ChristenUnie zet zichzelf buitenspel in Achtkarspelen
College onderhandelingen klappen; FNP met PvdA en GBA verder
BUITENPOST – Het leek allemaal zo goed te gaan bij de collegeonderhandelingen in Achtkarspelen. Het tempo lag niet hoog, maar de partijen werkten wel constructief aan een nieuw college. Tal van gesprekken voerden ChristenUnie en FNP samen met andere partijen over de vraag wie mocht aansluiten. Toch trok de ChristenUnie donderdagavond plots de stekker eruit: de partij wil niet samenwerken met Gemeentebelangen Achtkarspelen.
Al sinds de verkiezingen wordt er bijna dagelijks in het gemeentehuis in Buitenpost gesproken over de toekomst. Daarbij zaten altijd vier personen gezamenlijk om tafel: Marten van der Veen en Sjoerd Groenhof namens de FNP enerzijds en Klaas Antuma en Ypie Spoelstra van de ChristenUnie anderzijds. Partij na partij werd ontvangen en de gesprekken werden in een goede sfeer gevoerd.
Er moest ook wel het nodige besproken worden. De komende jaren moet er fors bezuinigd worden en de vraag is hoe die bezuinigingen ingevuld moeten worden. Daarnaast was er het thema vertrouwen. Van der Veen praat er niet omheen. “Er liggen wel wat gevoeligheden tussen het CDA en de FNP,” zei hij al snel. Die problemen kon zelfs een leek opmerken. Waar de coalitie CDA/FNP/CU voortvarend begon, was het vooral het laatste jaar waarin de partijen elkaar in de haren vlogen. Vaak achter de schermen, maar ook wel ervoor. Zo legde het CDA een bom onder de komst van nieuwe kunstgrasvelden; één van de belangrijkste punten van de FNP. Ook de ChristenUnie had nog wel het nodige uit te spreken. Gesprekken gingen dan ook over personen.
Eenmaal moest zelfs een apart gesprek gehouden worden over de rol van Klaas van der Ploeg. De voormalig CDA-wethouder ligt niet goed bij de achterban van de FNP. Van der Ploeg zat namelijk al eens met Van der Veen in een college, dat toentertijd klapte. De meeste pijn was echter van recente datum. Vanaf de publieke tribune riep de voormalig wethouder eens dat zijn partij nooit meer moest samenwerken met de FNP. Het zorgde ervoor dat de FNP veel aan haar achterban uit te leggen had.
Waar de gesprekken uiteindelijk op braken was een uitlating van de FNP over GBA, die in het verkeerde keelgat schoot bij de ChristenUnie. Antuma: “We hadden donderdagavond overleg met onze eigen achterban en zouden daarna met de FNP nog een laatste gesprek hebben. Toen we bij elkaar kwamen zei Marten van der Veen dat de FNP een brede coalitie wilde. Ze wilden door een externe informateur laten onderzoeken of GBA erbij kon. Dat heeft mijn vertrouwen geschaad.” Volgens Antuma past GBA programmatisch niet bij het huidige college. “We hebben met hun gesprekken gevoerd over hoe ze de bezuinigingen wilden invullen en met het huishoudboekje wilden omgaan. Dit bleek niet de partij te zijn die je moest willen laten aansluiten.” Hij vertelt ook dat hij er minder moeite me had gehad als de PvdA aangeschoven was.
“Maar ook dan zouden we verrast geweest zijn door het moment waarop het bekend gemaakt werd. Wij hadden geen reden om een vierde partij aan het college toe te voegen.”
De breuk werd officieel pas vrijdagmiddag bekend gemaakt in de raadszaal. Antuma lichtte zijn standpunt toe en stelde voor het CDA de gelegenheid te geven een college te vormen. In het achterhoofd leefde het idee om dan samen te gaan werken met de PvdA. Deze partij reageerde zeer verbaasd. Verbazing die al snel omsloeg naar het besef dat de partij vanaf nu de touwtjes in handen heeft. Wanneer er een college gevormd moet worden met de christelijke partijen, is de partij van belang. Echter geldt hetzelfde als een college gevormd moet worden met GBA en de FNP.
Na een lange schorsing, waarin de partij met alle fracties sprak, besloot zij aan te sluiten bij de combinatie FNP/GBA. Fractieleider Gerda Postma: “We zien gemeenten om ons heen waar al van alles duidelijk is. Ook hier moeten we zo snel mogelijk een nieuw bestuur. Beide opties zijn ons even lief.” De reden dat de partij voor de combinatie GBA/FNP koos was uiteindelijk dat in een dergelijke coalitie twee winnaars zitten en bij de andere optie maar één. “We zijn van mening dat de optie FNP/GBA/PvdA op grond van waardering van de kiezer de eerste optie moet zijn die onderzocht moet worden.”
“Dan liever oppositie”
Vanaf de zijlijn heeft het CDA de onderhandelingen naar eigen zeggen met verbazing gevolgd. “We hebben erg goede en plezierige gesprekken gevoerd. Steeds hadden we het idee dat we eruit zouden komen,” zegt Lydeke Zandbergen. “Opeens hoorden we dat de ChristenUnie het vertrouwen opgezegd had, daarmee verdween voor ons ook de basis van het vertrouwen. Ik dacht: waar beginnen we nu dan aan?” Zandbergen vraagt zich af wat de FNP de afgelopen weken gedaan heeft. “Als je drie weken lang met gesprekken bezig bent en dan nog wilt starten met een informateur, wat ben je dan van plan? Ik ben van het doorpakken. Natuurlijk gaat het in de politiek niet snel, maar toch.”
Het CDA moest driemaal om tafel met de ChristenUnie en FNP. “Er lag persoonlijk ook nog wel iets wat uitgesproken moest worden. Dat ging inderdaad over Klaas van der Ploeg. Ik kan er heel geheimzinnig over doen, maar het is algemeen bekend.” Toch denkt Zandbergen dat de onenigheid tussen Van der Ploeg en Van der Veen wel uitgesproken was. Rouwig dat haar partij nu mogelijk toch de oppositiebanken ingaat, is ze zeker niet. “Ik zit liever in de oppositie dan in een college waarvan ik denk: wat is hier aan de hand? Ik vind het wel jammer.” Mochten ook de nieuwe onderhandelingen klappen, dan is bij Zandbergen de deur niet dicht. “Zoals er richting het CDA gesproken wordt over personen moet er dan ook wel wat uitgesproken worden,” zegt ze.
