“We weten allemaal dat het klimaat verandert en dat we daar iets aan moeten doen”

Klimaatadaptatievisie en Transitievisie Warmte rijp voor de raad

WESTERKWARTIER – Het gebruik van aardgas en de klimaatverandering zijn twee onderwerpen die momenteel vrijwel dagelijks in het nieuws zijn. Iedereen snapt dat er wat moet gebeuren binnen deze thema’s en de druk daarop wordt steeds groter. Dat is ook in de gemeente Westerkwartier niet anders. Het college heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan twee visies op deze vlakken, namelijk de Klimaatadaptatievisie en de Transitievisie warmte. Deze visies werden afgelopen woensdagavond tijdens een raadsoverleg besproken en naar verwachting worden de visies tijdens de raadsvergadering van 1 december door de gemeenteraad vastgesteld.

Wethouder Hielke Westra is binnen de gemeente Westerkwartier verantwoordelijk voor beide visies. Vooral de klimaatadaptatievisie is volgens hem een onderwerp waar men tegenwoordig bovenop zit. “We weten allemaal dat het klimaat verandert en dat we daar iets aan moeten doen”, vertelt de wethouder. “De vraag is echter hoe. We moeten burgers bewust maken van het probleem van klimaatverandering. Het urgentiebesef is er niet altijd, maar als je kijkt naar bijvoorbeeld de overstromingen in Limburg en de droogte van de afgelopen jaren, laat het klimaat wel degelijk zien dat er iets aan de hand is. Dichterbij huis zijn ook voorbeelden. Kijk maar eens naar afgelopen zomer, toen verschillende straten blank stonden door de vele regenval. Daarom hebben wij een klimaatadaptatievisie opgesteld, gericht is op het meebewegen met de klimaatverandering”.

De klimaatadaptatievisie kent een behoorlijke tijd van voorbereiding. Zo zijn in 2019 al stresstesten gedaan, om te kijken wat er binnen de gemeente gebeurt als er veel regen valt en wanneer er lange periodes van hitte en droogte zijn. “Als we hevige buien hebben, is het bijvoorbeeld nodig dat regenwater niet meer op het riool komt, maar rechtstreeks infiltreert in de bodem of in het oppervlaktewater terechtkomt”, zegt de wethouder. “Er zijn verschillende plekken in de gemeente waar daar nog een verbeterslag kan worden gemaakt. Daarnaast zijn er in het Westerkwartier diverse versteende omgevingen, denk daarbij aan pleinen of bedrijfsterreinen, waar het bij hitte erg warm kan worden. Een vereiste is dat er dan in de omgeving ook voldoende ruimte is voor schaduw en plekken om af te koelen. Daar willen we de komende jaren dan ook nog meer op inzetten. Zo kunnen we bijvoorbeeld schaduw creëren met groen, maar ook met water in de vorm van fonteintjes”.

In de klimaatadaptatievisie koppelt de gemeente Westerkwartier aanpassingen in de leefomgeving om overlast door de klimaatveranderingen tegen te gaan aan de uitvoering van andere grote projecten en investeringen in de dorpen en het buitengebied. Daar is dan ook extra geld voor beschikbaar, dat bijvoorbeeld bij een herinrichting of de bouw van een nieuwbouwwijk gebruikt kan worden. “Op dat moment kunnen we kijken wat we extra kunnen doen”, zegt Westra. “Zo hebben we in de visie ook vier icoonplekken genoemd, waar de komende jaren wat gaat gebeuren. Een van deze plekken is Overtuinen in Zuidhorn, waar we bijvoorbeeld met water een koele plek kunnen creëren. Verder hebben we de Vogeltjesbuurt in Grijpskerk, waar je een verdiepte speelplek zou kunnen aanleggen, die in tijden van hevige regenval kan dienen als wateropvang. Bij vorst kan het zelfs gebruikt worden als ijsbaan. Zo kunnen we verschillende functies met elkaar combineren”.

Naast bovengenoemde icoonprojecten, valt ook het centrum van Marum daaronder. Afgelopen zomer werd het dorp getroffen door veel neerslag, waardoor de straten verschillende keren blank stonden. “Als er in detoekomst veranderingen plaats zouden vinden rondom het gemeentehuis in Marum dan  zouden we wellicht kunnen kijken of we op die plek iets kunnen doen. Tot slot is ’t Lindt in Aduard een van die vier icoonplekken. Momenteel wordt er volop onderzocht of deze terug gebracht kan worden. Deze zouden we dan kunnen benutten als nieuwe waterloop”. In de klimaatadaptatievisie is verder opgenomen dat de gemeente Westerkwartier mee probeert te bewegen met de klimaatveranderingen. “Zo is het niet erg als straten bij veel neerslag een keer blank staan, maar de wegen moeten wel begaanbaar blijven. Daarnaast mogen huishoudens geen overlast ervaren, want dan wordt er sneller actie ondernomen”, aldus Westra.

Transitievisie Warmte    
Naast de klimaatadaptatievisie is Westra de afgelopen periode ook druk geweest met de transitievisie warmte. Een visie die voortkomt uit het klimaatakkoord van de regering. “Hierin staat dat Nederland in 2050 van het aardgas af moet zijn”, zegt de wethouder. “Daarnaast willen we dat we in 2030 49 procent CO2 bespaard hebben. Dat betekent dat in de toekomst woningen op een andere manier verwarmd moeten worden dan met aardgas”. De regering heeft bepaald dat gemeenten voor twee zaken moeten zorgen, namelijk de al genoemde transitievisie warmte, maar ook een dorpsuitvoeringsplannen. Van dat laatste is de gemeente afgestapt. “Gezien de spreiding van de 41 dorpen in de gemeente die er grotendeels hetzelfde uit zien, zijn wij tot de conclusie gekomen dat het niet logisch is dat het ene dorp eerder van het aardgas af zou moeten zijn dan het andere dorp. In veel dorpen zullende woningen uiteindelijk toch om een individuele oplossing vragen, omdat een collectieve oplossing niet haalbaar is”.

Wat een collectieve oplossing zou kunnen zijn, is bijvoorbeeld een warmtenet. Hoe dit warmtenet voorzien kan worden van energie, is echter de vraag. Dit zou bijvoorbeeld kunnen komen  uit het oppervlaktewater . Deze oplossing zou op verschillende locaties wél van toepassing kunnen zijn. “Dan hebben we het voornamelijk over de dorpen rondom het Van Starkenborghkanaal en het Leekstermeer”, legt de wethouder uit. “We kunnen vanuit daar een leiding aanleggen naar de omliggende dorpen, maar die afstand moet niet te groot zijn. Zo ligt Oldehove bijvoorbeeld te ver af van het Van Starkenborghkanaal om een leiding aan te leggen”. In Marum hebben we al ervaring met een warmtenet en dat kunnen we verder uitbreiden.

Het begint echter allemaal met isoleren.. Daar heeft Westra, toen hij in 2019 wethouder werd, ook al op gehamerd. “Ik heb destijds al gezegd dat het Westerkwartier een gemeente moet zijn die bekend staat als een gemeente die inzet op isoleren. Dat is voor elk huishouden geschikt. Het laatste stukje zouden huishoudens dan kunnen verwarmen door middel van een warmtepomp of een hybride warmtepomp. Deze zijn duurder dan een CV-ketel, maar uiteindelijk willen we in Nederland geen aardgas meer gebruiken. Als je CV-ketel aan vervanging toe is, is het daarom ook niet verkeerd om een goede afweging te maken voor te toekomst. Want over twintig jaar heb je wellicht niets meer aan een CV-ketel”.

Tijdens het raadsoverleg van afgelopen woensdag lieten de verschillende partijen positieve geluiden horen over de visies. Zo wordt de klimaatadaptatievisie tijdens de raadsvergadering van 1 december als hamerstuk behandeld en is de verwachting dat de raad deze unaniem vaststelt. De transitievisie warmte wordt tijdens de raadsvergadering op 1 december behandeld als bespreekstuk, en dat komt vooral omdat de gemeenteraad nog zoekende is naar een strakker tijdsplan om het college te controleren. Echter is de kans groot dat ook deze visie unaniem door de raad wordt vastgesteld.