De kerkhaan van het dak gehaald
Amateurkunst in acht kerken in het Reitdiepgebied
DEN HAM – Ter ere van het 45-jarig bestaan van de stichting Oude Groninger Kerken, is er in acht kerken in het Reitdiepgebied werk te zien van verschillende amateurkunstenaars. Zo ook van Anja Verbers. In het kunstwerk van Verbers staan de kerkhanen van de acht deelnemende kerken centraal. Anja ontdekte dat geen enkele haan hetzelfde is. “Toen ik de verschillende hanen had gezien, zag ik dat er heel veel verschillen zijn. Ik kwam blij verrast terug van mijn rondje. Hier kon ik wat mee.”
Anja’s belangstelling voor kerkhanen ontstond toen ze die van Ezinge in een tijdschrift zag staan. “Zo’n bijzondere haan, het lijkt wel een Matisse”, zo vond ze. Het diertje heeft wel wat weg van een kalkoen. Een bolle voorkant, een rond kopje en wel drie staarten maken dat de haan op een kalkoen lijkt. En elke haan is anders. We staan voor het prachtige kerkje van Den Ham. Anja wijst omhoog, naar de glinsterende, gouden kerkhaan. “Dit is een nogal afwijkende haan. Zie je die spies die dwars door hem heen gaat? Dat zie je eigenlijk nergens. En hij klopt niet helemaal. Hij heeft een heel dun bovenstuk en hele gekke pootjes, die haaks op elkaar staan. Ik vraag me dan af of daar een reden voor is, of dat de smid zich er gewoon zelf op mocht uitleven. De ene haan is ook veel netter dan de ander. De ene is heel glad, ziet er stralend uit, terwijl in de ander veel meer deuken zitten.”
Voor de amateurkunst expositie van de Stichting Groninger Kerken fotografeerde Anja alle acht de hanen. Iets wat nog best lastig was. Het weer moest goed zijn, de wind moest gunstig staan, zodat de haan niet net de andere kant opgedraaid was en ook is het nog een hele kunst om van zo’n afstand de haan een beetje goed in beeld te krijgen. Maar het was het zeker waard, de resultaten zijn verrassend. “Voor de meeste mensen is de kerkhaan een gegeven. Je kijkt niet snel omhoog. En van zo’n afstand is het ook helemaal niet zo goed te zien.” En dat is juist zo leuk aan dit werk, de haan is van het dak gehaald, naar beneden, de kerk in. Voor iedereen toegankelijk.
Het oorspronkelijke idee voor het kunstwerk van Anja was om een lino te maken. Hierbij wordt een afbeelding uitgesneden uit een stuk linoleum. Bij deze bewerking bleken veel van de details van de hanen weg te vallen, zoals de druknagels of de spies. Jammer, zo vond Anja. Ze wilde dat juist deze details te zien zouden zijn. Dus koos ze voor een computerbewerking, zodat de details toch goed zichtbaar bleven. De acht verschillende hanen kregen elk een eigen, felle kleur en werden op één papier gedrukt. “Ik was eerst bang dat dit wat te simpel zou zijn. Is dit wel kunst? Vroeg ik me af. Maar de tijd begon te dringen. Opvallend was dat iedereen juist heel enthousiast over de hanen was. Het gaat natuurlijk ook om het idee erachter.”
En dat idee blijft Anja bezig houden. “Ik zou er wel meer onderzoek naar willen doen. In welk jaar zijn ze gemaakt, en door wie? Is het de lokale smid geweest? En maakte hij zijn eigen haan na? Ik ben erg benieuwd naar het verhaal achter de haan. Dat zou ook mooi op de website van de SOGK passen. Daar worden verschillende onderdelen van de kerk uitgelicht, zoals bijvoorbeeld het kerkorgel. De haan zou daar mooi tussen passen.”
De enige kerk die geen haan heeft, is de kerk van Garnwerd. Daar prijkt namelijk een leeuw op het dak van de kerk. Dit is een verwijzing naar Johan Lewe, die burgemeester was van Groningen en een weldoener was in de regio. “Het lijkt me mooi om te weten of er achter andere hanen ook zo’n verhaal zit.” Weet u iets over de haan? Mail dan naar anja.verbers@xs4all.nl. De Stichting Groninger Kerken vond de hanen zo leuk, dat ze gebruikt zijn om ansichtkaarten van te maken, die verkrijgbaar zijn in de deelnemende kerken. Kijk voor het overzicht op www.groningerkerken.nl. De expositie loopt nog tot 28 juli.
