Mogelijk 600 banen weg bij het Zonnehuis

“De sector, organisaties en medewerkers kennen dit gewoon niet”

ZUIDHORN – Mogelijk verdwijnen per 1 januari volgend jaar 600 banen bij het Zonnehuis, dat haar hoofdvestiging heeft in Zuidhorn. Dat heeft de Raad van Bestuur afgelopen week bekend gemaakt aan het personeel. Op dit moment werken nog 2800 mensen bij de zorginstelling. De gemeenten Zuidhorn en Grootegast maken zich zorgen over de toekomst van de werkgelegenheid in het gebied, maar zien ook kansen voor de toekomst.
Reden van het massaontslag zijn bezuinigingen van het rijk, die de zorgsector de komende jaren hard treffen. Zo is straks niet meer iedereen welkom in een verzorgingstehuis, maar moet de cliënt een ernstige beperking hebben. Secretaris van het bestuur, Bertil Droste, zegt dat in het zwartste scenario 600 mensen ontslagen moeten worden. “We hebben het nog niet zover dat we concreet per locatie kunnen zeggen hoeveel mensen eruit gaan. Ook weten we niet of we alle locaties open kunnen houden, maar dat proberen we wel,” zegt hij. Vorige week werden alle medewerkers van de instelling persoonlijk ingelicht. “Dat hebben we gedaan door bij hun langs te gaan en hun een filmpje te laten zien over de gevolgen van de bezuinigingen van de zorg. Dat werd erg goed gewaardeerd. In sommige gevallen kregen we zelfs applaus.”
Wat al wel concreet is, is dat het Wilhelmina Rustoord in Opende nog dit jaar haar deuren sluit. Bewoners worden daarna overgebracht naar de vestiging in Marum. “Het is een klein huis, dat niet meer voldoet aan de normen van deze tijd. Het is gewoon geen haalbare kaart,” zegt Droste.
De secretaris begrijpt dat de mogelijke ontslagen voor veel onrust zorgen. “Er zijn de laatste jaren in de zorg veel banen gecreëerd. Daar komt nu heel hard een knip in en dat is voor het eerst in decennia. De sector, de organisaties en de mensen kennen dat gewoon niet. Overigens moet ik opmerken dat de bezuinigingen niet alleen in de ouderenzorg worden doorgevoerd, maar ook bij mensen met een beperking.” Volgens Droste hoeven mensen met een vaste baan zich de minste zorgen te maken. “Voor mensen met een tijdelijke baan wordt het billenknijpen. Bij velen zal het contract niet verlengd worden. Voor mensen met een vast contract kan gelden dat we hun misschien gaan vragen op een andere locatie aan het werk te gaan. Het kan dan zo zijn dat een medewerker die al twaalf jaar in Appingedam in dienst is, dan naar Zuidhorn gaat.” Direct na de zomervakantie moet er duidelijkheid zijn over wie mag blijven en wie niet.
Om een verzorgingstehuis in een dorp open te houden, zal er een zware druk komen te liggen op vrijwilligers en de gemeenten. Of mensen die nu in dienst zijn straks als vrijwilliger willen blijven, weet Droste niet. “Ik kan mij voorstellen dat mensen het daar moeilijk mee hebben. Ze hebben jarenlang betaald werk gedaan en zullen dan gevraagd worden vrijwillig hun werk te doen. Desondanks denk ik dat mensen toch een verantwoordelijkheid voelen. De kans dat we een huis gaan sluiten wordt groter, als we te weinig vrijwilligers hebben.”
Droste bevestigt dat ook in het management gesneden zal worden. “Ons percentage aan overhead zit al jaren ongeveer 1% onder het landelijk gemiddelde. Als we alleen kijken naar instellingen die werken met AWBZ is het anderhalf tot twee procent. De afgelopen jaren hebben we al veel managementlagen er tussenuit gehaald. Je had bijvoorbeeld clustermanagers en teammanagers. In de afgelopen tien jaar hebben we dat behoorlijk opgeruimd.” Volgend jaar moet nog eens 30FTE uit de overhead verdwijnen, daarvan bestaat 4FTE aan hoofden en managers.
Spijt van het nieuwe gebouw in de Oostergast heeft Droste niet. Ook zegt hij dat de Zonnehuisgroep doorgaat met de bouw in het centrum van Marum. “Wanneer we aan een nieuw project beginnen, gaat daar een lange besluitvorming aan vooraf. We maken een business case, die wordt gecheckt en gedubbelcheckt. In Zuidhorn werd het besluit tot nieuwbouw acht of negen jaar geleden genomen. Toen wisten we nog niet eens dat we een crisis zouden krijgen. Het is lastig om de vraag te beantwoorden of we het nu anders hadden gedaan. We weten dat in de komende jaren delen van verzorgingshuizen leeg komen te staan, maar we weten ook dat het aantal ouderen tot 2040 fors groeit. Misschien zijn we over tien jaar wel blij dat we al die huizen nog hebben.” Daarnaast vindt Droste het belangrijk om te blijven ontwikkelen. “Als je niet blijft innoveren en vernieuwen, heb je ook een probleem,” zegt hij. “Wie wil er nou nog in een oud gebouw wonen? Als we een verwaarloosd pand hebben, trekt de leegstand juist aan.”Met mogelijk 600 ontslagen zal de werkloosheid in het noorden fors aantrekken. Veel medewerkers van het Zonnehuis wonen in de gemeenten Zuidhorn en Grootegast. “Je kunt als gemeente heel weinig doen. Je staat voor een voldongen feit,” zegt burgemeester Kor Dijkstra (CDA) van Grootegast. “We zagen het wel aankomen met de landelijke bezuinigingen.” Een oproep van het Zonnehuis om de WMO aan te besteden bij de zorginstelling ziet hij wel zitten. Huishoudelijke hulp zou dan door medewerkers van de zorginstelling uitgevoerd worden. “Wat mij betreft krijgt het Zonnehuis het, maar er zijn meer partijen die het werk willen doen en het ook goed kunnen doen. Kijk bijvoorbeeld naar Buurtzorg, wat een goede naam heeft. Het wordt een kwestie van aanbesteden en de partij die dan als beste uit de bus komt, krijgt het werk.”
In de gemeente Zuidhorn worden vooral kansen gezien. Wethouder Bert Nederveen (CU): “We gaan met het Zonnehuis om tafel om te kijken wat we samen kunnen doen. We kunnen het werk niet één op één gunnen, maar we kunnen wel voorwaarden stellen bij de aanbesteding.” Nederveen denkt dat de organisatie meer taken op zich kan nemen, waardoor werkgelegenheid gecreëerd kan worden. “Denk bijvoorbeeld aan het verzorgen van eten voor de wijk.”