“Het menselijke contact tussen leerkracht en leerlingen, dat doet er toe”
Afscheid van Henk Oosting; mensenmens, bruggenbouwer en onderwijsman
NIEKERK/STREEK – Het moet een moeilijk besluit zijn geweest; Henk Oosting, gaat na meer dan veertig jaar werkzaam te zijn in het onderwijs, genieten van meer vrije tijd. “Een heel dubbel gevoel”, beaamt hij én “een moeilijke situatie die maand van overdracht aan mijn opvolger Luc de Vries”. Met de rem erop werken, dat kan hij namelijk niet en betrokken is en blijft hij. Van leerkracht tot uiteindelijk directeur van Westerwijs, een onderwijsorganisatie waaronder inmiddels 19 basisscholen vallen; op onderwijsgebied heeft Henk alles meegemaakt. Uiteindelijk is deze onderwijsman vooral een mensenmens, die nog niet weet wát hij nu gaat doen, maar wel heel goed weet wat hij niet gaat doen: “ik ga echt geen vijf dagen achter de geraniums zitten.”
Henk heeft als we elkaar spreken zijn voormalige kantoor verruild voor een kleiner exemplaar op de bovenverdieping van het ‘huis’, zoals hij over het hoofdkantoor van Westerwijs in Marum spreekt. Nog een aantal dagen en dan zit het er echt op en hoewel hij het besluit zelf nam, blijft het een lastige. “Ik ben ook nu nog zo betrokken, dat ik wel vooraan kan staan”, lacht hij. “Ik heb er moeite mee Westerwijs los te laten, maar kijk er ook naar uit meer vrije tijd te hebben. Ik moet er toch maar een feestje van maken.” Meerdere keren in het gesprek spreekt hij over het plezier wat hij altijd in zijn werk heeft gemaakt en wat het waarschijnlijk zo moeilijk maakt nu afstand te nemen. “Ik heb heel veel kunnen geven”, blikt hij terug op meer dan veertig jaar in het onderwijs en dat kan niet anders dan beaamd worden.
Jarenlang werkte Henk als leerkracht op de basisschool in Niekerk. “Destijds moest je nog echt een proefles draaien, voor je aangenomen werd”, blikt hij terug. “Dan zaten de burgemeester, wethouders en het hoofd van de school achter in de klas.” Betrokkenheid bij de samenleving was toen ook van groot belang voor een leerkracht. “Dat werd ook gevraagd tijdens de sollicitatie: ‘ben je van plan wat te doen voor de samenleving hier?’. Daar hoef je nu niet meer mee aan te komen.” Zelf vindt Henk het echter geen probleem wat te doen voor het dorp waar de school stond en waarin hij nog altijd woont. “Ik heb het altijd heel plezierig in Niekerk gevonden. De band met het dorp is heel hecht en dus zet ik me ook in als vrijwilliger. Zo ben ik al veertig jaar actief voor de voetbalclub. Tegenwoordig wil niet iedereen meer wat doen voor een vereniging en dat is jammer, want je krijgt er heel veel voor terug.” En er zijn veel raakvlakken met het ‘werk-leven’ volgens Henk. “Leiding geven aan een bijvoorbeeld een team in de sport, heeft heel veel overeenkomsten met leiding geven aan een school.”
Hij praat uit ervaring, want in 1993 werd Henk directeur van de school. “Ik hou ervan werk op te pakken en te organiseren. Men zegt dat het lastig is dat je leerkracht bent en directeur wordt, maar bij mij is het allemaal vlekkeloos verlopen. Het is hoe je met de mensen omgaat. Ik ben een mensenmens. Het team is belangrijk en de ouders zijn belangrijk.” Een instelling die hij zijn hele werkzame leven met zich mee heeft gebracht. Toen hij solliciteerde voor de baan bij Westerwijs zei Henk dan ook: “Ik neem mezelf mee en geef leiding zoals ik ben. Voor mij zijn de mensen belangrijk, ik hou ervan met mensen te werken.”
Voor hij bij Westerwijs aan het roer kwam, nam Henk eerst een aantal andere stappen in zijn carrière. In 1999 besluit de gemeente Grootegast een bovenschools bestuur in te stellen en wordt Henk benoemd als directeur. De vier openbare basisscholen in de gemeente in Grootegast, Sebaldeburen, Opende en Niekerk vallen vanaf dan onder zijn leiding. Lange tijd werkt hij met ‘twee petten op’, totdat Erika Sprang in 2003 hem opvolgt als directeur van ‘zijn’ basisschool in Niekerk. Grootegast gaat dan nauwer samenwerken met Marum op het gebied van onderwijs en Imago ziet het levenslicht. Op 1 januari 2009 wordt Westerwijs opgericht, de onderwijsorganisatie waarin het onderwijs helemaal verzelfstandigd wordt en de eindverantwoordelijkheid niet langer bij de gemeente ligt. De openbare scholen in de gemeenten Grootegast, Leek en Marum vallen hieronder. Drie jaar later zal ook Zuidhorn aanschuiven.
De ontwikkeling dat de gemeenten het bestuur van de basisscholen loslaten, is één die Henk met tevredenheid aanziet. “Het is goed dat je de leiding legt bij goed opgeleide professionals”, vindt hij. “De gemeenten houden de verantwoordelijkheid in die zin dat de gemeenteraden moeten zorgen voor voldoende openbaar onderwijs. Het is voor hun wel eens lastig. Ze stellen nog altijd onze begroting vast en keuren het jaarverslag goed, maar sommige raadsleden hebben er moeite mee het verder los te laten. Terwijl ze het met zin op afstand hebben gezet.” Een goed contact over en weer is noodzakelijk, volgens Henk. “Daar hecht ik enorm aan. En dat is hetzelfde met het bestuur van Westerwijs. Zij hebben een directeur benoemd om de dagelijkse leiding te hebben, maar het is van groot belang dat ze goed op de hoogte worden gehouden. Ik denk dat dat mij altijd goed gelukt is. Anders hadden ze me wel weggestuurd”, zegt hij met een lach. “Wat dat betreft ben je net een voetbaltrainer.”
Henk spreekt over vijf hele intensieve jaren die achter hem liggen. “Voor vier gemeenten één organisatie opzetten, was intensief. Vanuit die verschillende culturen is één cultuur opgebouwd en wij zijn nu Westerwijs zoals we zijn. Die bruggenbouwerfunctie, daar kijk ik met veel plezier op terug. Maar het waren drukke jaren, ook met alle fusies en sluitingen erbij.” Voor het eerst in zijn carrière, werd Henk de laatste jaren geconfronteerd met de noodzaak van het sluiten van een school. “En dat brengt veel emotie teweeg. Dat is goed, want dat betekent dat ouders betrokken zijn. Ik zeg ook altijd dat ik er waardering voor heb. Gelukkig begrijpen ook zij wel dat het gaat om de kwaliteit van het onderwijs van hun kinderen. Als een school te klein wordt en terug moet naar twee groepen, nou, dan moet je wel een hele goede leerkracht zijn, hoor. Het is niet een hobby van mij om scholen te sluiten, maar het hoort erbij.”
Eén van de grootste zorgen voor de toekomst is dan ook de kwaliteit van het onderwijs. “Een doorgaande leerlingendaling en vele bezuinigingen, hoe kun je zorgen dat je dan toch die kwaliteit hoog houdt?” Trots is hij dan ook op de samenwerkingsscholen die zijn ontstaan. “Ik ben blij dat Johan Heddema, directeur van Penta Primair, en ik beiden bereid zijn geweest over de grenzen van onze organisatie heen te kijken in het belang van de kinderen. Inmiddels zijn er in Sebaldeburen, Boerakker, Oostwold en Aduard samenwerkingsscholen ontstaan, waarmee we zorgen dat een dorp nog voor een langere tijd een onderwijsvoorziening heeft. Dat zijn dingen die er in de dorpen echt toe doen.”
De toekomst ligt volgens Henk in de zogenaamde Brede School. “Dit is waar ouders om vragen. Zij willen hun kind brengen als ze naar hun werk gaan en weer ophalen als ze daar vandaan komen. Dus ze hechten eraan een soort dagopvang te vinden, een plek waar niet alleen onderwijs, maar ook opvang en sportvoorzieningen bij elkaar zitten. Dit is een ontwikkeling die niet te stuiten is.” Als onderwijsman ziet hij scholen met minstens tachtig leerlingen voor zich. “Als ik het voor het zeggen had, maakte ik ze zelfs nog groter, met ongeveer 120 à 125 leerlingen. Dan is het financieel ook beter haalbaar. Als je naar de kwaliteit van het onderwijs kijkt, moet een school met minimaal drie groepen werken. En daar zet Westerwijs ook op in. Als dat niet kan, wordt er geld bij gedaan. Ja, er zijn een aantal scholen waarbij dat het geval is.” Dat er nog sluitingen van scholen zullen volgen, is dan ook onontkoombaar. “Je kunt er niet jaren geld bij leggen. Het aantal gebouwen zal dalen; ook het aantal kinderen daalt nog steeds.”
Allemaal zorgen waar Henk niet meer wakker van hoeft te liggen. Alhoewel, “ik denk wel dat ik weer iets ga doen en dat kan zeker op het gebied van onderwijs zijn”. Voor nu is het genieten van de tijd, wandelen en fietsen met de vrouw en terugkijken met veel plezier. Dé gouden tip, die missen we nog. En natuurlijk spreekt dit mensenmens dan over menselijk contact. “Want dat doet ertoe in het onderwijs: het menselijke contact tussen leerkracht en leerling. Ik hecht eraan dat er een belangrijke rol blijft weggelegd voor de leerkracht. Ik hoop echt niet dat een deel van dat contact wordt overgenomen door de computer.”
