Kerk Niehove flink beschadigd door gaswinning

Schade kerken wel vergoed, huizen niet

NIEHOVE – De kerk van Niehove staat er weer piekfijn bij, maar dat was enkele weken geleden wel anders. Volgens beheerder Marten Terpstra zaten in de muren zo’n vijf grote scheuren en waren verder in het gebouw nog 35 kleine scheurtjes te vinden. Oorzaak? Volgens Terpstra overduidelijk de gaswinning. De NAM constateerde dat ook en vergoedde de zaak. Toch steekt het Terpstra wel een beetje, want voor de kerk kwam de NAM meteen met een zak geld over de brug, terwijl er voor zijn eigen huis geen taxateur beschikbaar is. Toen de scheuren eind vorig jaar geconstateerd waren, was het wel even schrikken voor Terpstra. “De kerk staat hier al 800 jaar. Nooit iets aan de hand, maar binnen een jaar hadden we ineens 30 scheuren. Dan ga je je toch afvragen hoe veilig het is.” Met terugwerkende kracht zag Terpstra wel veranderingen. “Ik loop hier nu zijn vijftien tot twintig jaar rond en als ineens de grote houten deur achter de klokkenluider dichtvalt, weet je dat er iets mis is. Ook klemde de deur ineens. Dat was nog nooit gebeurd. Eerst denk je dat het wel meevalt, maar het werd steeds erger.” Na het constateren werd direct de Stichting Oude Groninger Kerken ingeschakeld, die eigenaar van het gebouw is. De stichting belde op haar beurt direct met de NAM. “We hebben al langer contact met de NAM. De meeste schade vinden we in onze kerken in het oosten van de provincie. In het gebied rond Loppersum hebben we ongeveer 45 kerkgebouwen, waarvan er al 23 schade hebben,” zegt Jur Bekooy. Toch lijken nu ook in het westen van de provincie Groningen steeds meer kerken met schade op te duiken. Naast de kerk van Niehove wordt namelijk ook onderzoek gedaan naar scheuren in de kerken van Wehe den Hoorn en Pieterburen. Bekooy: “De restauratie gaat niet via ons. Daarvoor heeft de NAM rechtstreeks contact met een restaurateur. Eerlijk gezegd vinden wij het ook niet boeiend wat het allemaal kost. Als het maar opgelost wordt.” Toch mag volgens Bekooy niet te licht over de schade worden gedacht. “Al zou het gaan om 100 euro, dan vinden we het nog erg. Het gaat om verlies van constructies die het honderden jaren hebben volgehouden,” zegt hij. “Bij elke restauratie gaat oorspronkelijk materiaal verloren. Al gaat het maar om twee stenen.” Wat Terpstra bevreemd is dat de NAM wel aandacht heeft voor de kerk, maar niet voor zijn eigen huis. “Als ik hard spuug, dan kan ik de kerkmuur raken. Zo dicht woon ik erbij,” legt hij uit. “Bij mijn kozijnen zie ik nu al haarscheuren. Ik heb een brief naar de NAM gestuurd en dan krijg een reactie terug waarin staat dat ze er niks aan willen doen.” In een brief schrijft de NAM: ‘Gelet op de plaats van het object waarvan u schade hebt gemeld, is het niet aannemelijk dat de bevingen deze schade hebben veroorzaakt. Om die reden vinden wij het niet zinvol om een schadetaxateur opdracht te geven bij u langs te komen’. Voor Terpstra was het verbazingwekkend. Navraag bij de NAM leert dat Niehove niet in het risicogebied ligt. Terpstra: “Al zou de schade niet door de bevingen komen, dan nog vind ik het raar dat ze niet het fatsoen hebben om een taxateur een kijkje te laten nemen. Ik denk dat ze bang zijn dat het ze straks ook in andere delen van de provincie erg veel geld gaat kosten.” Wat schijnbaar wel in het gebied ligt, is het dorp Oldehove. Terpstra kent daar twee mensen wiens schade op dit moment vergoed wordt door de NAM. “Er staat daar een nieuw huis op palen van zeventien meter. De mensen hebben enorm veel schade.” Inmiddels tipt hij inwoners om vooral schade te melden. Volgens de kerkbeheerder kan het met het blote oog ontdekt worden. “Een oude scheur is meestal donker aan de binnenkant. Een nieuwe is dat niet. Ook moet je alert zijn als er stukjes voeg voor je huis liggen. Laat het vooral liggen en bel een taxateur. Die kan zien of het uit de muur komt.” Bekend is dat de scheuren het meest voorkomen bij zwakke plekken in het huis, zoals raamkozijnen. Borg Verhildersum In de borg Verhildersum wordt momenteel gewacht op onderzoeksresultaten. Directeur Gerrit Alssema vertelt dat in alle gebouwen van het landgoed scheuren gevonden zijn. “Er zit een grote in de hal, we hebben ze gevonden in het Koetshuis, de boerderij én de duiventil is verschoven. Eigenlijk constateren we dat in alle gebouwen scheuren zitten. We hebben een melding gedaan bij de NAM en die hebben vervolgonderzoek laten doen door Arcadis. We verwachten binnen een paar weken uitslag.” Nadelig voor de borg is dat de schade in de hal ook goed zichtbaar is voor het publiek. “De schade zal weggewerkt worden,” zegt Alssema. “We kijken nu of de connectie met de gaswinning er daadwerkelijk is.”