‘FC Groningen heeft altijd een speciale plek in mijn hart gehouden’

GRONINGEN - Hij is terug in Groningen en we zijn hem niet vergeten. In de geschiedenis van FC Groningen is zijn naam een uiterst belangrijke. Het was wijlen voorzitter Renze de Vries die met FC Groningen in 1980 vanuit de Eerste Divisie naar de Eredivisie promoveerde. Het was Theo Verlangen die toen trainer was en het jaar daarop Europees voetbal met de ‘Trots van het Noorden’ bereikte. Het was opnieuw Renze de Vries die de club vervolgens volledig wilde professionaliseren en de stap wilde maken van semi-prof naar een full-profclub. Daarop werd vanuit Utrecht de toen meest talentvolle en jonge trainer uit de Eredivisie gehaald.
Han Berger moest het nieuwe FC Groningen gestalte gaan geven en de stap naar een heuse full-profclub regisseren. Dat deed Berger en deed dat met grote successen. Met af en toe een relletje, maar hij was de trainer toen FC Groningen zijn meest memorabele Europa Cup wedstrijd ooit tegen Inter Milan en Atletico de Madrid speelde. Hij zorgde ervoor dat Groningen rondom de Europa Cup wedstrijden veranderde in één grote Koningsmarkt. In de bus, in de trein, op het werk en in de kroeg. Overal ging het maar over één ding: de wedstrijd tegen Inter Milan en eerder al tegen Atletico de Madrid. Hij was de trainer toen het Oosterpark uit zijn dak ging zoals het nooit weer uit zijn dak is gegaan. Hij versloeg met het kleine FC Groningen Inter Milan in het Oosterpark nadat eerst het al even grote Atletico de Madrid zelfs werd uitgeschakeld. Hij gaf de Groningers iets onbetaalbaars: trots.

Begonnen in 1983 om drie jaar later te vertrekken. Hij maakte zijn klus niet helemaal naar tevredenheid af, maar liet een professioneel team achter dat zelfs vierde van Nederland werd. Iedere (top) ploeg kwam met knikkende knieën naar het Oosterpark.

Belangrijke missie
Han Berger, toen 33 en inmiddels 73 jaar oud is terug bij FC Groningen. Als lid van de Raad van Commissarissen speelt hij opnieuw een belangrijke rol. In 1983 werd Berger gevraagd iets in de steigers te zetten en nu moeten er weer voorwaarden worden gecreëerd waardoor FC Groningen de weg omhoog weer in kan slaan. Weer een belangrijke missie. Het gaat Berger aan het hart dat FC Groningen zo is afgegleden en hij wil graag een bijdrage leveren aan een kentering. “FC Groningen is altijd in mijn hart gebleven. Ik heb hier historische wedstrijden beleefd die ik tot de mooiste uit mijn loopbaan kan rekenen. Het fantastische publiek, het uitzinnige Oosterpark tijdens de Europa Cup wedstrijden. De stad Groningen die op zijn kop stond. Ik mocht hier hele uitdagende dingen doen en heb hier een geweldige tijd gehad.”

Berger nipt aan een theetje in Hotel Van der Valk in Houten. Hij zit er ontspannen bij. De verhalen laveren tussen het huidige FC Groningen en de periode 1983/1986 toen Berger als jongste trainer in het betaalde voetbal de leiding had bij FC Groningen. Hij herinnert zich de eerste contacten nog goed en begint te glimlachen: “Ik was trainer bij FC Utrecht en kreeg een telefoontje. Aan de lijn was Theo Verlangen. De vertrekkende trainer bij Groningen. Die me vertelde dat er een stemming was geweest onder de spelers en dat die mij wilden als nieuwe trainer. Opmerkelijk. Benaderd worden door de vertrekkende trainer met de vraag of jij zijn opvolger wil worden.”

Gekke dingen
Er gebeurden wel meer gekke dingen in het Oosterpark. Berger die wel zin had in een avontuur bij het ambitieuze FC Groningen, tekende voor twee jaar en kan zich de presentatie nog goed voor de geest halen en begint opnieuw te lachen: “Ik had een paar gesprekken met voorzitter Renze de Vries gehad. Zijn ambities waren duidelijk. FC Groningen moest van een semi-profclub de stap naar full-profclub gaan maken. Dat was een heldere en duidelijk doelstelling. Ik zat dan ook ontspannen naar De vries te luisteren tijdens die perspresentatie toen ik de voorzitter ineens hoorde zeggen dat hij met FC Groningen de top drie wilde gaan bestormen. Ik viel bijna van mijn stoel toen ik dat hoorde. Daar hadden we nooit over gesproken en we hadden op dat moment maar twee full-prof spelers in de selectie. Alles stond nog in de kinderschoenen. Dus ik spreek De Vries na de persconferentie daarop aan waarna hij met een grote glimlach de legendarische woorden spreekt: “dat is goed voor de seizoenkaarten verkoop.”
Berger kan er nu smakelijk om lachen. Toen had hij behoorlijk wat moeite met de woorden van de kleurrijke voorzitter: “De druk werd in één klap zo opgevoerd. Iedereen verwachtte van alles. Naar buiten toe kun je de voorzitter niet afvallen, maar de druk zorgde wel voor spanning. Een wedstrijd verliezen kon, maar twee potjes achter elkaar zonder punten en het was al bijna crisis.”

Rel door geheim ingehuurde fysiotherapeut
Het lukte de jonge trainer om het hele proces op poten te zetten, al ging dat niet altijd helemaal zonder problemen. Zo werd Berger plotseling opgezadeld met Fandi Bin Ahmed, de Singaporees die door De Vries werd aangeduid als de Cruijff van Azië. Daarmee kreeg Berger opnieuw te maken met een onrealistisch verwachtingspatroon, waar ook Fandi last van had. Er was de rel met de stiekem ingehuurde fysiotherapeut van FC Utrecht waardoor zowel de fysiotherapeut als ook de clubarts van Groningen opstapten. Berger is een vriendelijke en aimabele man, maar kon ook keihard en eigenwijs zijn. Een beetje buiten de lijntjes kleuren was hem ook wel toevertrouwd. “De Vries wilde een professionele organisatie. Daar kon ik helemaal in mee gaan. Ik was ook hartstikke ambitieus. Onderweg naar een trainingskamp speelden we een oefenwedstrijd tegen Urk en raakte Jan van Dijk aan zijn scheenbeen geblesseerd. Hij was één van mijn belangrijkste spelers. Onze verzorger Johnny Visser had geen ijs bij zich en liep naar de kantine om een paar ijslolly’s te halen om het been van Van Dijk te gaan koelen. Ik dacht dat ik gek werd. Toen heb ik de fysio van FC Utrecht gebeld. Die heeft vervolgens in een hotelkamer Van Dijk en ook een paar andere spelers behandeld. Ik wilde die jongens fit hebben voor de komende wedstrijd. Dat lekte natuurlijk uit en een rel was geboren. Ik had dat natuurlijk achteraf anders moeten aanpakken. Toen dacht ik: “Oké, De Vries wil een professionele organisatie, dan gaan we dat doen ook. Ik word er op afgerekend dus we doen het op mijn manier. Niet slim natuurlijk, maar de spelers waren wél fit voor de volgende wedstrijd,” grijnst de Utrechter.
De uren vliegen voorbij en de verhalen en anekdotes blijven komen. Het gaat natuurlijk over de heroïsche Europa Cup wedstrijden in het Oosterpark tegen Atletico de Madrid en Inter Milan. Over de dramatische en verloren uitwedstijd in Bari waar vuurpijlen de spelers om de oren vlogen en alleen doelman Harry Schellekens bestand bleek tegen alle intimidaties. Over Fandi die in een goed draaiend elftal terecht kwam en eigenlijk nog helemaal niet klaar was om te spelen. Maar onder grote druk gewoon moest spelen wat Ron Jans zijn basisplaats kostte. Over zijn liefde voor FC Groningen die altijd is blijven bestaan. Natuurlijk gaat het over zijn rol als commissaris voetbaltechnische zaken, waarin hij door omstandigheden al meer bezig is met operationele zaken dan een doorsnee commissaris en over de teloorgang van FC Groningen. In zijn rol is Berger aan het inventariseren en hij heeft besloten ook na het vertrek van Mulder op verzoek van FC Groningen aan te blijven.

Willem van Hanegem
Het gaat over topsportcultuur en hoe je omgaat met ‘moeilijke’ spelers. Ook daar heeft de oud trainer nog wel een leuke anekdote over: “Het was in mijn tijd bij Utrecht en Willem van Hanegem zat in de rust te roken op het toilet. De rook kwam onder de deur vandaan dus ik vroeg aan Willem of het lekker was. Waarop Willem antwoordt dat hij het programmaboekje in de brand had gestoken tegen de stank. Ik heb met veel zogenaamd lastige jongens gewerkt. Het punt is dat je altijd moet proberen van ieder individu de gebruiksaanwijzing te vinden. Er zijn regels die voor iedereen gelden. Iemand moet betrouwbaar zijn. Dat is voor mij heel belangrijk. Maar wanneer je de gebruiksaanwijzing hebt gevonden kun je die gebruiken en daar het groepsproces goed bij volgen. De zogenaamd lastige jongens zijn vaak ook de mannen die voor jou de wedstrijd kunnen winnen.”

Succesvol
Han Berger was drie jaar zeer succesvol trainer bij FC Groningen. Legde spectaculair voetbal op de mat en presteerde. Naast de Europa Cup wedstrijden was de uitoverwinning in De Meer tegen Ajax één van zijn mooiste bij de Trots van het Noorden. “Dat was nog met Johan Neeskens in de ploeg die ik op de wedstrijddagen vanuit mijn woonplaats Leek ophaalde bij zijn huis in Zuidhorn. Hij kreeg die ochtend te horen dat zijn schoonvader was overleden. Maar wilde per sé spelen. Dat had zijn schoonvader ook gewild. Neeskens speelde geweldig en we wonnen met 1-3. Onvergetelijk.”
Berger wordt ieder jaar succesvoller. Begint met een zevende plaats en in zijn derde jaar eindigt FC Groningen als vierde. Ondanks dat zijn contract het jaar daarvoor was opengebroken en met twee jaar verlengd wordt, is dat jaar ook zijn laatste. De trainer vertrekt na onenigheid met Renze de Vries. “Ik heb mijn missie niet afgemaakt. Maar De Vries wilde Verlangen terughalen en dan als technisch directeur.” Berger laat niet met zich sollen en is resoluut. “Ik ervoer dat als een motie van wantrouwen dus ik vertrok aan het einde van het seizoen.” Tot verdriet van de selectie en de supporters. Tenslotte stond er een ijzersterk team dat als vierde was geëindigd en het publiek had veel waardering voor één van de meest succesvolle trainers uit haar bestaan.

FC Groningen moet weer toekomst krijgen. En er is weer hoop. Oud-voorzitter Erik Mulder heeft vlak voor zijn onafwendbare vertrek FC Groningen nog een grote dienst bewezen. Het heeft veertig jaar geduurd, maar de man die het fundament bouwde onder het succes van FC Groningen is terug.