Aardbevingen bedreigen historische Schipvaart
voorpagina groningen
“Je blijft bezig met het herstellen van de scheuren”
OLDEHOVE – “Er zijn mensen die meer aardbevingsschade hebben.” De woorden van Dingena Biester klinken bijna verontschuldigend. Samen met man Paul is zij de trotse bewoner van het huis dat de Englumstraat en de Schipvaart in Oldehove aan elkaar knoopt. “In 1936 is dit huis gebouwd”, wijzend op de oude uitstraling van het mooie pand. Een woning die op het oog in goede staat lijkt te zijn. En dat ook is, volgens Dingena. “Maar dat komt dan vooral om we hier constant bezig zijn met herstelwerkzaamheden. Eindeloos. Er komt geen einde aan.”
Toch zegt Dingena nog van geluk te mogen spreken. “Verderop richting Electra staat de Natuurboerderij van Jan Enne Haack. Hij en zijn vrouw hebben al voor tienduizenden euro’s aan schade moeten herstellen.” Daarbij heeft Haack het ‘geluk’ te beschikken over een zogenoemde nulmeting én eigen meetapparatuur. “Daardoor kunnen ze niet anders dan zijn schade vergoeden.” Hoe anders dat is in het historische hart van Oldehove blijkt uit de woorden van Dingena. Achter haar huis wijst ze in het rond naar de huizen van haar buren, uitleggend hoeveel schade elk huis heeft. “Voor zover ik –en de buren zelf- weten”, zegt ze. “Ik vertelt altijd aan iedereen dat ze regelmatig foto’s moeten nemen van hun huis. Aan alle kanten. En die foto’s goed moeten bestuderen, lettend op veranderingen en scheuren.” Zelf heeft zij inmiddels al een flinke collage op haar computer staan. “Noodzakelijk”, vertelt ze hoofdschuddend. “Als je goed naar ons huis kijkt zie je dat we aan de voorkant vele voegen opnieuw hebben moeten laten doen en aan de zijkant van de woning zelfs noodgedwongen een deel van de buitenmuur hebben moeten vervangen. Dat betekent overigens niet dat we er nu weer jaren tegenaan kunnen. Ook in de nieuwe gedeeltes van onze muur en in onze voegen zitten scheuren.” Bevingsschade, weet zij zeker. “Nieuwe muren, dubbel gebakken stenen en nog lopen de scheuren er dwars doorheen.” Experts zijn wezen kijken en spreken liever van C-schade, oftewel niet-aardbevingsgerelateerde schade. “Mooie anekdote”, vervolgt Dingena. “We hebben hier zo’n expert gehad. Hij keek naar onze woning en wist het zeker; dit is bevingsschade. De erkenning bleef echter uit en na een tweede bezoek ontkende dezelfde man dat de schade was veroorzaakt door de aardbevingen. En weet je? Er wordt ook gewoon slecht gemeten. Tiltmeters zijn verschrikkelijk belangrijk, maar missen massaal in deze regio. Een stabi-alertmeter kost 5.000 euro per jaar en dan krijg je als (lokale) overheid alles op een begrijpelijke manier aangeleverd. Het hele Middag-Humsterland kan met vier meter gedekt worden. Het is allemaal niet bijzonder moeilijk, maar men laat het gewoon na.” Het is frustrerend dat experts spreken van c-schade, zegt ze. “Dat is namelijk óók niet aan te tonen. Ze hebben het over oude huizen, achterstallig onderhoud en wat niet allemaal meer. Nou, ook de nieuwere woning in deze contreien worden getroffen en van achterstallig onderhoud is hier in ieder geval geen sprake.” De vraag of de gemeente genoeg actie onderneemt levert een genuanceerd antwoord op. Dingena: “De gemeente is tegen fracken. En ik geloof dat wel hoor, echt. Maar er gebeurt zo weinig. Het is allemaal zo halfslachtig, bijna lief. Misschien dat het probleem zichzelf oplost na de herindeling. Ik ben in ieder geval benieuwd hoe de verschillende partijen die meedingen naar de zetels in dit verhaal staan. En ik denk grote delen van deze regio met mij. Het is namelijk niet per se een probleem van Oldehove. Je hebt de gasopslag bij Grijpskerk en er loopt eveneens een opslag onder Leek (vanuit Langelo red.). Daarnaast kan je in het Westerkwartier nog geen kilometer fietsen zonder een installatie van de NAM tegen te komen.” De Nederlandse Aardolie Maatschappij is genoemd. De grote boosdoener, vindt Dingena. “Wie goed kijkt ziet dat middels fracken een gasveld wordt vergroot. Overal waar ooit gefrackt is ligt nu een groter veld.” Tevens begrijpt Dingena niet dat er gas gewonnen wordt voor de energievoorziening op een manier die zoveel energie kost. “De NAM verhoogt de druk om het gas sneller omhoog te krijgen. Daarvoor is een machine nodig die op zijn beurt weer grote hoeveelheden energie verbruikt. Veel energie verbruiken om gas op te pompen om energie te maken. Ongelooflijk. We zijn raar bezig.” Dingena Biester heeft zich samen met Dorpsbelangen Oldehove verenigt met diverse Dorpsbelangenverenigingen uit andere omliggende dorpen om samen de bevingsproblematiek te bespreken en te kijken naar passende oplossingen. “Samen sta je sterker nietwaar?”, besluit ze. “Bovendien, hier worden de Schipvaart en de omliggende oude kern bedreigd. Dat is natuurlijk in omliggende dorpen als Kommerzijl, Munnekezijl en Pieterzijl niet anders. Om nog maar te zwijgen van de bodemdaling rondom Grijpskerk met haar gasopslag.”
OLDEHOVE – “Er zijn mensen die meer aardbevingsschade hebben.” De woorden van Dingena Biester klinken bijna verontschuldigend. Samen met man Paul is zij de trotse bewoner van het huis dat de Englumstraat en de Schipvaart in Oldehove aan elkaar knoopt. “In 1936 is dit huis gebouwd”, wijzend op de oude uitstraling van het mooie pand. Een woning die op het oog in goede staat lijkt te zijn. En dat ook is, volgens Dingena. “Maar dat komt dan vooral om we hier constant bezig zijn met herstelwerkzaamheden. Eindeloos. Er komt geen einde aan.”
Toch zegt Dingena nog van geluk te mogen spreken. “Verderop richting Electra staat de Natuurboerderij van Jan Enne Haack. Hij en zijn vrouw hebben al voor tienduizenden euro’s aan schade moeten herstellen.” Daarbij heeft Haack het ‘geluk’ te beschikken over een zogenoemde nulmeting én eigen meetapparatuur. “Daardoor kunnen ze niet anders dan zijn schade vergoeden.” Hoe anders dat is in het historische hart van Oldehove blijkt uit de woorden van Dingena. Achter haar huis wijst ze in het rond naar de huizen van haar buren, uitleggend hoeveel schade elk huis heeft. “Voor zover ik –en de buren zelf- weten”, zegt ze. “Ik vertelt altijd aan iedereen dat ze regelmatig foto’s moeten nemen van hun huis. Aan alle kanten. En die foto’s goed moeten bestuderen, lettend op veranderingen en scheuren.” Zelf heeft zij inmiddels al een flinke collage op haar computer staan. “Noodzakelijk”, vertelt ze hoofdschuddend. “Als je goed naar ons huis kijkt zie je dat we aan de voorkant vele voegen opnieuw hebben moeten laten doen en aan de zijkant van de woning zelfs noodgedwongen een deel van de buitenmuur hebben moeten vervangen. Dat betekent overigens niet dat we er nu weer jaren tegenaan kunnen. Ook in de nieuwe gedeeltes van onze muur en in onze voegen zitten scheuren.” Bevingsschade, weet zij zeker. “Nieuwe muren, dubbel gebakken stenen en nog lopen de scheuren er dwars doorheen.” Experts zijn wezen kijken en spreken liever van C-schade, oftewel niet-aardbevingsgerelateerde schade. “Mooie anekdote”, vervolgt Dingena. “We hebben hier zo’n expert gehad. Hij keek naar onze woning en wist het zeker; dit is bevingsschade. De erkenning bleef echter uit en na een tweede bezoek ontkende dezelfde man dat de schade was veroorzaakt door de aardbevingen. En weet je? Er wordt ook gewoon slecht gemeten. Tiltmeters zijn verschrikkelijk belangrijk, maar missen massaal in deze regio. Een stabi-alertmeter kost 5.000 euro per jaar en dan krijg je als (lokale) overheid alles op een begrijpelijke manier aangeleverd. Het hele Middag-Humsterland kan met vier meter gedekt worden. Het is allemaal niet bijzonder moeilijk, maar men laat het gewoon na.” Het is frustrerend dat experts spreken van c-schade, zegt ze. “Dat is namelijk óók niet aan te tonen. Ze hebben het over oude huizen, achterstallig onderhoud en wat niet allemaal meer. Nou, ook de nieuwere woning in deze contreien worden getroffen en van achterstallig onderhoud is hier in ieder geval geen sprake.” De vraag of de gemeente genoeg actie onderneemt levert een genuanceerd antwoord op. Dingena: “De gemeente is tegen fracken. En ik geloof dat wel hoor, echt. Maar er gebeurt zo weinig. Het is allemaal zo halfslachtig, bijna lief. Misschien dat het probleem zichzelf oplost na de herindeling. Ik ben in ieder geval benieuwd hoe de verschillende partijen die meedingen naar de zetels in dit verhaal staan. En ik denk grote delen van deze regio met mij. Het is namelijk niet per se een probleem van Oldehove. Je hebt de gasopslag bij Grijpskerk en er loopt eveneens een opslag onder Leek (vanuit Langelo red.). Daarnaast kan je in het Westerkwartier nog geen kilometer fietsen zonder een installatie van de NAM tegen te komen.” De Nederlandse Aardolie Maatschappij is genoemd. De grote boosdoener, vindt Dingena. “Wie goed kijkt ziet dat middels fracken een gasveld wordt vergroot. Overal waar ooit gefrackt is ligt nu een groter veld.” Tevens begrijpt Dingena niet dat er gas gewonnen wordt voor de energievoorziening op een manier die zoveel energie kost. “De NAM verhoogt de druk om het gas sneller omhoog te krijgen. Daarvoor is een machine nodig die op zijn beurt weer grote hoeveelheden energie verbruikt. Veel energie verbruiken om gas op te pompen om energie te maken. Ongelooflijk. We zijn raar bezig.” Dingena Biester heeft zich samen met Dorpsbelangen Oldehove verenigt met diverse Dorpsbelangenverenigingen uit andere omliggende dorpen om samen de bevingsproblematiek te bespreken en te kijken naar passende oplossingen. “Samen sta je sterker nietwaar?”, besluit ze. “Bovendien, hier worden de Schipvaart en de omliggende oude kern bedreigd. Dat is natuurlijk in omliggende dorpen als Kommerzijl, Munnekezijl en Pieterzijl niet anders. Om nog maar te zwijgen van de bodemdaling rondom Grijpskerk met haar gasopslag.”
