Wytze Keuning: Te Vroeg

Afbeelding
ik proat plat! doe ok?

De Tolberter schriever Wytze Keuning schreef ien 1919 de feuilletons ‘Te Vroeg’ veur de Noord Brabantsche en ‘s Hertogenbossche Courant. De kommende 3 week ien drie ofleverings dit verhoal.


Elke zichzelf respecterende kraant had vroeger een feuilleton (fulliton zee mien pa altied). Menig lezer van de Leekster Courant van Brontsema uut Leek of Het Westerkwartier van Helmholt uut Grootegast, sloegen eerst die bladziede open om snel te lezen hoe t verhoal verder verlopt. Ien veul gevallen kon zo’n verhoal wel 30 delen hemmen en dus een half joar bestrieken. Het genre was voak de streekroman met veul doagelekse beslommering. Eileks hemmen we dat nou nog, 19:30 RTL4- Goede Tijden, Slechte Tijden. Met dat verschil dat je het verhoal wel echt volgen mossen, aanders wadden je de droad kwiet.


Aan het begun van de veurege eeuw schreeft Wytze Keuning een viertal feuilletons, die ien diverse lokoale kraanten publiceerd werden. Opvallend dat ze niet ien een noordelijke courant verschenen, terwijl Keuning wel muziekrecensent was bij het Nieuwsblad van het Noorden.


We goan van start met deel 1 van het verhoal ‘Te Vroeg’.


Deel 1:


“Der uut, toe Gele, der uut, zalst er nou uutkommen of niet, soavends tot loat ien e kroeg zitten en smörgens t berre niet uut en ik mor brullen”.  De Gele draaide zich onwilleg om, vloekte n keer en vief menuten loater snurkte der weer verder ien e armzoalege bedstee. Zien vrouw was woest. Al n uur lang scharrelde ze om ien e armoedege koamer. Op de rood verroeste kachel pruddelde n grauw stienen kovviepotje, woarien wat brunegs ston te trekken, meer cichorei dan kovvie. Slurpend zoog ze van t hiete vocht dat ze overgoten had ien t schuddeltje. t Was van n blauweg bruune kleur omdat ze t met ofroomde melk mengd had. Toen t kopke leeg was en t gesnurk uut e bedstee weer veder ging werd ze ieneenent woest. Ze pakte een tot op t holt toe versleten vegertje en bonkte der met tegen holten wand. “Veuruit Gele, zalst er nou uutkommen of niet”, schril gierde heur stem deur de koamer, bonk....bonk...bonk...., krek zolang tot de Gele met n voart onder de grauwe gescheurde dekens votschoot.


“Bist hielemoal gek? Schei uut!”  Zien roege kop met strogeel vlasseg hoar kwam deur de flodderege gerdientjes. Woest keken zien rooddeurlopen ogen ien t rond. Dan, ien n vloag van roazernij vloog er t berre uut en stond met de vuusten veur heur. “Roak mij es aan!!!!”. Hij deinsde terug veur heur grimmege kop en grommend schoot er ien zien met dreuge modder besmeurde boksem.


“Geef mij n kop”,  en hij wees noar t kovviepotje. “Pak t zelf mor.......... nou nou, niet te veul melk, kin t niet op?” De Gele trok zich terug ien n donkere hoek en zette zich ien n olle kepotte biezenstoel. Hij vuulde zich slap, ellendeg en muid. “Sien was hier krekt.....”, begon Gees, kalmer, nou de Gele uut berre was. “Wat wol die?”


“Moeke wordt minder.”  


“Het Sien ien t Armhuus west?”  


“Ja, goa der es even hin!”  


“Goa der zulf hin, t is dien moeke”, snauwde de Gele. Hij zat met zien lege kopke nog ien e hand, te vadseg om stoan te goan. Gees pakte het of en schonk nog es ien, ze wol hem wat gewilleger stemmen.


“Mor, as ze nou es dood gijt!”   


“Nou, t is heur tied zowat” riep de Gele met rauwe stem. “Mor dan vervalt al heur goed aan de dioakens, heur kleren.... nou, heur alles!” De Gele keek heur aan en begreep het. Dat was te gek. Wat van “Moeke” was, was van Gees en hem. En dat zollen die dioakens ienpikken! Ieneenent rekt er zien onwillege spieren, zette kop en schuddel met n klap op toavel, streek met zien vingers deur de woeste hoaren en zeulde noar de pomp. Een poar handen vol wotter vlogen over zien verlopen kop terwiel datter proestend de druppels uut zien mond spijde.   “Geef me n lap”.


Gees brocht n soort wasdoek en de Gele dreugde hum of. Hij greep zien voale pet en banjerde de koamer weer ien. Hij trok n stoel aan en warkte zien brokken stuut noar binnen.


“Ik zel es even kieken hoe of t met t ol mins is”, besliste hij. Eerst had er Gees sturen wild, mor hij vond nou dat er t beter zulf doen kon.


Wordt vervolgd.....

UIT DE KRANT

Lees ook