Wetenschappelijke proeftuin Westerkwartier in gebruik genomen

ZUIDHORN/STREEK – Afgelopen vrijdag heeft de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) een piëzo-proeftuin in gebruik genomen in het Stationspark te Zuidhorn. Piëzo-elektriciteit is energie die wordt opgewekt door trilling. Op deze dag werd een informatiebord onthuld dat de proefopstelling voor computertechnologie toelicht, en dat onderdeel uitmaakt van het Energiepad dat in het Stationsgebied van Zuidhorn ligt.

De proeftuin maakt onderdeel uit van het CogniGron onderzoeksprogramma van de RUG op gebied van neuromorphische systemen: de basis voor een nieuwe generatie computers. CogniGron is een centrum voor onderzoek naar computertechnologie, waar maar liefst twaalf hoogleraren en dertig promovendi aangesteld worden om deze ontwikkeling kracht bij te zetten. Materiaalwetenschappers, wiskundigen, computerwetenschappers en onderzoekers in kunstmatige intelligentie ontwikkelen hier nieuwe slimme materialen. Die materialen zijn te gebruiken in computersystemen die op ons brein geïnspireerd zijn. En die vragen maar een fractie van de energie die computers momenteel nog gebruiken.

Een belangrijk onderdeel hiervan zal het piëzo-elektrisch effect zijn. Bij de opstelling ligt een tegel die onder invloed van druk, door er bijvoorbeeld op te gaan staan, een elektrische spanning produceert. Er kan dus energie worden opgewekt door over deze tegels te lopen. Tegelijkertijd, kunnen de piëzo-tegels ook als sensor worden gebruikt. Het stationsgebied van Zuidhorn is een ideale locatie om deze techniek uit te proberen. “Dat laatste is voor ons de reden om aan dit onderzoek mee te werken”, aldus wethouder Hielke Westra van de gemeente Westerkwartier. Voor de wethouder duurzaamheid en innovatie komen twee ontwikkelingen mooi bij elkaar. “Allereerst fundamenteel onderzoek naar nieuwe vormen van energieopwekking en de toepassing daarvan”, gaat Westra verder. “Verder geven we innovatie graag een kans in onze gemeente. Wie wat wil proberen, vindt bij ons een luisterend oor. Voor goede initiatieven hebben we ook een innovatiebudget beschikbaar. We geloven dat we met deze living-lab aanpak innovatie voor ondernemers en andere partijen als de RUG kunnen vergemakkelijken”.

Concreet kan het onderzoek dat hier wordt gedaan, bijdragen aan het ontwikkelen van een nieuwe soort computer, gebaseerd op de werking van je hersenen. De nieuwe generatie computers waar CogniGron aan werkt, zal niet puur digitaal zijn zoals de huidige micro-elektronica. Prof.dr. Beatriz Noheda: “Wij kijken naar de neuronen en synapsen in ons brein. Deze rekenen met allerlei verschillende waarden die afhankelijk zijn van de input die zij krijgen van hun buren; adaptieve neuromorphe materialen die kunnen leren. De interconnectiviteit van de elementen, m.a.w. het netwerk in die nieuwe materialen, is daarom heel belangrijk. De input kan ze gevoeliger of ongevoeliger maken, net als bij de zenuwcellen in het brein. Bij deze nieuwe computers verdwijnt de klassieke scheiding tussen computergeheugen en de centrale verwerkingseenheid – wat ze in principe sneller en (energie) zuiniger maakt”.

Wethouder Westra: “Energiegebruik van je hersenen bedraagt ongeveer 20 Watt. Dat zou een mooi antwoord zijn op de energiebehoefte van onze informatiesamenleving waar de hoeveelheid geproduceerde data explosief groeit. Om de datacenters in Nederland van stroom te voorzien is al een aparte centrale nodig. Als we die energiebehoefte van de informatie- en communicatietechnologie op termijn kunnen reduceren door aan dit onderzoek mee te werken, dan doen we dat graag. De Rijksuniversiteit was op zoek naar een plek waar de bevindingen in het laboratorium in de praktijk kunnen worden getest. Omdat gebruik wordt gemaakt van piëzo-technologie zochten ze een plek met veel trillingen. Ons Stationspark past daar goed bij. Bovendien kunnen we dan ook aan het publiek laten zien waar de wetenschap mee bezig is”.