt meer aandacht aan zijn vrouw en aan zijn hele gezin. Zijn werk richt hij anders in. Delegeren is de boodschap. Anderen verantwoordelijk laten zijn. De avonden brengt hij nu thuis door. Hij vertelt zijn gezinsleden iedere dag hoeveel hij van ze houdt.
Waarschijnlijk weten de inwoners van de Wilp niet dat hun klokkenstoel dus ook hier van betekenis is geweest voor een heel gezin. Laten ze het zich herinneren als de klok weer eens luidt. De Doodsklok die ook het leven kan veranderen.
[embed]https://youtu.be/H6inWreYLc8[/embed]
De Wilp, Opende, Kornhorn en Marum zijn de enige plekken in Groningen waar tegenwoordig nog (een dialect van het) Fries wordt gesproken.
De Klokkenstoel
Als je in de Wilp op zoek gaat naar iets karakteristieks, dan valt dat nog niet mee. Ja, de waterwegen en de restanten daarvan. Maar een eeuwenoude historie is er niet, daarvoor is het dorp te jong. Het kende geen Hoekse en Kabeljauwse twisten om maar een voorbeeld te noemen. Toch staat er een prachtig monument in het dorp. Op de begraafplaats staat namelijk een klokkenstoel. De klok in deze stoel wordt met name gebruikt bij begrafenissen. Het zogenaamde uitluiden. Men zei dan ook wel eens als er iemand was overleden dat hij was “uitgeluid”. Een alternatief voor: “uut de tied kommen”.
De originele klok is in de tweede wereldoorlog weggevoerd naar Duitsland. In 1949 is er een nieuwe klok gekomen. Een historisch gegeven waaraan je niets meer kunt doen. Iets anders is de buitenkant van de stoel. Op oudere foto’s zie je de klokkenstoel voorzien van een dak met gepotdekselde planken. In de huidige tijd is de stoel gezadeld met moderne stalen dakpanplaten. Tsja, zo ben je natuurlijk wel van een stuk onderhoud af, maar van enige eerbied voor het oorspronkelijk gebouw getuigt het niet. Die eerbied zou best eens beter aan de man gebracht kunnen worden, getuige het volgende verhaal.
In het begin van de vorige eeuw leefde er in de Wilp een man van de “burger” stand. Hij was altijd druk, druk, overdag werken en ’s avonds de ene vergadering na de andere. Altijd laat thuis en bijna nooit vrije tijd. Hij was er eentje van het type dat zich overal mee bemoeide. Zonder zijn inbreng zou het immers nooit goed kunnen gaan. Het moet gezegd worden, hij had ook de kwaliteiten ervoor. Financieel kwam hij niets te kort, de zaken gingen goed. Hij was getrouwd en had twee kinderen, een jongen en een meisje. Ook voor de kinderen was er niet veel tijd, zijn vrouw deed de opvoeding en zorgde dat alles op rolletjes liep.
Op een keer wordt hij midden in de nacht wakker. Hij ziet licht in het huis en dat is op zich vreemd, want het is 3 uur op de klok. Hij staat op en gaat naar de slaapkamer van zijn zoon, maar die kamer is leeg. Ook de kamer van zijn dochter laat een leeg bed zien. Dan luistert hij, want er klinken geluiden. Geluiden van gehuil en jammerende mensen. Maar boven alles uit hoort hij buiten de klok luiden. Het is de klok uit de klokkentoren. Hij begrijpt er niets van. Midden in de nacht en dan wordt er iemand “uitgeluid”? Niet wetende wat er aan de hand is keert hij terug naar zijn eigen slaapkamer.
En dan weet hij het. Hij ziet zijn eigen lichaam in het bed liggen en er staan huilende mensen om hem heen. Het is duidelijk, hij is dood. Het wordt hem koud om het hart. In enkele secondes flitst het leven aan hem voorbij. Zijn lichaam begint te trillen. Hij wordt doodsbang en begint te schreeuwen: “Wacht nog eem, ik wil nog niet dood, ik wil eerst nog wat aan mien vrouw en kiender zeggen, noamelek dat ik hiel veul van ze hol! Loat mij nog n dag of wat leven om ze dat te vertellen! Ze moeten wieten dat mien hiele hart veur heur klopt!”
Dan schrikt hij wakker. Het duurt even voordat hij het beseft. Hij ligt gewoon in bed. Er zijn geen huilende mensen. De klokkenstoel luidt niet, het is doodstil. Het was gewoon een boze droom. Er komt een groot gevoel van opluchting over hem. Hij is niet dood. Hij heeft nog steeds de tijd om alles anders aan te pakken. Waar liggen de waarden in het leven. Het luiden van de klokkenstoel heeft hem dus een duidelijke boodschap afgegeven. En die zal niet eerder weer voor hem luiden dan dat hij zelf “uitgeluid” moet gaan worden.
De volgende dag verandert hij zijn leven. Hij besteedt meer aandacht aan zijn vrouw en aan zijn hele gezin. Zijn werk richt hij anders in. Delegeren is de boodschap. Anderen verantwoordelijk laten zijn. De avonden brengt hij nu thuis door. Hij vertelt zijn gezinsleden iedere dag hoeveel hij van ze houdt.
Waarschijnlijk weten de inwoners van de Wilp niet dat hun klokkenstoel dus ook hier van betekenis is geweest voor een heel gezin. Laten ze het zich herinneren als de klok weer eens luidt. De Doodsklok die ook het leven kan veranderen.
[embed]https://youtu.be/H6inWreYLc8[/embed]