Smokkeloars
ik proat plat! doe ok?
De leste tied is der hiel veul aandacht west veur de gemeenteleke heriendeling. En terecht natuurlek. Der verandert hiel wat en dat treft een hieleboel mensen persoonlek. Al was t allinneg mor dat ze niet meer noar hun eigen vertrouwde gemeentehuus kennen. Mor goed, de veuruutgang is niet tegen te holden. Dit joar besteden we aandacht aan het bestuur ien heden en verleden ien dizze streek. Vandoag eefkes n poar eeuw weerom ien e tied.
Ien 1708 hadden ze nog nooit van n gemeente heurd, want die bestonden toen niet. Ien de provincie, die toen nog Ommelanden hiette, had de stad Grunnen een grote ienvloed. Stad har noamelek het stoapelrecht, alle handel most via Stad, t stadsbestuur hief doar dan belasting over. Deur t stoapelrecht en de accijns op b.v. draank, is Grunnen een welvoarende stad met veul macht worden.
Der mocht niks, over b.v. de Friese grens, zunder toestemming van Stad. Mor van een dudeleke grens was gien sproake die kwam pas joaren loater. Ien t grensgebied werd wel controleerd deur de cherchers, we zollen ze tegenwoordeg douaniers noemen.
De toak die ze kregen was host niet uut te voeren. Tussen Grunnen en Friesland liepen ien onze omgeving (behalve n soort smokkeloarspad tusssen Trimunt en Rottevalle), mor twee wegen. Dat was de weg Moarum- Frieschepoalen-Ureterp en de weg van Opende noar Kortwoude via de Kale (of Koude) weg. Over die hiele lengte wadden der mor twee chercherposten, één bij Frieschepoalen en één bij Kortwoude. Veur smokkeloars natuurlek een eldorado. Toch werd er op de oavend van 18 februoari 1708 een bende smokkeloars betrapt. De post Frieschepoalen, bemand deur ien totoal drie man betrapten toen 18 smokkeloars die met pakken op e rug van Moarum via Trimunt en de heide richting de Rottevalle gingen. Ze volgden de smokkeloars op ofstand en omdat ze met drie man nooit tegen die achttien opkonden werd één man noar Kortwoude stuurd om hulp te hoalen.
Jelle Harms was de aanvoerder van de smokkeloars en soamen met Lammert Tiebes van het Witveen en Hendrik uut Oostermeer liepen ze ien e richting van de beide cherchers.
Ze riepen noar de cherchers: “Willen jimme vandaer packen of de duivel salle jimme hale”. De cherchers gingen der niet vandeur en toen riep Harms noar zien moaten; “Comt bij ons, wij willen ze doodslaan”. De cherchers wadden niet onder de iendruk en zeiden tegen de smokkeloars dat ze heur pakken ofdoen mosten. Die lachten heur niet allinneg uut mor Harms keerde de cherchers:”zijn bloten eers toe”. Mor toen Harms één van de cherchers, Jan Hendriks Snel, herkende was de boot hielemoal aan want der most nog wat “ofrekend” worden. De cherchers binnen uuteindelek uutnaaid en de smokkeloars bennen met de alcohol en tabak deurgoan noar Rottevalle.
Toch is der proces verboal opmoakt want één van de cherchers kreeg een briefke op de ruut met de tekst:
“Wij passagiers over de heyde; wij doen u bekent maken dat gij op uw eigen post blieft en soo stout u niet weder maakt zoals gij onlangs gedaan hebt dat gij wel weet, want wij doen u door desen waarschouwen dat gij niet meer doet of ‘t sal u rouwen, of wij niet willen schrieven, wat wij willen en moeten doen, en gijlieden doet ons groot verdriet aan, dit voor de eerste maal tot waarschouwinge, blieft u op uw eigen post: dat is voor u en ons het beste.”
Passagiers over de Heide, toegenaamd Sluikers”. Dit briefke was deur Jelle Harms schreven. Hij is doar ok veur oppakt. Bij de rechtszoak gaf er de rechters de road om mor even bij t gerecht van Diever noar het verleden van chercher Snel te vroagen. Bij noavroag doar dee blieken dat Snel veroordeeld was veur “schelmstucken en geweldenarije.“
De smokkeloar werd veroordeeld om ‘gegeeselt en brandmerkt’ te worden. En hij most vief joar ien n tuchthuus waarken. De chercher werd geseld, most 10 joar de cel ien en werd levenslang verbannen uut Drenthe.
Cherchers en smokkeloars binnen der niet meer. De grens is deugdelek aangeven met grenspoalen en as Friesland gien referendum holdt, woar tot een Frexit besloten wordt, zal der ok gien douane weer kommen.
Ien 1708 hadden ze nog nooit van n gemeente heurd, want die bestonden toen niet. Ien de provincie, die toen nog Ommelanden hiette, had de stad Grunnen een grote ienvloed. Stad har noamelek het stoapelrecht, alle handel most via Stad, t stadsbestuur hief doar dan belasting over. Deur t stoapelrecht en de accijns op b.v. draank, is Grunnen een welvoarende stad met veul macht worden.
Der mocht niks, over b.v. de Friese grens, zunder toestemming van Stad. Mor van een dudeleke grens was gien sproake die kwam pas joaren loater. Ien t grensgebied werd wel controleerd deur de cherchers, we zollen ze tegenwoordeg douaniers noemen.
De toak die ze kregen was host niet uut te voeren. Tussen Grunnen en Friesland liepen ien onze omgeving (behalve n soort smokkeloarspad tusssen Trimunt en Rottevalle), mor twee wegen. Dat was de weg Moarum- Frieschepoalen-Ureterp en de weg van Opende noar Kortwoude via de Kale (of Koude) weg. Over die hiele lengte wadden der mor twee chercherposten, één bij Frieschepoalen en één bij Kortwoude. Veur smokkeloars natuurlek een eldorado. Toch werd er op de oavend van 18 februoari 1708 een bende smokkeloars betrapt. De post Frieschepoalen, bemand deur ien totoal drie man betrapten toen 18 smokkeloars die met pakken op e rug van Moarum via Trimunt en de heide richting de Rottevalle gingen. Ze volgden de smokkeloars op ofstand en omdat ze met drie man nooit tegen die achttien opkonden werd één man noar Kortwoude stuurd om hulp te hoalen.
Jelle Harms was de aanvoerder van de smokkeloars en soamen met Lammert Tiebes van het Witveen en Hendrik uut Oostermeer liepen ze ien e richting van de beide cherchers.
Ze riepen noar de cherchers: “Willen jimme vandaer packen of de duivel salle jimme hale”. De cherchers gingen der niet vandeur en toen riep Harms noar zien moaten; “Comt bij ons, wij willen ze doodslaan”. De cherchers wadden niet onder de iendruk en zeiden tegen de smokkeloars dat ze heur pakken ofdoen mosten. Die lachten heur niet allinneg uut mor Harms keerde de cherchers:”zijn bloten eers toe”. Mor toen Harms één van de cherchers, Jan Hendriks Snel, herkende was de boot hielemoal aan want der most nog wat “ofrekend” worden. De cherchers binnen uuteindelek uutnaaid en de smokkeloars bennen met de alcohol en tabak deurgoan noar Rottevalle.
Toch is der proces verboal opmoakt want één van de cherchers kreeg een briefke op de ruut met de tekst:
“Wij passagiers over de heyde; wij doen u bekent maken dat gij op uw eigen post blieft en soo stout u niet weder maakt zoals gij onlangs gedaan hebt dat gij wel weet, want wij doen u door desen waarschouwen dat gij niet meer doet of ‘t sal u rouwen, of wij niet willen schrieven, wat wij willen en moeten doen, en gijlieden doet ons groot verdriet aan, dit voor de eerste maal tot waarschouwinge, blieft u op uw eigen post: dat is voor u en ons het beste.”
Passagiers over de Heide, toegenaamd Sluikers”. Dit briefke was deur Jelle Harms schreven. Hij is doar ok veur oppakt. Bij de rechtszoak gaf er de rechters de road om mor even bij t gerecht van Diever noar het verleden van chercher Snel te vroagen. Bij noavroag doar dee blieken dat Snel veroordeeld was veur “schelmstucken en geweldenarije.“
De smokkeloar werd veroordeeld om ‘gegeeselt en brandmerkt’ te worden. En hij most vief joar ien n tuchthuus waarken. De chercher werd geseld, most 10 joar de cel ien en werd levenslang verbannen uut Drenthe.
Cherchers en smokkeloars binnen der niet meer. De grens is deugdelek aangeven met grenspoalen en as Friesland gien referendum holdt, woar tot een Frexit besloten wordt, zal der ok gien douane weer kommen.
