Rijksdienst hoopvol over archeologisch onderzoek Hiaure

HIAURE - De kerk van Hiaure krijgt een toilet en een keukenblokje. Omdat de kerk op een terp ligt, is het noodzakelijk dat er archeologisch onderzoek wordt gedaan voordat er bij de kerk gegraven mag worden. Bij de eerste proefboringen werd niet zo diep in de grond houtskool aangetroffen, één van de belangrijkste tekenen dat er menselijk leven heeft afgespeeld op die grond. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed is enthousiast over de proefboringen, die er mogelijk op wijzen dat er meer in de grond te vinden is. Donderdagavond werd in het kerkje van Hiaure een lezing gehouden door Rijksconsulent dr. Jos Stöver over archeologische opgravingen van terpen. Volgens hem is het prima mogelijk dat er in Hiaure resten uit de steentijd gevonden zullen worden.

De heer Pieter Bosch van de Stichting Vrienden van de kerk Hiaure heette de aanwezigen, die overigens niet alleen uit Hiaure, maar uit de hele omgeving kwamen, welkom. Volgens hem was het hoog tijd dat de kerk een gas- en waterleiding, een toilet en een keukenblokje zou krijgen. ‘Het werd tijd voor groot onderhoud. Wanneer deze werkzaamheden klaar zijn dan kan het gebruik van de kerk, voor trouw- en rouwdiensten, symposia en als rustpunt voor toeristen, weer voor jaren gegarandeerd worden.’ Bij werkzaamheden in terpen bepaalt de Rijksdienst van Cultureel Erfgoed of het noodzakelijk is om archeologisch onderzoek te doen. Dat is meestal het geval, en dat bleek ook in Hiaure.

Terpen zijn veelal ontstaan doordat mensen bij elkaar gingen wonen. Door middel van mest en restafval werd de leefomgeving steeds een beetje opgehoogd, totdat de terp hoog genoeg was om aan het water te ontkomen. ‘Aan terpen kunnen we vaak goed zien hoe er de geleefd is de afgelopen eeuwen. Niet alleen de bodemvondsten die we vaak tegenkomen, zoals munten en gebruiksvoorwerpen als kammetjes, potten en pannen zijn interessant, ook de lagen in zo’n terp leren ons veel over hoe deze terp is ontstaan en wanneer,’ vertelt Stöver. Ook het feit dat er gegraven wordt bij de kerk kan in het voordeel werken van de archeologie. ‘De meeste kerken werden gesticht door rijke boeren uit de omgeving. Zij gebruikten de kerken vaak als podium om hun adellijke status te etaleren. Dat kan ook bijzondere voorwerpen opleveren.’

In Hiaure is de kans aanwezig dat er sporen worden gevonden uit de steentijd. In het niet veel verder gelegen Oostrum werd een aantal jaar geleden bij de bouw van een timmerbedrijf eveneens archeologisch onderzoek gedaan, en daar werd een steentijdnederzetting aangetroffen. ‘Daar vonden we in de bodem ontzettend veel materialen die er op wezen dat daar in de steentijd al geleefd werd. Dat is in Hiaure ook goed mogelijk.’

In Hiaure wordt slechts een klein gedeelte van de grond blootgelegd, niet meer dan dat noodzakelijk is voor de aanleg van het toilet. Indien er veel resten gevonden worden, wordt het onderzoek niet uitgebreid naar verder gelegen terrein.

De Stichting Vrienden van de kerk Hiaure kijken met spanning naar het onderzoek. ‘Het is mogelijk dat er veel gevonden wordt, waardoor het langer duurt voordat wij onze werkzaamheden uit kunnen voeren. Maar het biedt voor ons ook mogelijkheden. Als stichting zetten we ons in voor het behoud van de kerk. Dit is alleen mogelijk wanneer er geregeld bezoek komt die ons werk steunen. Wanneer hier bijzondere voorwerpen worden gevonden kunnen wij die, nadat deze onderzocht zijn, tentoonstellen. Dat biedt voor ons weer nieuwe kansen,’ aldus Pieter Bosch.

Of, en wat voor ontdekkingen er gedaan kunnen worden laat Stöver nog enigszins in het midden. ‘De eerste aanwijzingen zijn gunstig, maar het komt ook zeker voor dat er dure archeologische onderzoeken worden gedaan en er wordt niks gevonden. Dat kan voorkomen.’