Wytze Keuning

Afbeelding
ik proat plat! doe ok?
Ien de eerste oflevering van dizze rubriek is benuumd dat ien Tolbert dit joar een eerbetoon geven wordt aan Wytze Keuning. Keuning leefde van  1876 tot 1957 en was een heul biezunder figuur. Terwiel dat de enege echte muziek ien die joaren speuld wer op n accordeon (zeg mor n trekzak of harmonicoa) speulde Wytze op de viool. En veur n örgel droaide hij zien hand ok niet om. Op het Kerkörgel van de Coenderskerk ien Helpman het er zich beheurlek uutleefd. En dan niet te vergeten de piano.
Wytze’s pabbe was bij Wytze’s geboorte vaarver, mor kort doarnoa kocht er café de Unie, recht tegenover wat nou de CazemierBoerderij ien Tolbert is. Ien die omgeving brocht Wytze zien jeugd deur. Hij was oardeg pienter en mog deurleren en werd onnerwiezer. Toen er twinteg joar was kwam er an de schoel ien Nijkerk, doar ien de buurt van Ulrum, te stoan. Al vrij vlöt verdiepte hij zich ien de onnerwiessystemen en schreef er soamen met Josef Cohen uut Amsterdam een aantal boekjes veur het onnerwies aan de legere schoelen. Het wadden boekjes met verhoalen over streken ien Nederland, woardeur de jeugd eigenlieks speulenderwies van alles leerde over gewoontes en producten uut de pervinzies. Met mekoar wadden dat zo’n vieftien boeken.
Wytze verdiepte zich ok ien toal en dialect en zodoende wer hij al vrij gauw  corrector bij het Nijsblad van het Noorden. Ien die joaren begon er ok verhoalen te schrieven. Dat wadden eerst körte verhoalen, die as n soort feuilleton ien landeleke kranten ploatst werden. Noast al dit waark verdiepte Wytze zich ien Oosterse wiesheden en met noame het Boeddhisme interesseerde hem slim. Doar het hij nogal wat studie van moakt wat uuteindelek resulteerde ien een iendrukwekkend drieluuk over Asoka.
Asoka leefde ongeveer 300 veur Christus en was keizer over het Groot Indische Riek. Asoka kwam ien aanroaking met het Boeddhisme en hij zörgde er veur dat die levenswieze wied verspreid wer ien zien Riek. Asoka liet tiedens zien leven allerlei spreuken en wiesheden achter, die hij beitelen liet ien rotsen, stenen, gebouwen en zo. Tot op heden bennen doar nog overbliefselen van te vienden.
Ok ging Wytze romans schrieven. Zien bekendste roman is het boek “De Fakkel”. Die roman gijt hielendal over het dörp Tolbert, alhoewel hij dat dörp ien zien boek een andere noam geft. Het is de tied van de grote armoede. De tied van turf, jenever en achterdocht. Een geweldeg verhoal over drank, verkrachting, ellende en hard waarken. Mor ok over oprechtheid, stimulering, liefde en plezier.
Over dit boek wordt dit joar een theaterstuk moakt, dat op 22 en 23 juni  opvoerd wordt bij de CazemierBoerderij. Het wordt opvoerd deur de mensen van “Kom op Verhoal”  soamen met de speulers van Rederijkerskamer Vredewold.
Ien dizze rubriek van “Ik proat plat” goan we vier körte verhoalen ploatsen van Wytze Keuning. De verhoalen werden zo’n tachteg joar leden publiceerd ien kranten ien Gelderland, Brabant en nog meer. Doarveur moeten wij ze wel eerst omtoalen ien t Westerketiers, mor dat is ons wel toevertrauwd. Wytze Keuning was n biezundere Westerketierder en wij vienden dat we doar tröts op wezen moeten. Jim heuren weer van ons, zodat we die tröts ok delen kinnen.

UIT DE KRANT

Lees ook