Voor Sloop naar Knoop
Eén bepoald beeld uut mien jeugd stijt me nog altied helder veur de geest. Boven op t dak van n bedriefspand ien e buurt van Auwerd, ston een vliegtuug. Elke keer as we van Lutjegast noar Stad reden, keek ik mien ogen uut. Zol dat vliegtuug op et plat dak land weden of hadden ze et met n grote kroan omhoog toakeld. Noavroag bij mien familie leverde de noam Knoop op, hij was de eigenoar van e autosleuperij. Dat vliegtuug was niet et enege biezundere aan dizze sleuper. De slagzin ‘Voor sloop naar Knoop’ was n begrip ien Noord-Nederland.
Aan t begun van e datteger joaren, t was n hiele minne tied, begon Jakob Knoop uut Auwerd wat te prutsen met auto’s. Hij ruilde n olle Chevrolet tegen een elektrisch apparoat en verkocht de auto met n mooie winst. Dat trucje dee der nog n keer en toen had er de smoak te pakken! Hij kocht meer olle auto’s op en sleupte die ien zien garage aan e Hoofstraat ien Auwerd. De onderstellen verkocht er aan boeren en smeden, die ze geschikt moeken veur de akkerbouw en de motoren gingen noar schippers. Die bouwende de motoren achter de boot, zodat ze n ‘opduwertjes’ kregen.
Vrachtauto’s en ‘luxe auto’, alles bewaarkte Knoop met zien hoamer en beitel tot bruukboare delen. Ien die tied was recycling niet allinneg noodzaak, vanwege gebrek aan geld en grondstof, mor zeker ok lucratief. Ruum 60 procent van e onderdelen van n olle auto konden vannijs bruukt worden, tot de roamen aan toe, die versneden werden en ien schuren ploatst werden. Vanwege ruumtegebrek vertrok Knoop eerst noar n ander terrein aan e Heerenweg en niet veul loater noar n stuk laand aan e Friesestroatweg. Per joar sleupte hij pakweg viefteg, zesteg auto’s en doarnoast had er handel ien ‘tweedehandsjes’. De auto’s stonden gewoon om e deur. ‘Kinnen ze drekt zien woar ze weden moeten’ en milieu inspecteurs wadden toen nog niet bot actief. Vlak veur de oorlog verrees er op et terrein n stienen garage met n holten magazien, dat vol lag met auto-onderdelen. Et publiek wist Auwerd goed te vienden.
Op 8 mei 1940 was t ieneenent doan met e handel. Et Ministerie van Defensie vorderde alle auto’s, die ze as barricade bruken wollen om te veurkommen dat de Duutse troepen over de Ofsluutdiek trekken zollen. De ofloop wieten we, de tanks lieten zich niet stuiten deur wat autowrakken. Jammer genog beurde Knoop gien cinten en toen de Wehrmacht loater de rest van e auto’s vorderde, kocht Knoop wat extra grond en werd gewoon boer.
Drekt noa de moagere oorlogsjoaren bloeide de handel snel weer op. Der was verlet van voertugen veur de wederopbouw en dus kocht de handeloar alles op wat mor rollen kon. Legermaterioal, vrachtwoagen en jeeps werden verkocht op veilings en zo rolde Knoop ok ien e dumphandel. Zien arf ston bomvol met auto’s en der warkende wel 25 man.
Ien 1960 koopt Jacob op n veiling drie Harvard vliegtugen van de Rijksluchtvaartschool veur ruum 6000 gulden. ‘Je doet wel es wat voor de aardigheid’, zee Knoop tegen n verslaggever van t Vrije Volk. ‘Ik zet er één op et dak als blikvanger!’. Met dat idee had er al vief joar rondlopen en ‘Wat n Grunneger ien e kop het, het er niet ien e kont!’ Beide andere Harvards gingen weer vlot van e hand, al begon Knoop doarnoa niet met e handel ien vliegtugen, ‘Doar heb ik te min verstand van!’
Begun joaren zesteg wer de aandacht meer richt op gebruukte luxe auto’s en kwam er minder handel ien e sleup. Ien 1965 verkocht Koops de zoak ien Auwerd, want hij moet et rusteger aan doen van e dokter.
Vervelen dee Knoop zich niet, hij had genog om handen. Ien 1958 belandde er ien e gemeentepolitiek. Noamens de AR zat er lang ien e road en was tussen 1966 en 1978 wetholder en loco-burgemeester. Hij kreeg de bijnoam ‘Burgemeester van Aduard’ en speulde n veurnoame rol bij de ‘groei’ van Auwerd. t Is n teken aan e wand dat op Oldjoarsnacht de noambordjes met Auwerd veranderd werden ien ‘Knoopsgat’.
Knoop was ok betrokken bij n biezunder incidentje. Ien 1966 werd deur de fracties sproken over wetholdersposten. Knoop docht dat ze der uut wadden, mor VVD-er Poppinga ontkende ien t openboar alle ofsproaken. Doarop neudegde Knoop de VVD-fractie bij hum thuus uut veur n bespreking. Die wisten niet dat Knoop een bandrecorder onder de toavel stoan had en alles opnam en loater heuren liet. Hij kreeg er ien e road flink van langs en termen as ‘oplichters zaak’ en ‘vuile streek’ vlogen deur de roadszoal. Toch redde Knoop et weer op en werd vannijs wetholder van Auwerd.
Op e locatie van Knoop zit nog altied n autobedrief. De Harvard stijt niet meer op et dak en ik vroag aan jim: loater ston er ok n vliegtuug ien Den Ham, was dat meschien et zelfde toestel (antwoord groag noar info@mienwesterkwartier.nl)?
Oh ja, de Harvard was niet op et dak land (bij de verkoop zatten er al gien vleugels meer aan) mor met n hijskroan op zien stee hezen. ‘Dit is goedkoper dan n poar advertenties ien t Nijsblad!’, zee Knoop, ‘En ik heb der joaren plezier aan!’
Geert Zijlstra
Mientje: ‘Moest dien olle hoed niet votgooien, veurdast n nije hest!’