Zonnehuizen lopen leeg, personeel en panden blijven

Complexe problemen binnen Zonnehuisgroep

ZUIDHORN – Dat de Zonnehuis-groep Noord een probleem heeft, is zoveel als zeker. Tweederde van alle bewoners heeft op dit moment een zogenaamde 1,2 of 3 indicatie, de lichtere zorggevallen zeg maar. Nu die indicatie officieel niet meer bestaat, en dus niet meer afgegeven wordt, lopen de Zonnehuizen leeg. Met een zorgzwaartepakket (ZZP) vanaf 4 ben je welkom. Het niveau waar dementie begint. Secretaris van de Raad van Bestuur van de Zonnehuisgroep Bertil Droste: “Natuurlijk hebben we een probleem. Cliënten komen niet meer binnen maar we zitten wél met personeel en de gebouwen.”

Bertil Droste zucht. Gemakkelijk is het zeker niet. Hoe de toekomst eruit ziet, weet hij ook niet.  Achttien verzorgingshuizen heeft de Zonnehuisgroep Noord. Als je de woonhavens meerekent -dat zijn woningen in een willekeurige straat waar mensen wonen die zich, met beperkt toezicht, een beetje kunnen redden - zijn het er 24. Daarvan zullen er hoe dan ook een aantal moeten sluiten, vertelt Droste in de moderne huiskamer van het Zonnehuis in Leens, dat eerder wat wegheeft van een grand café met de luxe bar waar werkelijk alle soorten koffie te bestellen zijn. Nu alleen nog de zwaar zieken in aanmerking komen voor een plekkie in het verpleeghuis, zullen veel verzorgingshuizen grondig aangepast moeten worden.   Die zijn immers gericht op het verzorgen van mensen. Iets totaal anders dan het verplegen van mensen die intensieve zorg nodig hebben. En dat is meteen het tweede probleem dat speelt binnen de Zonnehuisgroep.  ‘Zwaar zieken die per se in het verzorgingshuis in de buurt willen wonen, dát is het probleem’  De verzorg/verpleeghuisgroep baarde al eerder deze maand opzien vanwege een conflict over de vraag of zwaar zieke ouderen wel de zorg krijgen die ze nodig hebben.
Volgens een drietal verplegende artsen is het slecht gesteld met de medische zorg in het Zonnehuis voor zwaar zieken. Zij vreesden tuchtrechterlijke vervolging, wanneer ze op dezelfde voet door zouden gaan. De artsen namen ontslag en schreven een brandbrief aan de Raad van Bestuur van het verpleeghuis. De Inspectie voor Gezondheidszorg deed onderzoek. Droste: “Het probleem is dat veel mensen die aangewezen zijn op zware zorg het liefst in hun eigen omgeving willen blijven wonen. Cliënten die dergelijke zorg nodig hebben, horen thuis in een verpleeghuis. Verpleeghuizen kennen een heel ander type zorg dan verzorgingshuizen. In verpleeghuizen is de zorg gericht op medische ontwikkelingen van de cliënt, het tijdig signaleren van verslechtering en het daaraan koppelen van de juiste handelingen en medicatie. Dus als de hulpbehoevende of de familie ondanks een zware zorgindicatie tóch kiest voor opname in het verzorgingshuis in de buurt, tja… dan krijg je een structurele verzwaring van de verzorgingshuizen in dorpen. Het sociale aspect weegt kennelijk zwaarder dan het medische aspect, voor sommige mensen. Het is een trend die gaande is. Dus in zekere zin herkennen we de bezwaren van de artsen wel. We nemen het signaal uiterst serieus. En wij moeten als Zonnehuisgroep bepalen hoe we met deze ontwikkeling omgaan, hoe we de kwaliteit van zorg in de toekomst kunnen blijven waarborgen. Maar om misverstanden te voorkomen: er is geen onderzoek ingesteld, we hebben -net als ieder ander verpleeghuis krijgt- controle gehad van de inspectiedienst”, legt Droste uit. “Ik verwacht overigens niet dat ze ook maar iets zullen vinden dat niet deugd. Dat onderzoek is inmiddels afgerond en nabesproken. Het rapport laat nog even op zich wachten. Tijdens het nagesprek kwam naar voren dat de kwaliteit van zorg op onze locaties goed is, en dat geldt ook voor de sfeer binnen onze locaties.” 

Sluiting dreigt niet voor de locatie Leens, dat onderdak biedt aan 41 cliënten uit De Marne en omstreken. Sinds kort zijn er in het moderne tehuis dat in 2013 compleet nieuw gebouwd is, 16 ouderen opgenomen die intensieve zorg nodig hebben. Zij wonen in royalere kamers met extra brede deuren zodat ze met bed en al naar binnen gereden kunnen worden.  Als het aan Droste en hoofd welzijn en zorg van Zonnehuis De Marne Henrieke Veenstra ligt, worden op termijn de andere kamers ook aangepast op 24-uurs zorg. “We moeten wel, willen we in de toekomst overleven. Alleen met een zware indicatie kom je nog in aanmerking voor een plek in het verpleeghuis. Nu is dat vanaf ZZP4, volgend jaar alleen nog vanaf ZZP5. Dan moet je denken aan beginnende dementie.” Een ding is zo goed als zeker: de huidige bewoners hebben het goed voor elkaar in Leens. Behalve de lekker ruime kamers die bovendien knus zijn ingericht, kunnen de senioren laveren op het enorme dakterras met tuin waar ze, in de zomer wel te verstaan, de aardbeien van de struiken mogen plukken.  Mevrouw Brian-Reitsma heeft het in elk geval prima naar haar zin. Aan de lange gangen moest ze wel wat wennen, ze legt heel wat kilometertjes af met haar rollator. Maar erover zeuren doet ze niet want de zorg is top, vindt mevrouw die zelf over een ZZP2 beschikt, de indicatie die dus officieel niet meer bestaat. Voor haar is er, even als andere bewoners met eenzelfde lichte indicatie, geen vuiltje aan de lucht. Tot aan haar dood kan ze in Leens blijven. En daarna heeft het Zonnehuis een probleem. Want een nieuwe mevrouw Brian-Reitsma komt er niet.

Op de vraag of de problemen ook gelden voor de locatie in de Oostergast in Zuidhorn, reageert Droste resoluut: “Nee. De Oostergast is onze toplocatie. Maar er is vrij beperkte ouderenzorg. 60 procent is jonger dan 80 jaar, terwijl bij reguliere verpleeghuizen de gemiddelde leeftijd 80 is. We hebben er gespecialiseerde afdelingen voor cliënten met niet aangeboren hersenletsel, we hebben comabedden en mogelijkheden om te beademen. Wij zijn dankzij deze specialismen in Zuidhorn veel minder afhankelijk van de regio. Alles boven Zwolle en Amsterdam komt bij ons. De Oostergast zit nagenoeg altijd vol. De problemen spelen vooral in de kleinere, wat oudere verzorgingstehuizen in dorpen”, zegt Droste die met zijn staf zich grijze haren op zijn hoofd denkt over mogelijke oplossingen.  “Omturnen naar zwaardere zorg daar is één van. Maar je zou ook prima de mevrouw hierachter uit de Rozenstraat kunnen toelaten. Iemand die zelf geen contacten meer heeft in de straat en daardoor vereenzaamt, zou hier heel goed een appartement kunnen huren. Wonen met zorg, noem ik dat. En we praten op dit moment met organisaties als Stichting De Zijlen. Misschien kunnen mensen uit de buurt hier hun dag kunnen besteden. Geld voor vervoer is er toch al niet meer. Die mogelijkheden onderzoeken we nu. Maar er zullen op termijn deuren dichtgaan, dat is zeker.”

Kader:

In Marum wordt in 2017 een heel nieuw Zonnehuis gebouwd. Het huidige gebouw, dat onderdak biedt aan ongeveer 60 bewoners, is oud en versleten. Bij het nieuw te bouwen pand wordt ingestoken op de zwaardere zorg. Ondanks de problemen waarmee de verzorgingshuizen kampen, is nieuwbouw in Marum prima te verantwoorden, volgens Droste. “Het verzorgingsgebied is groot genoeg om de investering te rechtvaardigen. Bovendien kunnen de kamers ook verhuurd worden als zelfstandige appartementen.”