Wethouders Westerkwartier sterk verdeeld over zwembadvisie

Vrijwilligers de redding van zwembaden?

ZUIDHORN – Wethouder Fred Stol van Zuidhorn ziet het aankomen: zwembaden die door hoge kosten en te weinig opbrengsten het hoofd niet meer boven water kunnen houden en moeten sluiten. Volgens Stol is er sprake van een overschot aan zwemwater in het Zuidelijk Westerkwartier. Nu zwembaden ook de energiebelasting niet meer kunnen terugvragen van de overheid, voorziet hij grote problemen waarbij de emoties wel eens hoog zouden kunnen oplopen als er niets gebeurt. Een mening die haaks staat op die van andere gemeenten in de regio. Stol’s collega-wethouder Kor de Wagt van Grootegast denkt er heel anders over. “Fantastisch toch?, dat we zoveel voorzieningen hebben hier, die voor het grootste gedeelte ook nog eens draaien op vrijwilligers!”

In de regio zijn er binnen een straal van 20 kilometer 8 zwembaden. Teveel, naar Stol’s idee. Teveel concurrentie betekent een versnippering van klanten terwijl ieder zwembad wel zijn eigen kosten heeft. Daarom probeerde Fred Stol in 2013 samen met de besturen van de verschillende zwembaden in buurgemeenten een eenduidige ‘zwembadvisie’ voor het Westerkwartier te ontwikkelen. In die visie zou moeten worden opgenomen wat er in de toekomst met het zwemwater moet gebeuren en wat te doen in het geval de overheid de geldkraan dichtdraait.  Maar die visie kwam er niet. Het bleef bij een kijkje in elkaars keuken. Naburige gemeenten zagen zo’n gezamenlijk standpunt niet zitten.
“Zo jammer dat het niet gelukt is. Nu moeten er straks impopulaire besluiten genomen worden”, reageert Stol die de sportaccommodaties in de gemeente onder zijn hoede heeft. En dan lopen de emoties hoog op. Die ellende hebben we al meegemaakt hè, met de sluiting van de Waterborgh. Een en al emotie in de raadzaal. Zulke taferelen zou je maar zo weer kunnen krijgen. Het is nu eenmaal een feit dat gemeenten geen geld meer hebben om dit soort accommodaties draaiende te kunnen houden. Echt, je hebt geen leuke tijd als je niets doet. Veel beter is het, om proactief iets te ondernemen. Op tijd knopen doorhakken. Je zou kritisch moeten kijken naar het verzorgingsgebied, naar de doelgroep, staat van onderhoud en, niet in de laatste plaats, levert het zwembad geld op? Aan sporters verdien je niets. Aan leszwemmers wel. Zwemmen voor mensen met een handicap is ook lucratief, mits je het goed doet. Je zou dus prima kunnen zeggen: sporters moeten naar de stad”, stelt de wethouder die ook zegt dat de geschetste problemen niet gelden voor de baden Electra en Griffioen in zijn gemeente. “Beide baden draaien goed, daar ben ik natuurlijk trots op.”

Wethouder Kor de Wagt van Grootegast ziet helemaal niets in zo’n gezamenlijk plan. “Als je als vier afzonderlijke gemeenten een plan op papier zet, loop je de nieuwe gemeentelijke herindeling voor de voeten. In 2018 zit er een nieuw college en een nieuwe raad voor een grote gemeente. Laten we de beslissing om baden al dan niet te sluiten aan hen overlaten. En bovendien, je zou ook kunnen zeggen: wat fantastisch dat deze voorzieningen er zijn! Of 8 niet teveel is? Waarom? Er zijn ook wel 8 miljonairs toch? Gekheid. Maar wat is teveel? Neem nou Eekeburen, dat is een van de beste zwembaden van Nederland. Dat zwembad is geprivatiseerd en wordt gedragen door vrijwilligers” vindt De Wagt die het bad plus de daarbij horende sporthal subsidieert met 210.000 euro per jaar. “En dat geldt ook voor de Woldzoom, zij draaien uitstekend op een grote groep vrijwilligers. Laten we vooral blij zijn met dit soort voorzieningen. Dat die geld kosten, vind ik prima. En wanneer ze teveel geld kosten, dan is er een probleem. Maar volgens mij is dat op dit moment niet aan de orde.” 

Ook de gemeente De Marne is destijds benaderd door Stol om deel te nemen aan een gemeenschappelijke zwembadvisie. Zij ketsten het plan af. Wethouder Kor Berghuis legt uit waarom. “Zodra wij meegaan in een bredere visie en wij zouden het zwembad in Leens moeten dichtgooien, heb ik de raadzaal vol. Moet je dan tegen de burgerij gaan vechten of zijn er andere mogelijkheden? Ik denk het laatste. Als de nood hoog is, zien mensen in een keer veel meer zitten hè? Binnen de kortste keren hadden we een hele groep vrijwilligers bij elkaar die bereid waren samen de schouders eronder te zetten om het zwembad open te houden”, vertelt Berghuis die zegt wel voorstander te zijn van samenwerking tussen zwembadstichtingen onderling. “Omdat de baden allemaal geprivatiseerd zijn, is dat een stuk gemakkelijker geworden. De politiek blijft ertussenuit. De stichtingen kunnen samen bekijken hoe ze praktische zaken als personeel, inkoop en energie op een voordelige manier organiseren.” Wel flirt Berghuis liever met de gemeenten Winsum en Bedum dan met het Westerkwartier. “Winsum en Bedum liggen in het herindelingsgebied. Bovendien werken we sowieso op andere vlakken ook al veel samen. Je zou zwembaden net zo kunnen benaderen als een bibliotheek. Mensen die een abonnement op één van de openluchtbaden in de regio hebben, kunnen tegen gereduceerd tarief in het  overdekte zwembad van Bedum zwemmen.”

KADER:

De gemeente Zuidhorn telt drie zwembaden: Electra in Lauwerzijl, Griffioen in Grijpskerk en het Zwemcentrum in Zuidhorn.  De eerste twee ontvangen jaarlijks 60.000 euro van de gemeente. Griffioen wordt volledig in eigenbeheer gerund, dat wil zeggen dat behalve de exploitatie ook het pand eigendom van de stichting zelf is. Het zwemcentrum staat helemaal los van de gemeente. Bij zwembad Electra ligt dat iets anders: de exploitatie wordt gerund door het bestuur en de vrijwilligers van het zwembad, terwijl het pand eigendom van de gemeente is. In tegenstelling tot de landelijke tendens, hebben zij de zaakjes prima voor elkaar. Zij hebben onlangs een sluitende begroting bij de gemeente ingeleverd volgens Stol.

‘We kijken als ondernemer naar het zwembad’
Volgens voorzitter Gerard Meijer van openluchtbad Electra is het gewoon een kwestie van goed opletten. Zijn zwembad leverde onlangs een sluitende begroting in bij de gemeente. “Toen er bekend werd dat er fors bezuinigd moest worden, hebben we daar meteen beleid opgemaakt. Zo probeerden we direct de energiekosten te drukken: de waterpomp niet constant aan, we investeerden in isolatiedekens en zijn alle kostenposten bij langsgegaan. Wie haalt het afval op? Is dat nog wel concurrerend of kan het goedkoper? Dat soort zaken. Dat is misschien ook wel bijzonder: we worden gesubsidieerd, maar kijken als een ondernemer naar de exploitatie. Dat lukt ook alleen omdat we een gigantische achterban van vrijwilligers hebben. Een voorbeeld: de provincie controleert ons op gebied van veiligheid. Eind 2014 constateerden zij dat de tegels er niet goed in liggen. Kinderen zouden er over kunnen vallen of uitglijden. Begrijpelijk, ze liggen er al veertig jaar in. Zij verzochten ons ze te vervangen. Nou, daar ben je gauw zo’n 20.000 euro mee kwijt. En weet je wat nou zo bijzonder is? We kregen vrijwel onmiddellijk het aanbod van onze vrijwilligers. Zij bieden hulp aan in arbeid en logistiek. De oude tegels halen ze eruit, de nieuwe leggen ze erin. Dat scheelt al twee derde van alle kosten hè? Daarom zien we het niet als een tegenslag, maar als uitdaging! En het feit dat we de energiebelasting niet meer terug kunnen vragen, verreist ook weer creativiteit. Het is toch een substantieel bedrag. Afhankelijk van het verbruik en de prijs, praat je over een bedrag tussen de 3000 en 5000 euro per jaar. Wij hebben de begroting toch rond weten te breien. Onze inkomsten bestaan uit drie delen: de 60.000 euro subsidie van de gemeente, en vergelijkbaar bedrag halen we binnen met de abonnementen en de verkopen in de kiosk en wanneer je de arbeid van de vrijwilligers om zet in geld, praat je ook al snel over 60 mille. En daar zijn we echt ontzettend trots op”, aldus Meijer.