Wie was Pier Nobach - Ik proat plat

Afbeelding
facebook

Der zallen niet veul minsen weden die nog nooit van Pier Nobach heurd hemmen. Dizze man het tiedens WOII veul verdriet en ellende zaaid ien onze streek. De meeste van zien doaden binnen bekend, mor hoe i-der zo worden?


Pier is op 11 september 1882 ien e Penne geboren. Pa Manus Nobach was landarbeider en moeke Martje was ok n heul gewone vrouw. Manus en Martje kregen zeuven jongens en drie wichter. t Gezin was gereformeerd en Martje ston bekend as n vrome vrouw. Pier het mor n half joar noar school goan, toen mos er thuus al met de kost verdienen, as koeherder. Loater het er hum zulf et lezen aanleerd. Hij kon e kraant en e biebel lezen, mor schrieven kon er niet.


t Wadden zwoare tieden, gien werk en host gien geld om van te leven. Doarom trokken veul mannen noar Duutsland om te warken. Zo stapten ien Visvliet op e trein en gingen zo over de grens. Ok de zeunen van Manus en Martje gingen noar Duutsland en veural Pier trok er voak hin en bleef dan meestieds ok laang. Vittien joar was Pier toen er veur t eerst noar Duutsland ging om te warken as melkersknecht. 


De Penne werd niet vergeten, regelmoateg kwam Pier weerom noar zien geboortedörp. Men trof hum dan voak aan ien e kroeg. Ien die tied wadden der mor weineg personen die gien borreltje dronken, aans zeid: der werd oardeg wat ofzopen. n Borrel kostte dan ok mor 5 cent. En as de drank is ien de man wordt der vochten. Pier was n echte vechtersboas die eigenlek nooit verloor, elkeneen was doodsbenauwd veur hum.


Moeke Martje het veul troanen loaten om Pier, “Had der mor n goeie vrouw, dan wordt er wel rusteg”, zee ze dan.


Joarenlang het Pier ien Duutsland aan t wark west en de toal leerde hij zichzulf aan. Op 5 juni 1907 trouwde der met  Elisabeth Borgards, n Duutse vrouw van 18 joar old. En wat moeke Martje hoopt had, kwam uut. Joarenlang was het rusteg om Pier. Ien e zulfde moand dat Pier en Elisabeth trouwende werd ok zien eerste zeun, Johann, geboren en ien 1916 krigt er nog n zeun, Herman.


Ien 1914 werd er ien Nederland oproepen veur militaire dienst, hij werd ofkeurd  “wegens zenuwen”. Zien grootmoeke van pappe’s kaant was n rieke boerendochter, mor ok n zenuwpatiënt, ze had ze niet allemoal op n riegje. Toen ze al groot was, zoog ze nog op heur duum. Meschien het Pier de “zenuwen” wel van zien grootmoeke arft.


Ien 1918 kwam Pier weerom uut Duutsland. As melkersknecht had er veul geld verdiend ien “Das Reich”, mor al t geld  was waardeloos worden. Omstreeks 1922 leende Pier geld van zien broer Folkert en vertrok vanuut e Penne met vrouw en zeuns noar Amerikoa. Vittien joar hemmen de Nobachs ien Washington woond. Pier warkte hard as boer en verdiende veul geld. Hij kocht zichzulf n dikke Amerikoanse auto, n geruusloze Packard met n aanhangwoagen. 


Ien 1936 kommen ze weer noar Nederland, de dikke auto komt ok met. Ze hemmen eerst even ien Kornhörn woond en toen het er n boerderij ien Doezum, aan de Eesterweg, kocht. Hij werd weer boer en ien e joaren veur de oorlog wa-der oardeg rusteg. Hij kwam ok regelmoateg ien e kerk, mor der werd al zeid dat Pier n NSB’er worden was. Toen de oorlog uutbrak kwam zien woare oard boven, hij bleek n vureg aanhanger van Hitler. Zien vrouw had hum “bekeerd” tot et nationaal-socialisme. Zien zwoager was n Duutse officier ien Stad. Die Duutsers kwammen geregeld ien ‘Huize Nobach’ en Pier veurzag ze mor wat groag van informatie en drank. Ok hielp er met bij arrestaties en voak  wadden de slachtoffers deur hum aangeven. Pier voelde zich heul wat ien zien nije machtspositie en deur rond te zwaaien met zien pistool kon er zich nog meer gelden loaten. Zien oldste zeun was bij de SS en Herman hielp zien pa op e boerderij, mor ok met minsen verroaden en oppakken.


Veul slachtoffers het er op zien geweten en zien slachtoffers werden om de meest onbenullege redenen oppakt. Kapper Boerema uut Grodegast had weigerd om Pier te scheren, omdat er altied over Duutsland op zat te scheppen. Boerema wa-der zo zat van dat er weigerde om Pier nog langer te scheren. Veur dizze weigering het er zes week ien e gevangenis ien Stad zeten.


n Boer uut Griepskerk, die niet wis dat er met Pier proatte, liet zich uut over die gemene kirrel uut Doezum en werd de volgende dag ofvoerd. t Heule Westerkwartier was bang veur Pier, hij kwam overal ien zien dikke Amerikoanse auto om jacht te moaken op jonge minsen van het verzet of minsen die anti-Duuts wadden. 


Vrouw Ietsma uut Doezum was huusholdster bij Pier, ze luusterde goed as ze t huusholden dee en heurde hum ok wat uut. Zo kon ze heul wat noamen van minsen, die oppakt worden zollen, deurgeven aan de KP. Pier kwam ok wel ien Friesland om minsen op te pakken. De Friese KP had n plan bedocht om Pier uut e weg te rumen. n Poar pogings binnen mislukt, op 30 oktober 1943 dochten ze Pier dood te kinnen schieten terwijl er ien t land zat te melken. Mor Pier lag nog op berre en zien zeun Herman zat te melken. Herman zag de mannen met heur geweren en toen mosten ze wel op hum schieten. Ankommende week vertellen we verder over Pier’s reactie en zien verschrikkeleke wroak.


Leneke Struiksma


Mientje :  ‘De heule wereld draait om cinten en macht!’

UIT DE KRANT

Lees ook